Đây là chuyến thăm chính thức Philippines đầu tiên của lãnh đạo chủ chốt Việt Nam trong năm 2022 và của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam sau 16 năm, đồng thời là một trong những chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Quốc hội nước ngoài đến Philippines sau khi Philippines tổ chức thành công tổng tuyển cử (5.2022) và có ban lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện mới (7.2022).
Chuyến thăm cũng thể hiện sự coi trọng của Việt Nam đối với ban lãnh đạo mới của Philippines và quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Philippines sau khi hai nước vừa kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1976-2021).
Quan hệ Đối tác chiến lược ngày càng phát triển
Bất chấp những khó khăn do đại dịch COVID-19, hai bên duy trì hiệu quả tiếp xúc cấp cao và các cấp. Trong chuyến thăm Philippines vừa qua của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân nhân dịp tham dự lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống Ferdinand Romualdez Marcos (29.6-1.7.2022), Tổng thống và Phó Tổng thống Philippines đều khẳng định hết sức coi trọng quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, nhất trí hai bên cần thúc đẩy đồng đều các lĩnh vực hợp tác, phù hợp với tinh thần quan hệ Đối tác chiến lược.
Hợp tác thương mại là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Tổng kim ngạch thương mại hai chiều năm 2021 đạt 6,8 tỉ USD, cao nhất trong các năm qua; 9 tháng năm 2022 thương mại hai chiều đạt hơn 6 tỉ USD. Tuy nhiên, hợp tác đầu tư giữa hai nước còn khá khiêm tốn.
Tính đến hết tháng 12.2021, Philippines có 82 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký đạt 615 triệu USD, đứng thứ 28/140 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Việt Nam có 5 dự án đầu tư sang Philippines với tổng vốn đầu tư 4 triệu USD trong lĩnh vực phát triển phần mềm ứng dụng, dịch vụ và thương mại.
Hợp tác quốc phòng an ninh, hợp tác biển và đại dương phát triển thực chất và hiệu quả. Hợp tác về nông nghiệp còn nhiều dư địa phát triển, nhất là xét trong bối cảnh Việt Nam là nước xuất khẩu nông sản hàng đầu trong khu vực, trong khi Philippines là nước đông dân thứ hai trong ASEAN.
Các lĩnh vực hợp tác khác như giáo dục, du lịch, giao lưu nhân dân... đang dần khởi sắc trở lại sau thời gian bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19.
Nâng tầm hợp tác Quốc hội Việt Nam - Philippines
Về quan hệ giữa Quốc hội Việt Nam - Philippines, trong hai năm gần đây, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, cơ quan lập pháp hai nước ít trao đổi các đoàn thăm song phương. Quốc hội hai nước chưa ký thỏa thuận hợp tác, tuy nhiên vẫn duy trì tiếp xúc các cấp bên lề các hội nghị liên nghị viện quốc tế và khu vực.
Gần đây Thượng nghị sĩ Ronald Dela Rosa, Chủ tịch Ủy ban Trật tự công cộng và Ma túy của Thượng viện Philippines đã thăm làm việc tại Việt Nam từ ngày 30 - 31.10.2022, truyền đạt thông điệp của lãnh đạo Nghị viện Philippines mong muốn tăng cường quan hệ hợp tác với Quốc hội Việt Nam. Trong vấn đề Biển Đông, hai bên chia sẻ nhiều quan điểm tương đồng về lợi ích; quan điểm của Philippines trong đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) phù hợp với lợi ích của Việt Nam.
Trước chuyến thăm chính thức sắp tới của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Philippines đã từng đón hai Chủ tịch Quốc hội Việt Nam tới thăm. Chuyến thăm đầu tiên diễn ra vào năm 1993 của Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh và chuyến thăm thứ hai là của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An vào năm 2003. Trong đó, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh đã mở đường cho việc thành lập nhóm nghị sĩ hữu nghị Philippines - Việt Nam tại cả Thượng viện và Hạ viện Philippines.
TTXVN dẫn lời Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Vũ Hải Hà cho biết, Việt Nam là một trong ba đối tác chiến lược của Philippines (cùng với Mỹ, Nhật Bản). Do đó, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ không chỉ ở khía cạnh Quốc hội mà còn là thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước thăm một đối tác rất quan trọng của Việt Nam mà lâu nay ít có điều kiện để trao đổi đoàn. Đây là cơ hội rất tốt để tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Philippines trong thời gian tới.
Trong khi đó, Đại sứ Philippines tại Việt Nam Meynardo LB. Montealegre cho biết, mối quan hệ song phương giữa Việt Nam và Philippines là mối quan hệ hữu nghị hợp tác trong nhiều năm qua.
Năm 2021, hai nước kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và mối quan hệ được tăng cường hơn nữa khi vào năm 2015, Việt Nam và Philippines đã nâng tầm quan hệ lên Đối tác chiến lược.
Mối quan hệ song phương hiện nay được định hướng bởi Chương trình Hành động triển khai đối tác chiến lược Việt Nam - Philippines giai đoạn 2019 - 2024. Đây là định hướng cho quan hệ song phương giữa hai nước, bao trùm nhiều lĩnh vực như chính trị, quốc phòng, an ninh, y tế, hợp tác kinh tế, du lịch. Chuyến thăm chính thức Philippines của Chủ tịch Vương Đình Huệ cũng theo Chương trình Hành động này và sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa quan hệ song phương Việt Nam và Philippines.
