Những trường hợp không được ra quyết định thu hồi đất
Hiện nay, Luật Đất đai 2024 không quy định về các trường hợp không được ra quyết định thu hồi đất. Thay vào đó, Luật này quy định về các trường hợp Nhà nước ra quyết định thu hồi đất (Chương 6 Luật Đất đai), gồm:
- Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh;
- Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;
- Thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai
- Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật hoặc tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa đến tính mạng con người, không còn khả năng tiếp tục sử dụng.
Theo đó, có thể hiểu rằng, Nhà nước không được ra quyết định thu hồi đất nếu không thuộc một trong các trường hợp nêu trên. Trường hợp bị thu hồi mà không có căn cứ thu hồi được quy định trong Luật Đất đai thì được xem là thu hồi đất trái pháp luật.
Ra quyết định thu hồi đất trái luật, người dân cần làm gì?
Trường hợp ra quyết định thu hồi đất không thuộc một trong những căn cứ nêu tại Chương 6 Luật Đất đai 2024 được xác định ra quyết định thu hồi đất trái luật. Khi đó, để đảm bảo quyền lợi của mình, người sử dụng đất có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định thu hồi đất.
- Khiếu nại quyết định thu hồi đất
Căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 85 Luật Đất đai 2024 thì trước khi ra quyết định thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền phải có thông báo về việc thu hồi đất. Nếu không thực hiện thông báo sẽ bị xem là thu hồi đất không đúng quy trình, thủ tục luật định.
Theo đó, khoản 1 Điều 237 Luật Đất đai 2024 quy định: Người sử dụng đất, người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai.
Như vậy, người sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện nếu cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất trái luật.
Điều 83 Luật Đất đai 2024 quy định cơ quan có thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất là UBND cấp tỉnh hoặc UBND cấp huyện. Do đó, tùy trường hợp mà Chủ tịch UBND cấp huyện hoặc UBND cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu.
- Khởi kiện quyết định thu hồi đất
Người khởi kiện quyết định thu hồi đất cần chuẩn bị 01 bộ hồ sơ gồm đầy đủ các giấy tờ dưới đây và nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua đường bưu điện:
+ Đơn Khởi kiện quyết định thu hồi đất;
+ Các tài liệu, chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện;
+ Bản sao Quyết định thu hồi đất, bản sao các quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có)…;
+ Giấy ủy quyền tham gia tố tụng (nếu có);
+ Bản sao hộ khẩu, giấy Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân (có chứng thực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền);
+ Hồ sơ giải quyết khiếu nại (nếu có) và bản sao các văn bản, tài liệu trong hồ sơ giải quyết việc hành chính để ra quyết định thu hồi đất đó.
+ Bản thống kê danh mục các tài liệu (ghi rõ bản chính, bản sao).
