“Con gái là người tình kiếp trước của cha”
Câu nói này trở thành tâm điểm tranh cãi trên khắp mạng xã hội những ngày gần đây. Gần nhất, diễn viên Việt Hương cũng lên tiếng trên trang cá nhân, phản đối tư duy coi “con gái là người tình kiếp trước của cha”. Theo Việt Hương: “Con là người mình sinh ra, nuôi thành nhân rồi thành gia lập thất, sao lại nói là “người tình kiếp trước”? Câu vô duyên lập thành một suy nghĩ mất tính thiêng liêng của tình cha”.
Sở dĩ, câu nói này trở thành tâm điểm tranh cãi, khi trong một talkshow năm 2021, diễn viên Cao Thái Hà chia sẻ về cha ruột quá cố với cách diễn đạt rằng: “Mình có một sự gắn kết với ba khủng khiếp. Tới cái ngày ba Hà sắp mất, Hà cầm tay ba Hà nói: "Ba ơi, chắc có lẽ kiếp trước con với ba là người yêu, mà chắc yêu cũng dữ lắm, yêu chắc cũng là tự tử lên, tự tử xuống, nên kiếp này ba con mình mới yêu thương nhau như vậy. Nên là kiếp sau mình tiếp tục yêu nhau nữa. Con mong rằng kiếp sau mình đừng làm ba con nữa, mình là vợ chồng đi, để tình yêu nó được thăng hoa hơn”.
Theo Tiến sĩ Ngôn ngữ học Đỗ Anh Vũ, câu nói “Con gái là người tình kiếp trước của cha” có nguồn gốc sâu xa từ thuyết luân hồi và nhân duyên của đạo Phật. Câu nói thể hiện mọi sự gặp gỡ của kiếp này vốn đã được bắt nguồn từ nhân duyên kiếp trước.
Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ cho rằng cách nói về mối quan hệ giữa cha và con gái ở kiếp trước và kiếp này, là cách nói hình tượng, bóng bẩy, không nên phân tích theo nghĩa đen, dựa trên logic bề mặt của câu chữ.
Giữa những tranh cãi từ dư luận, khi nhiều khán giả (trong đó có diễn viên Việt Hương) phản ứng với câu “Con gái là người tình kiếp trước của cha”, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ cho rằng: “Ai có bản lĩnh cứ dùng, vì cách nói này đã lan truyền rộng rãi trong dư luận thời gian dài như thế, hẳn đã có nhiều người yêu thích và sử dụng”.
“Ruộng sâu trâu nái không bằng con gái đầu lòng”
Theo thời gian, khi sự vận hành của thời đại thay đổi, tư duy và quan niệm về bình đẳng giới thay đổi, nhiều câu thành ngữ, tục ngữ gây tranh cãi trong dư luận. Trong đó, cách nói “Ruộng sâu trâu nái không bằng con gái đầu lòng”, từng khiến nhiều phụ nữ chạnh lòng.
Nhiều ý kiến cho rằng, câu nói này ví “con gái đầu lòng” như “trâu ngựa” trong nhà. “Con gái đầu lòng” được ví von giống như những công cụ lao động. Lệ thường, con gái luôn chăm chỉ chịu khó. Sinh được cô con gái đầu lòng, như có “trâu ngựa tốt” trong nhà, bố mẹ được đỡ đần từ việc nhà đến việc đồng áng.
Theo phân tích của Tiến sĩ Ngôn ngữ học Đỗ Anh Vũ, “Câu nói này có nhiều hàm nghĩa. Trong đó, có cả những nghĩa rất tích cực. Khi xưa, tư tưởng trọng nam khinh nữ ăn sâu trong tiềm thức của nhiều người, nhiều gia đình. Ai cũng muốn đẻ con trai. Chính trong bối cảnh đó, câu nói “Ruộng sâu trâu nái không bằng con gái đầu lòng” lại cổ vũ cho phụ nữ, cho những gia đình sinh con gái. Nhìn ở mặt tích cực, câu nói này đứng về phía phụ nữ và bênh vực phụ nữ”.
Song nhiều năm qua, chính vì mang rất nhiều hàm nghĩa khác nhau, câu “Ruộng sâu trâu nái không bằng con gái đầu lòng” vẫn chia phe, bên bênh vực, bên bài trừ.
“Gái có công chồng chẳng phụ”
Sau hàng loạt những vụ ngoại tình chấn động của các ông chồng đại gia ầm ĩ mạng xã hội, câu nói “Gái có công chồng chẳng phụ” được mang ra bàn luận lại. Nhiều ý kiến cho rằng, nhìn những người vợ tào khang, từng gắn bó với chồng từ thuở hàn vi, cùng nhau đi lên từ hai bàn tay trắng, giờ thấy chồng bày tỏ tình yêu bất tận dành cho những cô gái trẻ, có lẽ chỉ biết cảm thán “Gái có công chồng vẫn phụ”.
Trước hàng loạt vụ ngoại tình, tái hôn của các đại gia, dư luận cũng kêu gọi phụ nữ hãy yêu thương bản thân, đừng miệt mài hy sinh tất cả cho chồng, đừng tin vào câu nói “Gái có công, chồng chẳng phụ”.
Tuy nhiên, đứng dưới góc nhìn chuyên môn về ngôn ngữ, Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ cho rằng: “Không nên lấy một vài ví dụ để làm mẫu số chung cho tất cả đàn ông. Từ thời xưa cho đến thời nay, ở đâu cũng sẽ có người đàn ông khi giàu sang vinh hoa sẽ quên người vợ tào khang của mình. Trong Bao Công xử án từng có vụ Hương Liên - Thế Mỹ. Hương Liên nuôi chồng ăn học, đến khi chồng thành danh, anh ta lại muốn lấy công chúa con Vua để làm phò mã. Không thể vì một vài người đàn ông như vậy mà lại đánh đồng tất cả đàn ông đều sống phụ bạc như thế. Chắc chắn, “Gái có công, chồng sẽ không phụ”. Sẽ còn rất nhiều những người đàn ông ở ngoài kia biết thương yêu, trân trọng vợ - người đã sinh con cho mình, người đã chịu đủ mọi thiệt thòi để lo lắng cho mình. Tôi rất tin vào điều đó”.
