Hỗ trợ từ ngân sách nhà nước là cần thiết
Tại Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã đề xuất một số chính sách cần thiết phải có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước như: Trợ cấp hưu trí xã hội; trợ cấp thai sản đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện; bảo hiểm y tế đối với người hưởng trợ cấp hằng tháng trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (người có thời gian đóng bảo hiểm xã hội nhưng chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu, và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội).
Trong quá trình tổng hợp ý kiến tham gia, cơ quan soạn thảo nhận được các ý kiến khác nhau.
Đa số ý kiến thống nhất về việc cần thiết phải có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nhằm tăng tính hấp dẫn, thu hút người dân tham gia bảo hiểm xã hội, hạn chế việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Một số ý kiến cũng đề nghị cần tăng mức hỗ trợ giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi; tăng mức trợ cấp thai sản đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện).
Nhóm ý kiến thứ hai, đề nghị kinh phí đảm bảo trợ cấp thai sản đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện; bảo hiểm y tế đối với người hưởng trợ cấp hằng tháng trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội không lấy từ ngân sách nhà nước mà từ nguồn Quỹ bảo hiểm xã hội.
Bên cạnh các giải pháp về chính sách, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho rằng, vai trò của nhà nước hỗ trợ người dân tham gia và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội là nhân tố quyết định để đạt được mục tiêu đến năm 2030.
Đến năm 2030, phấn đấu đạt khoảng 60% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội, tương đương 29,4 triệu người; trong đó, nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chiếm khoảng 5% lực lượng lao động trong độ tuổi, tương đương 2,45 triệu người.
Khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội, tương đương 8,94 triệu người. Tuy nhiên, đến hết năm 2022, mới chỉ có 35% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội, tương đương 5,1 triệu người.
Thu hút người dân tham gia BHXH
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, về kinh nghiệm quốc tế thì Ngân hàng Thế giới (WB) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đã tổng hợp kinh nghiệm triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội của hơn 100 quốc gia trên thế giới cho thấy, rất ít quốc gia có mức thu nhập bình quân đầu người 20.000 USD/năm đạt được diện bao phủ bảo hiểm xã hội 60% lực lượng lao động trong độ tuổi nếu không có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.
Muốn mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội, chỉ có con đường duy nhất là phải phát triển song song cả hai chính sách. Đó là quy định việc tham gia bắt buộc đối với đối tượng lao động có quan hệ lao động và quy định việc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện với sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước đối với nhóm đối tượng còn lại (lao động không có quan hệ lao động bằng hợp đồng lao động).
Sau khi Nghị quyết số 28-NQ/TW đi vào cuộc sống, với sự vào cuộc của các địa phương, cùng với chính sách hỗ trợ từ ngân sách nhà nước đối với người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được triển khai rộng, tỉ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội đã đạt 38,7% lực lượng lao động trong độ tuổi vào năm 2022. Trong đó, tỉ lệ lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đạt 3,18%, gấp 7,39 lần so với trước khi có Nghị quyết số 28.
Từ các căn cứ trên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thống nhất cần có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để bổ sung thêm chính sách, gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, thu hút người dân tham gia bảo hiểm xã hội.
