Các bộ đang tìm kiếm tiếng nói chung
Như nhiều nước trên thế giới, việc kiểm soát thuốc lá mới là nhiệm vụ chung cho cả Chính phủ. Thuốc lá mặc dù là sản phẩm có hại nhưng vẫn là ngành hàng kinh doanh hợp pháp có điều kiện, được quản lý và bảo vệ bởi pháp luật.
Do vậy, Chính phủ đã sớm chỉ đạo các bộ ngành liên quan nghiên cứu, đánh giá và đề xuất phương án quản lý. Theo đó, nhiều vấn đề về lợi ích cũng như tác động ngoại ý đã được các bộ đặt lên bàn cân để tìm cách giải quyết thấu đáo.
Tuy nhiên, đến nay, quan điểm quản lý các sản phẩm này vẫn chưa ngã ngũ. Gần đây nhất, trong phiên trả lời chất vấn từ đại biểu quốc hội ngày 7.11.2023 về biện pháp kiểm soát thuốc lá mới, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết đã làm việc hai lần với Bộ Y tế nhằm thống nhất việc quản lý thuốc lá mới.
Ông Diên cho biết: Bộ Công Thương dự kiến sẽ đưa mặt hàng thuốc lá thế hệ mới vào đối tượng điều chỉnh của Nghị định thay thế Nghị định 67/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá, để có hình thức quản lý phù hợp.
Đến nay, tiến độ trình Nghị định 67 sửa đổi vẫn chưa có cập nhật mới so với tiến độ đã đề ra.
Từ điều này cho thấy, việc tìm giải pháp cân bằng lợi ích giữa các chủ thể liên quan như tinh thần chỉ đạo của Chính phủ đặt ra là không dễ dàng, đặc biệt trong bối cảnh các vấn đề kinh tế, dân sinh cần được ưu tiên.
Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia cho biết: Mấu chốt của nhiều vấn nạn xã hội do buôn lậu thuốc lá mới là do thiếu cơ chế, chế tài kiểm soát và xử lý hành vi vi phạm. Do vậy, phần lớn các đại biểu hy vọng sẽ sớm có cơ chế phù hợp cho vấn đề thuốc lá mới để đảm bảo tính nghiêm minh, ngăn chặn tình trạng bát nháo đối với mặt hàng này.
Kỳ vọng sẽ lấp được lỗ hổng pháp lý
Tại hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá ngày 12.12.2023, bà Đỗ Thị Lan, Phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội nhấn mạnh sự xuất hiện của thuốc lá mới và việc quản lý các loại hình thuốc lá mới.
Bà Lan cho biết: "Thuốc lá mới hiện nay còn đang bị bỏ ngỏ, có khoảng trống về pháp lý, vướng mắc về trong quản lý, xử lý vi phạm và phòng chống tác hại".
Cũng theo bà Lan, Chủ tịch Quốc hội đã đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành hoàn thiện quy định về việc quản lý các loại thuốc lá mới.
Đồng tình với ý kiến này, tại tọa đàm “Thực trạng thuốc lá mới và giải pháp bảo về sức khỏe cộng đồng” ngày 19.10.2023, một số ý kiến kiến nghị Bộ Công Thương cần khẩn trương đề xuất phương án quản lý thuốc lá mới để trình Chính phủ xem xét, ban hành.
Đại diện Bộ Công Thương, ông Cao Trọng Quý, Trưởng phòng Công nghiệp tiêu dùng thực phẩm, Cục Công nghiệp cập nhật tiến trình: “Chúng tôi căn cứ vào ý kiến của Bộ Tư pháp cần đánh giá sự tương thích của thuốc lá thế hệ mới với định nghĩa của thuốc lá hiện nay, nếu có sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nào thuộc phạm trù thuốc lá thì đề xuất đưa định nghĩa thuốc lá thế hệ mới vào Nghị định về kinh doanh thuốc lá thay thế Nghị định 67/2013”.
Đồng thời, theo ông Quý, Bộ Công Thương đang xây dựng theo hướng tiệm cận gần nhất với Bộ Y tế để bảo đảm phù hợp với thực tiễn quản lý cũng như thông lệ quốc tế, phù hợp với các chỉ đạo của Chính phủ và Quốc hội để nhằm sớm quản lý thuốc lá mới, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng người hút thuốc và bảo vệ thế hệ trẻ của đất nước.
