Theo sách “Tục thờ cúng của người Việt” của tác giả Bùi Xuân Mỹ (NXB Văn hoá Thông tin), lễ hoá vàng mang ý nghĩa tiễn đưa các cụ trở lại thế giới bên kia, đồng thời thể hiện được lòng hiếu thảo của mình với tổ tiên.
Với quan niệm "Âm dương dị đồng nhất lý" nên đã có mời thì phải có đưa mới đúng lễ. Nếu như lễ cúng vào chiều ba mươi Tết với ý nghĩa là để mời tổ tiên về ăn Tết, thi lễ cúng vào ngày mồng ba để tiễn đưa các cụ trở lại thế giới bên kia.
Lễ phẩm cũng chỉ là những thứ đã từng bày biện trong ba ngày Tết, có nhà thêm đĩa xôi, con gà, còn hương, hoa, trầu cau đều thay mới. Trong lời khấn, gia chủ cần chú ý ba điều: cảm tạ tổ tiên đã về với con cháu; nay tiễn đưa, mong các cụ phù hộ cho con cháu; trong ba ngày Tết, con cháu có gì khiếm khuyết, xin các cụ tha thứ.
Cúng đưa xong là làm lễ hoá vàng mã. Vàng, mã làm bằng giấy, tượng trưng cho đồ dùng của người đã khuất lúc sinh thời. Nhân ngày Tết, để biểu hiện lòng hiểu thảo của mình, con cháu đã mua sắm những thứ đó để tổ tiên dùng.
Người ta hoá vàng ở giữa sân hoặc ở một góc vườn sạch sẽ; thắp hương biện lễ, rồi châm lửa đốt, cho đến lúc tất cả đều cháy hết là xong. Nhà nào cẩn thận thì mời thầy cúng đến làm lễ trước lúc hoa.
Trước đây, lễ hóa vàng thường được tổ chức vào ngày mùng 3 hoặc mùng 7 Tết, nhưng nay tùy điều kiện của mỗi gia đình, lễ hóa vàng cũng được tổ chức linh động hơn. Thông thường, lễ hóa vàng được tổ chức từ ngày mùng 3 đến ngày mùng 10 Tết. Một số gia chủ cho rằng, ngày mùng 10.1 âm lịch là ngày vía thần Tài nên các gia đình làm lễ hóa vàng trước ngày mùng 10 sẽ tốt hơn.
Sau khi cúng tạ, đưa tiễn ông bà về cõi âm, coi như là hết Tết, gia chủ bắt đầu một năm mới với niềm vui hạnh phúc, cầu chúc một năm bình an.
