Tác nghiệp ở Hoàng Sa

Những ngày đầu, khi hình ảnh các tàu thực thi pháp luật của Việt Nam tại vùng biển Hoàng Sa bị tàu Trung Quốc tấn công, bắn vòi rồng, đâm va... làm nhiều kiểm ngư viên bị thương được phát trên truyền hình đã tạo ra một cảm xúc rất mãnh liệt đối với đất liền. Ai cũng nóng ruột, mong muốn được biết điều gì đang xảy ra ngoài thực địa. Tuy nhiên, từ ngày 3 - 7.5, mọi "cánh cửa" - từ kiểm ngư (Bộ NNPTNT), cảnh sát biển, Ban Tuyên giáo Trung ương... đều khép lại trước những công văn đăng ký của báo giới. 

Trong khi ngoài Hoàng Sa, tàu kiểm ngư, tàu cảnh sát biển Việt Nam tiếp tục bị tàu Trung Quốc tấn công, đâm va khốc liệt. Từng con tàu thực thi nhiệm vụ của ta móp méo đến đau lòng, lê lết kéo về Đà Nẵng sửa chữa. Cánh nhà báo chúng tôi, ruột ai cũng cồn cào, vì thế ngầm hẹn với nhau vào đảo Lý Sơn - nơi gần nhất với Hoàng Sa - để nghe ngóng thêm tin tức từ ngư dân ở huyện đảo tiền tiêu này.

Quả thật, "sức nóng" ở điểm gần Hoàng Sa nhất có khác. Ngày 9.5, cuộc xuống đường, tuần hành, phản đối Trung Quốc đầu tiên trên toàn quốc được thực hiện từ Lý Sơn. Ngày 10.5, các lão ngư Nguyễn Quốc Chinh, Lê Khuân ở Lý Sơn kết nối, giúp chúng tôi leo lên tàu cá Mai Văn Cường để ra Hoàng Sa. Đêm Lý Sơn, ai cũng thao thức, chờ trời sáng để lên đường. 

Thế nhưng, tờ mờ sáng, Mai Văn Cường thông báo: "Tàu em sẽ đi vòng, cách giàn khoan Trung Quốc hơn 20 hải lý, và đi 30 ngày mới vào đất liền...". Không thể tả nổi sự thất vọng của chúng tôi lúc đó, vì không thể ra sớm hơn được với Hoàng Sa. Càng thất vọng khi biết cũng trong ngày 10.5, lúc 12 giờ trưa, sẽ có một tàu kiểm ngư đưa các nhà báo đầu tiên ra Hoàng Sa tác nghiệp, nhưng chúng tôi lại không có cách gì từ Lý Sơn về kịp.

Sau một ngày đêm lênh đênh trên tàu HP926, vừa ra đến thực địa - cách giàn khoan Hải Dương 981 khoảng 10 hải lý - tôi đã nghe hỏi “ai là phóng viên Báo Lao Động? Đất liền vừa điện ra phân công phóng viên Báo Lao Động sang tàu kiểm ngư 763 tác nghiệp và 30 phút nữa sẽ chuyển tàu”. 

Ngay sáng đầu tiên trên tàu kiểm ngư 763, khi tàu chúng tôi tiến vào cách giàn khoan Hải Dương 981 khoảng 5 hải lý, đã có 3 tàu hải cảnh Trung Quốc to gấp 4 lần tàu kiểm ngư 763, lao ra từ 3 hướng phát loa đe doạ, sau đó phun vòi rồng và đâm húc liên tục vào tàu kiểm ngư 763, khiến tàu bị sạt nguyên cả mạn phải. Sau những phút giây căng thẳng, giận dữ, uất nghẹn... khi tận mắt chứng kiến sự ngang ngược, hung hăng của tàu Trung Quốc với lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam trên vùng biển chủ quyền, tôi lại lâng lâng sung sướng khi ngồi xem lại những thước phim và hình ảnh mà tôi quay, chụp được từ “trận chiến” vừa xảy ra. 

Tuy nhiên, chưa hết vui tôi đã rơi vào thất vọng tràn trề khi đối mặt với thực tế: Trên tàu kiểm ngư 763 không có bất kỳ phương tiện liên lạc gì để truyền tin về đất liền, tôi (cũng như 19 phóng viên đầu tiên ra Hoàng Sa) lại không được trang bị điện thoại vệ tinh như các đồng nghiệp chuyến sau.

Loay hoay mất mấy phút, chữ N (chỉ hướng bắc) trên la bàn mới chịu đứng yên. Nhưng chưa kịp bấm số thì tàu quay mũi, tôi thao tác lại, vẫn không gọi được. Trời tối như mực, bốn bề biển cả, biết cầu cứu ai? Tôi bắt đầu vã mồ hôi. Một lát sau gọi lại, có tiếng chuông, rồi anh Thái Bình ở Văn phòng miền Trung cầm máy. Tôi cố đọc thật to, vừa đọc vừa trông chừng... chữ N trên la bàn. Đọc xong, tôi hỏi anh Bình có ghi âm hết không, anh Bình bảo ghi tốt, tôi hỏi thêm hai lần nữa rồi mới yên tâm tạm biệt. 

Đến ngày thứ ba, anh Bình bảo tôi đọc chậm, đều để khi nghe lại không sót từ. Vì chuyện này mà khi vào bờ, nhiều đồng nghiệp nói với tôi: "Nghe radio trên Lao Động điện tử, hai hôm đầu Kiên đọc có hồn, nghe rõ sức nóng từ Hoàng Sa, nhưng mấy hôm sau nghe chầm chậm, đều đều như... đọc chuyện đêm khuya, chán lắm".