Còn các cơ quan bảo vệ người tiêu dùng khác của chúng ta thì sao? Tới nay, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng (Hội BVNTD) vẫn “im re” chưa có phản ứng gì.
Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD vào cuộc
Ngày 28.12.2017, Apple chính thức đăng tải lá thư xin lỗi trên website của mình về việc làm chậm các dòng iPhone cũ và cho rằng có “hiểu nhầm” trong chuyện này. Thông tin này cho biết Apple không cố tình làm chậm máy iPhone cũ như cáo buộc.
Song song với đó, Apple cũng đưa ra các dịch vụ giảm giá cho người dùng cho các dịch vụ bị cáo buộc làm ảnh hưởng tới người tiêu dùng (NTD). Tuy nhiên, iPhone chỉ xin lỗi, giảm giá thay pin và hứa cập nhật iOS cho phép người dùng theo dõi tình trạng của pin chứ không đề cập đến việc loại bỏ tính năng hạn chế hiệu năng của iPhone dùng pin cũ. Điều này quả là khó chấp nhận!
Apple rõ ràng phải ý thức được hành vi của mình gây tổn hại tới NTD khi không hề khuyến cáo các khả năng xảy ra với điện thoại iPhone của họ khi cập nhật iOS mới cho tới tận khi bị các tổ chức độc lập phát hiện ra. Hàng nghìn đơn kiện Apple xâm phạm tới quyền lợi của NTD đã diễn ra trên khắp thế giới, trong các cáo buộc vì niềm tin bị phản bội, NTD đã dùng các từ khá nặng nề như “lừa dối, vô liêm sỉ, phi đạo đức…”.
Ngày 20.1, trên website của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD (Bộ Công Thương) cho biết, trong thời gian vừa qua, các phương tiện truyền thông trong nước và thế giới đã đưa tin về vụ việc Tập đoàn Apple Inc., có trụ sở tại One Infinite Loop, Cupertino, CA 95014 (Hoa Kỳ) làm chậm tốc độ các sản phẩm điện thoại iPhone thế hệ cũ (từ iPhone 7 Plus trở xuống tới iPhone SE) do Apple Inc. cung cấp sau khi NTD cập nhật phiên bản hệ điều hành mới.
Nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của NTD, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD khuyến cáo NTD chủ động liên hệ với các cửa hàng bán sản phẩm, các đại lý, trạm dịch vụ được ủy quyền của Apple Inc. và các nhà cung cấp sản phẩm điện thoại iPhone tại Việt Nam để yêu cầu hỗ trợ cung cấp thông tin về vụ việc, kiểm tra sản phẩm và thực hiện các biện pháp xử lý cần thiết.
Hiện tại, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đang làm việc với các bên liên quan cũng như giám sát diễn biến vụ việc và tiếp tục có các thông tin tới người tiêu dùng trong thời gian tới.
Trong trường hợp có dấu hiệu của hành vi vi phạm quyền lợi NTD, đề nghị NTD liên hệ với các Sở Công Thương, Hội Bảo vệ người tiêu dùng các tỉnh, thành phố để được tư vấn về chính sách, pháp luật có liên quan hoặc liên hệ với Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng theo các phương thức gọi điện tới tổng đài tư vấn tiêu dùng miễn phí 18006838; Gửi đơn khiếu nại trực tiếp trên website bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (http://bvntd.vca.gov.vn/SitePages/Home.aspx); hoặc gửi đơn khiếu nại tới Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng.
Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng vẫn đứng ngoài cuộc?
Động thái của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD có thể được xem là bước đi chủ động, nhưng động thái ấy chỉ mới “đánh động” chứ chưa hề có giải pháp nào thực sự hữu hiệu, chỉ ra Apple có sai phạm hay không, vi phạm quy định pháp luật nào để làm “tới nơi tới chốn”.
Trao đối với PV Báo Lao Động, luật sư Trương Thanh Đức (Chủ tịch Công ty Luật Basico) cho rằng “rất khó để chứng minh Apple đã vi phạm pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng hay cạnh tranh không lành mạnh nếu chỉ với hành vi làm chậm các dòng điện thoại iPhone cũ” - luật sư Đức chỉ ra “hành vi của họ làm trên chính sản phẩm của mình chứ không phải của đối thủ cạnh tranh nào khác. Đồng thời, để chứng minh được việc làm ấy gây tổn thất như thế nào với NTD mới đủ cơ sở để xử lý”.
Trên thực tế, đại đa số NTD chấp nhận việc sử dụng iPhone cũ với tốc độ chậm hơn các dòng máy đời mới như một điều hiển nhiên, cho dù có phàn nàn nhưng không đến mức độ cho rằng quyền lợi của mình đã bị xâm phạm.
Thứ mà Apple mất lớn nhất khi chịu thừa nhận hành vi của mình, đó là việc có thể thương hiệu bị ảnh hưởng vì niềm tin của NTD đã sụt giảm đáng kể khi một kết quả điều tra trên mạng Internet cho thấy có tới 69% số NTD trả lời sẽ thay đổi điện thoại sau scandal này của Apple.
Trong khi NTD vẫn còn sục sôi vì niềm tin bị Apple “phản bội”, Hội Bảo vệ NTD Việt Nam lại vẫn đang “bình chân như vại” và chưa hề có một động tĩnh nào cho thấy vai trò chủ động của mình. Gần 1 tháng sau khi Apple chính thức thừa nhận việc các dòng iPhone cũ bị chậm và chai pin sau khi cập nhật iOS mới, Hội Bảo vệ NTD Việt Nam vẫn “im re”.
Chiều 24.1, trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ NTD Việt Nam - cho biết: “Đây là một cách bán hàng tinh vi. Nhà sản xuất cần phải trung thành với khách hàng của mình. Việc đưa ra phần mềm mới mà không khuyến cáo khả năng máy cũ cập nhật sẽ bị chậm tốc độ, ảnh hưởng tới tuổi thọ của pin… rõ ràng là đã ảnh hưởng quyền lợi tới NTD đã sử dụng dòng máy cũ của chính Apple.
Tuy nhiên, chế tài để xử lý hành vi như thế này chưa có, có chăng chỉ là vi phạm quyền được thông tin của người tiêu dùng, đó là quyền NTD phải được thông tin đầy đủ, chính xác về hàng hóa”.
SongTuy nhiên, hành vi này cho dù có được xác lập thì cũng rất chung chung nên rất khó có chế tài xử lý. Ông Hùng cũng cho biết thêm hoàn toàn ủng hộ khuyến cáo của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD, song không cho biết Hội Bảo vệ NTD có chính thức lên tiếng về việc này hay không.
