Theo đó, Việt Nam đón 2,7 triệu lượt khách quốc tế trong quý I/2023, gấp 29,7 lần so với cùng kì năm ngoái và đạt hơn 30% kế hoạch năm trong khi tổng lượng khách nội địa đạt 27,5 triệu lượt, theo Tổng cục Thống kê.
Bức tranh tổng thể
PGS.TS Phạm Hồng Long - Trưởng khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) - cho rằng, bức tranh về triển vọng của ngành du lịch Việt Nam năm 2023 đến nay khá rõ nét.
“Ở một góc nhìn tương đối lạc quan, tôi nghĩ kì vọng về lượng khách hoàn toàn có thể đạt được. Bởi đến thời điểm này đâu đó kế hoạch đã đạt 30%, ngành du lịch sẽ tập trung vào những tháng cuối năm. Mùa hè là cao điểm khách Trung Quốc, cuối năm là khách phương Tây” - ông Long đánh giá.
Từ góc độ của một nhà nghiên cứu, PGS.TS Phạm Hồng Long chỉ ra một số lo ngại về thị trường khách quốc tế khi liên hệ với tình hình chung trên thế giới. Bên cạnh đó, thị trường Trung Quốc đã mở lại nhưng khách vào chưa nhiều. “Tôi nghĩ rằng năm nay du lịch thế giới cũng khó khăn nhiều, rõ ràng yếu tố COVID-19 chỉ là một phần rất nhỏ bởi gần như các nước đã phục hồi. Yếu tố chính là nền kinh tế thế giới bị ảnh hưởng bởi xung đột Nga - Ukraine, dẫn đến khách du lịch hầu hết thắt chặt hầu bao chi tiêu” - ông Long nói.
Cùng nhìn nhận, ông Phùng Quang Thắng - Phó Chủ tịch Thường trực Liên chi hội Lữ hành Việt Nam chỉ ra rằng, khách quốc tế đã tăng lên trong ba tháng đầu năm, nhưng còn tồn tại thách thức liên quan đến kinh tế thế giới, lạm phát... Trong khi đó, mùa du lịch nội địa bắt đầu khởi động từ dịp nghỉ lễ 30.4-1.5 và sau đó là dịp hè.
“Thị trường quốc tế đang dần hồi phục. Nếu tình hình không có gì thay đổi, tôi vẫn hy vọng thị trường inbound có thể phục hồi hơn 50% so với năm 2019, tức khoảng trên 8 triệu khách”, ông Phùng Quang Thắng bày tỏ.
Trong ba tháng đầu năm, Hàn Quốc tiếp tục là thị trường gửi khách lớn nhất với 811.000 lượt, tiếp theo là Mỹ với 207.000 lượt. Thái Lan xếp thứ ba với 145.000 lượt. Trung Quốc vươn lên vị trí thứ 4 với 140.000 lượt. Những con số này cho thấy tín hiệu tích cực ban đầu từ khách Trung Quốc - thị trường có ảnh hưởng lớn đến khả năng phục hồi của mảng inbound.
PGS.TS Phạm Hồng Long nhấn mạnh: “Tôi vẫn tin rằng ngành du lịch không chỉ tập trung vào thị trường khách Trung Quốc mà chú trọng từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc)... cho đến thị trường Mỹ và Đông Nam Á. Tôi nghĩ rằng với những thị trường chính này cộng thêm thị trường Ấn Độ tiềm năng và thị trường Trung Quốc, việc ngành du lịch đạt mục tiêu năm 2023 là khả thi”.
Đánh giá về thị trường Trung Quốc, ông Đặng Mạnh Phước, Co-founder & CEO Outbox cho rằng, “chưa có gì chắc chắn” khi đất nước này mới mở cửa ở giai đoạn thăm dò. Dựa trên phân tích dữ liệu, ông kiến nghị các doanh nghiệp du lịch cần tiếp tục tập trung vào các thị trường gần, cụ thể là Đông Nam Á, và các thị trường truyền thống Đông Bắc Á, để có khả năng đón lượng khách ổn định trong năm 2023.
“Mặc dù chúng ta rất sốt ruột về việc đón khách Trung Quốc tuy nhiên còn quá sớm để đưa ra bất kỳ nhận định nào về thị trường này. Phải chờ đến qua tháng 4, tháng 5 xu hướng thị trường mới được khắc họa rõ nét hơn khi khách Trung Quốc đi du lịch trong kì nghỉ 1.5 sắp tới”, ông Đặng Mạnh Phước lí giải.
Bài toán liên kết
Mọi kịch bản đặt ra cho ngành du lịch toàn cầu hay Việt Nam nói riêng trong năm 2023 đều gắn với những yếu tố mang tính điều chỉnh đến từ triển vọng của nền kinh tế, thị trường đầu tư, bất động sản du lịch, hàng không cũng như xung đột Nga - Ukraina và đà phục hồi của thị trường Trung Quốc - thị trường nguồn lớn nhất thế giới trước COVID-19.
