Mức tiêu thụ rượu bia tính theo lít cồn nguyên chất bình quân đầu người (trên 15 tuổi) mỗi năm tại Việt Nam là 8,3 lít, tương đương với 1 người uống 170 lít bia mỗi năm. Năm 2018, VN tiêu thụ tới gần 4,7 tỉ lít bia, 350 triệu lít rượu. Tính bình quân giá mỗi lít bia/rượu là 1 USD, thì chi phí cho bia rượu đã vượt 5 tỉ USD.
Cái đổ vào bao tử như vậy, còn "lương thực" cho trí tuệ thì sao? Trong năm 2022, phát hành trên 519.000.000 xuất bản phẩm (tăng 33%); doanh thu đạt khoảng 4.500 tỉ đồng (tăng 28,7%) so với năm 2021.
Rất đáng buồn là người Việt lại không được đánh giá là dân thích đọc sách có hạng, trong lúc lại xếp thứ hạng cao về tiêu thụ rượu bia.
Từ thanh niên trai tráng cho đến người trung niên, lớn tuổi, uống rượu bia hằng ngày, bỏ hằng giờ ra ngồi nhậu, bỏ nhiều tiền chi cho rượu bia, nhưng không mua nổi một cuốn sách, không dành thời gian để đọc sách. Có rất nhiều người, cả năm không đọc được một cuốn sách.
Đáng lo ngại nhất là các bạn trẻ, đến với bia rượu quá sớm. Tuổi còn thanh thiếu niên nhưng sa đà rượu bia, ăn nhậu suốt ngày. Trong lúc, không bao giờ đến hiệu sách, không tìm tòi các tác phẩm văn chương, văn hóa nghệ thuật hay khoa học công nghệ để đọc, có thể nói là không bao giờ đọc sách.
Theo Cục Xuất bản (Bộ Thông tin và Truyền thông), bình quân mỗi người Việt Nam đọc 2,8 cuốn sách và 7,07 tờ báo một năm, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Còn tỷ lệ người hoàn toàn không đọc sách chiếm tới 26%, tỷ lệ người thỉnh thoảng mới cầm sách để đọc 44%, đọc thường xuyên chiếm tỷ lệ 30%.
Đa số đều đọc, nhưng không phải đọc sách mà đọc mạng xã hội, tiếp thu cái hay, cái tốt thì ít, mà nhiễm cái xấu, cái độc thì nhiều. Các bạn trẻ nghiện lướt Facebook, Tik Tok, Youtube, nhưng lại không bao giờ cầm đến sách.
Đọc mạng xã hội và đọc sách, nhiều người chọn mạng xã hội, đó là thực trạng hiện nay. Tiền cho rượu bia gấp nhiều lần hơn chi cho tiêu thụ sách, đó cũng là thực tế đáng buồn.
Cho nên, xây dựng văn hóa đọc trong cộng đồng xã hội không phải là ngày một ngày hai, không là ngày kỷ niệm, chiến dịch mang tính phong trào, mà phải là việc làm thường xuyên, kiên nhẫn, có chiến lược lâu dài, bền vững.
