TPHCM: Vì sao xóa hoài vẫn không hết ngập?

Đâu đâu cũng ngập

Tính trong khoảng 10 năm trở lại đây, thành phố đã chi hàng trăm triệu USD thực hiện hoàn thành một số dự án có quy mô lớn để giải quyết ngập như: dự án vệ sinh môi trường lưu vực Nhiêu Lộc – Thị Nghè (hơn 300 triệu USD), dự án cải thiện môi trường nước thành phố (khoảng hơn 250 triệu USD), dự án Nâng cấp đô thị…Bên cạnh đó, hàng năm, thành phố còn chi hàng nghìn tỉ đồng để thực hiện các dự án đầu tư nâng cấp đường, cải tạo, nạo vét hệ thống thoát nước nhằm giải quyết tình trạng ngập lụt cho nhiều khu vực.

Cũng trong 10 năm qua, năm nào, Sở GTVT và Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập ngập nước (viết tắt Trung tâm chống ngập) đều báo cáo đã xóa được hàng chục điểm ngập. Thế nhưng trên thực tế đến nay, thành phố vẫn không hết ngập, thậm chí là mức độ ngập còn nghiêm trọng hơn trước đây.

Cụ thể với những cơn mưa đầu mùa trong vài ngày qua, nhiều khu vực tại TPHCM, nước ngập sâu gần cả mét. Ngay cả một số trục đường như Phạm Văn Đồng, Võ Văn Kiệt đã được đầu tư xây mới với hệ thống thoát nước hoàn chỉnh vẫn bị ngập nặng. Đường Đỗ Xuân Hợp (Q.9) cách đây khoảng 2 năm đã được đào xới tung lên để lắp đặt hệ thống thoát nước, nhưng chỉ vài cơn mưa cuối tuần qua cho thấy, tuyến đường này vẫn mênh mông biển nước; nhất là đoạn trước giáo xứ Tân Đức, các đường số 9, 8, 22 khu vực này ngập sâu đến gần cả mét.

Hay thậm chí, một số khu vực (Bàu Cát, Âu Cơ, quận Tân Bình), trước đây được Trung tâm chống ngập báo cáo đã xóa ngập, vậy mà bây giờ cứ mưa lớn là đường lại ngập. Rồi nhiều khu vực khác như: Đường Nguyễn Xí, Đinh Bộ Lĩnh, Nguyễn Hữu Cảnh (Q.Bình Thạnh), Võ Văn Ngân, Kha Vạn Cân (Q.Thủ Đức), tình trạng ngập nặng vẫn cứ lặp đi lặp lại nhiều năm nay vẫn chưa được giải quyết triệt để, làm ảnh hưởng đến đời sống người dân...

Ông Trần Quang Lâm - Phó GĐ Sở GTVT cho biết, tính đến đầu năm 2017, thành phố còn 40 điểm ngập do mưa nằm ở những tuyến đường lớn. Theo kế hoạch trong năm 2017 sẽ xóa 12 điểm ngập. Đến nay cơ bản hoàn thành xóa được 8 điểm ngập, còn lại 4 điểm ngập khác nằm trên QL1A, QL13 (Q.Thủ Đức), đường Hồ Học Lãm (Q.Bình Tân), đường Huỳnh Tấn Phát (Q.7) chưa hoàn thành.

Trong khi đó, theo tìm hiểu của PV, ngoài 40 điểm ngập trên các trục đường lớn do Trung tâm chống ngập quản lý (hiện xóa được 8 điểm), thì thực tế còn đến cả trăm điểm ngập khác nằm trên các trục đường do các quận – huyện quản lý. Thống kê sơ bộ cho thấy, hiện còn tồn tại khoảng 170 tuyến đường, hẻm bị ngập nước do quận – huyện quản lý…

Mưa lớn gây ngập hầm để xe một tòa nhà tại khu trung tâm TPHCM. Ảnh: M.Q

Vì sao các dự án chống ngập không hiệu quả?

Vấn đề đặt ra là vì sao những năm qua, thành phố đã chi rất nhiều tiền để thực hiện các dự án làm đường, hệ thoát nước nhưng cứ mưa là đường sá TPHCM lại chìm ngập trong biển nước?

Qua tìm hiểu của PV được biết, các công trình chống ngập của thành phố lâu nay chủ yếu thực hiện theo Quyết định 752/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 19.06.2001, về phê duyệt Quy hoạch tổng thế hệ thống thoát nước TPHCM đến năm 2020. Tuy nhiên, các thông số đầu vào (về vũ lượng mưa, triều cường) để làm cơ sở lập quy hoạch theo Quyết định 752 đã không còn phù hợp với tình hình diễn biến mưa, triều cường hiện nay.

