Trao đổi với phóng viên Lao Động ngày 11.10, ông Nguyễn Thế Hồng - Chủ tịch Hội Cổ vật Bắc Ninh cho biết đã nhờ sự hỗ trợ từ Bộ Ngoại giao và Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch để đấu giá mua lại ấn vàng. Giá ấn vàng được thỏa thuận là 6,1 triệu euro (khoảng 154 tỉ đồng).
Cách định giá của cổ vật
Chia sẻ với phóng viên Lao Động vào ngày 12.10, TS. Ngô Hồ Anh Khôi (thành viên của Hội đồng giám định cổ vật, hiện vật lịch sử của Liên hiệp các tổ chức UNESCO Việt Nam) nhận định về giá trị thương mại, giá trị lịch sử của chiếc ấn này.
"Phải nói rõ là không có một con số nào chính xác để mô tả giá trị của một cổ vật. Giá thương mại của một cổ vật chỉ thể hiện mức độ chi trả khả thi cho mức độ cạnh tranh sở hữu. Giá trị này tuỳ thuộc thời điểm, bối cảnh và nhiều yếu tố khác.
Mỗi món cổ vật có giá trị tuỳ thuộc vào vị trí lịch sử của nó đối với mỗi dân tộc, tầm quan trọng của nó với mỗi quốc gia" - TS. Ngô Hồ Anh Khôi nói.
TS. Ngô Hồ Anh Khôi lấy ví dụ, những món ngọc phỉ thuý luôn có giá cao ngất ngưởng ở thị trường châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ, Miến Điện… nhưng gần như không được ưa chuộng ở các nước châu Âu.
Giá trị của một hiện vật liên quan chủ yếu đến tính độc bản (unique), tính thẩm mỹ (aesthetic) và tính nguyên gốc (originality) là căn bản, thường được gọi tắt là AUO.
Ngoài ra, hiện vật còn có tình trạng (condition), nhu cầu thị trường (market) và đặc trưng văn hoá (culture), thường được gọi tắt là 3C.
TS. Ngô Hồ Anh Khôi nhận định, đa số, những hiện vật mang tính thể hiện uy quyền và quyền lực của chính quyền đều thuộc những hiện vật có giá trị cao về văn hoá và lịch sử ở tất cả các quốc gia.
Đặc biệt ở những quốc gia có giai đoạn chuyên chế, những hiện vật này (như ấn tín ở châu Á) đương nhiên thuộc nhóm quý giá bậc nhất.
TS. Ngô Hồ Anh Khôi đưa dẫn chứng về giá trị thương mại của những món đồ cổ vật: "Chiếc ấn hoàng gia duy nhất của Triều nhà Minh còn tồn tại đến ngày nay, của Nhân Hiếu Văn Hoàng Hậu thời Minh Thành Tổ, được bán đấu giá thành công với giá hơn 3 triệu USD.
Chiếc ấn to nhất của Hoàng đế Khang Hi thời nhà Thanh được đấu thành công với giá hơn 11 triệu USD. Chiếc ấn ngọc của Hoàng đế Càn Long thời nhà Thanh được đấu thành công với giá 22 triệu USD".
Ấn vàng "Hoàng đế chi bảo" vô giá
Trong 20 chiếc bảo tỷ đúc giai đoạn đầu thời Nguyễn, có 6 chiếc đúc thời Gia Long và 14 chiếc đúc dưới thời Minh Mạng.
Kim ấn “Hoàng đế chi bảo” có vị trí rất quan trọng trong hệ thống Kim Bảo Tỷ của các hoàng đế triều Nguyễn.
Chiếc kim ấn lớn và đẹp nhất của của nhà Nguyễn được đúc bằng vàng vào năm thứ 4 đời vua Minh Mạng (1823), nặng 10,78 kg, được truyền đến vị vua cuối cùng nhà Nguyễn là vua Bảo Đại.
"Theo sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, ấn "Hoàng đế chi bảo" được dùng khi “Gặp khánh tiết ban ơn, đại xá thiên hạ cũng là các cáo dụ thân huân, đi tuần thú các nơi để xem xét các địa phương, mọi điển lễ long trọng ấy và ban sắc, thư cho ngoại quốc…”.
Điều này tương đương với con dấu “chủ tịch nước” hiện tại, thuộc về một trong bốn con dấu cao nhất của quốc gia" - TS. Ngô Hồ Anh Khôi nói.
Vì thế, khi tuyên bố thoái vị vào ngày 30.8.1945, trong số hơn 200 ấn triện các loại đang còn lưu giữ tại điện Cần Chánh và Ngự tiền văn phòng (bên trong Hoàng Thành Huế), vua Bảo Đại đã chọn chiếc ấn quý nhất.
Chiếc ấn biểu trưng của chế độ quân chủ thời Nguyễn là kim ấn “Hoàng đế chi bảo”, cùng thanh bảo kiếm mà phụ vương của ông là vua Khải Định trao lại cho ông, để bàn giao cho chính quyền Cách mạng.
TS. Ngô Hồ Anh Khôi nhận định: "Với mức giá hơn 6,5 triệu USD của chiếc ấn "Hoàng đế chi bảo" của triều nhà Nguyễn sắp hồi hương, với tôi là tương đối hợp lý so với giá trị lịch sử của nó. Còn đối với nước Việt Nam thì chiếc ấn này là vô giá, mang giá trị lịch sử văn hoá vô cùng to lớn".
