Việt Nam hiện được đánh giá là Top 6 nền kinh tế lớn nhất khu vực Asean sau Singapore, Malaysia, Philippines, Indonesia và Thái Lan. Theo thống kê của Tổng cục Thống kê (Bộ KHĐT), doanh số bán lẻ năm 2016 đã tăng 10,2%, nhanh hơn tốc độ tăng trưởng 9,8% vào năm 2015. Dự báo đến năm 2020, tốc độ tăng trưởng thương mại bán lẻ của Việt Nam sẽ đạt 11,9%/năm, quy mô thị trường khoảng 179 tỉ USD vào năm.
Cũng theo quy hoạch đến năm 2020 cả nước sẽ có khoảng 1.200 - 1.500 siêu thị, 180 trung tâm thương mại, 157 trung tâm mua sắm. Trong báo cáo về Chỉ số phát triển bán lẻ toàn cầu (GRDI) năm 2017 được hãng tư vấn A.T. Kearney công bố hồi tháng 6.2017, Việt Nam đã đứng ở vị trí cao nhất trong 16 năm xếp hạng GRDI, giữ vị trí thứ 6, cải thiện 5 bậc (từ hạng 11) so với xếp hạng năm 2016.
Cùng đó các chuyên gia kinh tế cũng nhận định, ngành bán lẻ sẽ là ngành kinh doanh bền bỉ, ổn định trong nhiều năm tới trước bối cảnh dân số đông, tình hình kinh tế khởi sắc, sức chi tiêu tốt. Hiện chi tiêu của người tiêu dùng đang tăng lên do dân số trẻ, đô thị hoá nhanh và nền kinh tế ngày càng mở cửa với cơ hội việc làm, kinh doanh và thu nhập ngày càng tăng.
Từ năm 2015, Chính phủ cho phép thành lập Cty bán lẻ 100% vốn nước ngoài với nhiều chính sách ưu đãi đã khiến thị trường bán lẻ Việt Nam hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ hiện đại, điển hình như Aeon (Nhật Bản), Lotte (Hàn Quốc), Central Group (Thái Lan)... đã và đang đầu tư khai thác tại Việt Nam thông qua các thương vụ M&A.
Hiện cũng khá nhiều đơn vị quốc tế đã “để mắt” tới thị trường bán lẻ Việt Nam thông qua việc tổ chức các diễn đàn liên quan đến ngành bán lẻ, đồng thời thúc đẩy các loại hình dịch vụ, các công cụ thanh toán nhằm hỗ trợ tốt nhất cho các nhà bán lẻ như kinh doanh online, tiếp thị đa kênh…
Cạnh tranh ngày càng gay gắt
Trong những năm gần đây, khi thị trường trong nước càng trở nên hấp dẫn và rộng mở, ngành bán lẻ đang phải đối mặt với không ít những thách thức: Một bên là sức ép căng thẳng của tiến trình hội nhập, một bên là xu hướng tiêu dùng đang có những thay đổi nhất định. Sự quan tâm và gia nhập ngày càng nhiều các nhà bán lẻ nước ngoài trong thời gian qua vô hình chung làm tăng thêm sự cạnh tranh cũng như áp lực cho nhà bán lẻ nội địa.
Trước những lợi thế sẵn có của các nhà bán lẻ nước ngoài như thương hiệu toàn cầu mạnh, nguồn vốn lớn, công nghệ hiện đại… buộc các nhà bán lẻ nội địa phải nghĩ đến phương án liên kết với nhau và liên kết với các nhà sản xuất để tạo nên chuỗi giá trị bền vững (từ nhà sản xuất, nhà phân phối, kênh lưu thông đến nhà bán lẻ), từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của mình trên chính sân nhà.
Để cạnh tranh tốt hơn trong việc thu hút khách hàng, các nhà bán lẻ trước hết cần phải lưu tâm đến việc đa dạng hóa sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của nhiều nhóm khách hàng khác nhau. Theo khảo sát mới đây của Vietnam Report, nhiều người tiêu dùng cho biết, việc hàng hóa đa dạng, có nhiều chủng loại là nguyên nhân chính đưa họ đến với các nhà bán lẻ (bao gồm cả bán lẻ tiêu dùng nhanh và bán lẻ hàng lâu bền).
Xu hướng gia tăng các kênh bán lẻ hiện đại ngày một lớn với độ phủ sóng rộng của các trung tâm thương mại, siêu thị hay các cửa hàng tiện lợi đã đe dọa đến doanh thu của kênh bán lẻ truyền thống. Cùng với đó, sự phát triển của công nghệ thông tin cũng đang làm thay đổi hành vi tiêu dùng.
Theo khảo sát gần đây nhất của PwC có đến 49% người tiêu dùng có thói quen mua sản phẩm qua điện thoại/smartphone ít nhất hàng tháng, cho thấy người tiêu dùng đang quen dần với việc ứng dụng công nghệ vào mua sắm. Hiện có rất nhiều nhà bán lẻ, đặc biệt là những nhà bán lẻ hàng công nghệ như Thế giới Di động, FPT... có xu hướng tích hợp thương mại điện tử, kết nối với công nghệ để hiểu rõ hơn về hành vi người tiêu dùng nhằm phục vụ khách hàng một cách tốt nhất.
Việc tập trung phát triển hệ thống thương mại điện tử, kết hợp kinh doanh và quảng cáo sản phẩm qua mạng sẽ làm tăng thêm hiệu quả bán hàng, đồng thời tiết kiệm chi phí bán hàng cho các nhà bán lẻ. Tuy nhiên, khi khách hàng chuyển sang mua sắm online, các trung tâm thương mại sẽ dần trở nên vắng vẻ, do đó, các nhà bán lẻ cần lựa chọn chiến lược phát triển sao cho phù hợp với mục tiêu kinh doanh và thói quen mua sắm ở từng địa phương khác nhau.