“Trước đây, thông số đầu vào để làm lập quy hoạch theo quyết định 752 là vũ lượng mưa tối đa trong 3 giờ là 95,91mm, đỉnh triều +1,32m. Thế nhưng, với tình hình diễn biến thời tiết phức tạp như những năm qua có nhiều trận mưa chỉ 60 phút đã đạt vũ lượng 100-122m và đỉnh triều cường có lúc đạt đến + 1,68m (còn trên +1,5m là thường xuyên). Do đó, thông số thiết kế theo quy hoạch đã không còn phù hợp với tình hình thực tế, dẫn đến một số tuyến cống dù mới được đầu tư trong thời gian qua cũng trở nên quá tải, gây ngập” – một cán bộ Trung tâm chống ngập lý giải.

Ngoài hệ thống cống lạc hậu, quá tải thì hiện nay hệ thống cống thoát nước của thành phố cũng thiếu trầm trọng, không đáp ứng được yêu cầu tiêu thoát nước. Cụ thể dù những năm qua, thành phố đã chi hàng nghìn tỉ đồng mỗi năm để nâng cấp, cải tạo hệ thống cống thoát nước, nhưng đến nay khối lượng cống thoát nước trên địa bàn thành phố cũng chỉ mới đạt được khoảng 40 -50% so với yêu cầu quy hoạch (2.600k/6.000km cống).

Phó GS, TS Hồ Long Phi - Giám đốc Trung tâm quản lý nước và biến đổi khí hậu TPHCM, Đại học Quốc gia TPHCM – cho rằng: “Để thực hiện được hoàn chỉnh hệ thống công trình chống ngập thì thành phố phải mất khoảng 5- 10 năm nữa. Và khi đó, giải pháp các công trình chống ngập này cũng chỉ có thể giải quyết giảm được khoảng 70-80% tình trạng ngập của thành phố. Sau đó, thành phố sẽ nguy cơ tái ngập nặng trở lại, vì các giải pháp công trình này (xây cống, trạm bơm, đê bao ngăn triều) sẽ sớm lạc hậu trước diễn biến mưa lũ, triều cường đang có xu hướng ngày dâng cao rõ nét do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu”.

Do đó, theo đề xuất của TS Hồ Long Phi, ngoài giải pháp công trình, thành phố cần nhanh chóng quy hoạch, xây dựng cho bằng được hệ thống các hồ điều tiết, hầm sự cố được xem như giải pháp thích nghi. Khi xảy ra những cơn mưa có vũ lượng lớn, nước mưa được dẫn dòng về các hồ điều tiết, hầm sự cố lưu trữ tạm thời, sau đó nước được bơm ra sông hoặc dùng để tưới công viên, cây xanh.

Đưa cảnh báo các điểm ngập lên mạng để dân biết và đề phòng

Trong thời gian chờ các dự án chống ngập có quy mô lớn hoàn thành, hiện thành phố cũng đang triển khai nhiều giải pháp nhằm giúp người dân giảm bớt thiệt hại do ngập gây ra. Ông Trần Quang Lâm – Phó GĐ Sở GTVT cho biết – sắp tới sẽ cập nhật thường xuyên thông tin, hình ảnh về các điểm ngập, mức độ ngập của các tuyến đường lên Cổng thông tin giao thông của thành phố tại địa chỉ website: giaothong.hochiminhcity.gov.vn.

Việc cập nhật thông tin cảnh báo, hình ảnh ngập nước trên các trục đường được thực hiện chủ yếu từ các nguồn chính: Dự báo từ Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TPHCM; thông tin, hình ảnh ghi nhận được từ hệ thống khoảng 300 camera giao thông hiện nay; từ hệ thống cảm biến tự động của Cty Thoát nước đô thị (hiện đang thí điểm) cùng với lực lượng thoát nước đô thị có mặt tại hiện trường các điểm ngập ghi nhận gửi thông tin về. “Từ những thông tin, hình ảnh về tình hình ngập nước tại các tuyến đường trên địa bàn thành phố được cập nhật trên Cổng tin giao thông TPHCM sẽ giúp người dân có thể lựa chọn lộ trình khác thay thế, tránh đi vào những khu vực, tuyến đường đang bị ngập nặng” – ông Trần Quang Lâm cho biết.

Ngoài cập nhật thông tin cảnh báo về các điểm ngập khi xảy ra mưa, triều cường cho người dân biết và đề phòng, Sở GTVT cũng có kế hoạch phối hợp với Trung tâm chống ngập, Cty thoát nước đô thị, Cảnh sát PCCC thành phố triển khai các phương án, thiết bị, máy bơm để kịp thời ứng cứu khi xảy ra ngập, nhất là các khu vực nhà cao tầng có tầng hầm, nhằm giảm thiệt hại cho người dân...