Đánh giá những yếu tố ngoại cảnh, không có gì chắc chắn đảm bảo ngành du lịch sẽ có đủ điều kiện thuận lợi nhất để đạt tốc độ phục hồi tối ưu trong năm nay. Để có thể cầm chắc phần quyết định hơn, ngành du lịch cần chủ động xây dựng sức mạnh nội lực. Và từ khóa quan trọng trong quá trình phục hồi hậu COVID-19 của các doanh nghiệp du lịch chính là “liên kết”.
Bàn về câu chuyện hút khách quốc tế song song với phát triển thị trường nội địa, PGS.TS Phạm Hồng Long chỉ ra rằng, điều giữ chân khách du lịch chính là chất lượng sản phẩm, dịch vụ, nguồn nhân lực. Câu chuyện kích cầu có nhiều yếu tố như visa, chiến lược xúc tiến, quảng bá, truyền thông đa phương tiện... nhưng cốt lõi nằm ở chuỗi giá trị cung ứng dịch vụ du lịch và sản phẩm.
Việt Nam không thiếu đặc sản ngon, địa chỉ lưu trú từ bình dân đến resort giá hàng nghìn USD một đêm, khu vui chơi - giải trí hay mua sắm. Chưa kể, những sân Golf đẳng cấp thế giới xuất hiện ngày càng nhiều, cũng như những du thuyền sang trọng.
Tuy nhiên, ông Phạm Hồng Long chỉ ra vấn đề nằm ở tính liên kết, ráp nối trong chuỗi cung ứng dịch vụ. “Tôi nghĩ một trong những điểm yếu nhất có thể chỉ ra là chưa có sự liên kết mạnh mẽ trong chuỗi giá trị cung ứng dịch vụ du lịch gồm "thực, trú, hành, lạc, y" - tức ăn uống, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí, mua sắm...”.
Một ví dụ điển hình cho thấy tính liên kết còn yếu trong chuỗi cung ứng chính là việc giá vé máy bay đắt đỏ trước thềm nghỉ lễ 30.4-1.5. Thống kê của Google Flight cho thấy, vé máy bay từ Hà Nội đi Phú Quốc với chiều đi 29.4 về ngày 3.5 khoảng 6,5 đến 7,2 triệu đồng cho những chặng bay còn ghế trống - đang ở mức cao hơn giá 2,4 đến 4,8 triệu đồng vào ngày thường.
PGS.TS Phạm Hồng Long cho rằng, các bên trong chuỗi cung ứng phải ngồi lại với nhau, thông tin cần được trao đổi đa chiều. Khách sạn, nhà hàng tại điểm đến muốn đón khách nhưng giá vé máy bay quá cao lại trở thành rào cản. Ở phía hàng không, có thể do năng lực phục vụ có hạn nhưng cầu lại vượt cung, buộc các hãng hàng không phải đẩy giá lên.
Ông Long cho rằng, bài toán liên kết này không chỉ doanh nghiệp du lịch có thể tự giải, một vai trò lớn không thể phủ nhận thuộc về nhà nước. “Mặc dù một số công ty du lịch lớn của Việt Nam có văn phòng đại diện ở nước ngoài, nhưng cần phải có văn phòng đại diện cơ quan quản lý nhà nước về du lịch Việt Nam để tạo sự tin tưởng với các đối tác và du khách”, ông Long nói và gợi mở giải pháp hợp tác công tư giữa nhà nước và doanh nghiệp để giải bài toán về ngân sách.
Trước dịch Việt Nam có một văn phòng đại diện ở Anh, nhưng không còn hoạt động sau COVID-19. “Đối thủ” trực tiếp là Thái Lan hiện có tới 29 văn phòng đại diện của cơ quan quản lý nhà nước về du lịch ở ba châu lục lớn gồm: 18 văn phòng đại diện ở châu Á; 8 văn phòng ở châu Âu và 3 ở Bắc Mỹ. Đặc biệt, họ có đặt văn phòng đại diện ở Việt Nam. Xét trong khu vực, Malaysia có 34 văn phòng đại diện du lịch ở nước ngoài, Singapore có 23 văn phòng, Hàn Quốc có 31 văn phòng và Nhật Bản có 25 văn phòng. Những văn phòng đại diện này sẽ đóng vai trò quảng bá, kết nối B2B với thị trường.
Để bức tranh tổng thể về triển vọng năm 2023 mang màu sắc tươi sáng, ngành du lịch cần sự nỗ lực đồng bộ từ các bộ, ban, ngành cho đến doanh nghiệp trong cuộc đua hút khách quốc tế trở lại, giữ chân khách nội địa và tăng doanh thu. Bằng những thế mạnh sẵn có, chiến lược phát triển dài hạn và bền vững, ngành du lịch Việt Nam hoàn toàn có thể hoàn thành mục tiêu năm 2023, thậm chí vượt xa con số 8 triệu lượt khách quốc tế cũng như 102 triệu lượt khách nội địa.
