Giải ngân vốn chậm
Tại hội nghị triển khai đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” trong năm 2024, diễn ra mới đây, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh thông tin, mới có 6 dự án NƠXH ở các địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 531 tỉ đồng, tức hơn 0,4% gói tín dụng 120.000 tỉ đồng.
Trước tiến độ giải ngân chậm gói tín dụng 120.000 tỉ đồng, Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà thẳng thắn nói: “Với gói tín dụng cho NƠXH phải nhìn nhận vì sao giải ngân chậm”.
“Với gói 120.000 tỉ đồng, phía ngân hàng cần rà soát, đánh giá lại, không thể duy ý chí. Cần xem lại chính sách sai ở đâu đó, không nên đề ra những chính sách không đúng với thị trường”, Phó Thủ tướng Chính phủ nói.
Cũng theo Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, các doanh nghiệp nói khó tiếp cận vốn vay. Vì thế, phía các ngân hàng thương mại cũng phải tính toán lợi nhuận, nên chính sách ưu đãi giảm 1,5 - 2% lãi suất có thể chưa phù hợp với quy luật kinh tế thị trường, trong khi vay các lĩnh vực khác cao hơn 1,5 - 2%.
Hiện Hà Nội đã khởi công xây dựng 3 dự án, quy mô 1.700 căn, đáp ứng 9% nhu cầu. Tương tự, TPHCM dự kiến khởi công 7 dự án, quy mô 4.996 căn, đáp ứng 19% nhu cầu; Đà Nẵng dự kiến khởi công 5 dự án, quy mô 2.750 căn, đáp ứng 43% nhu cầu.
Theo đánh giá của các chuyên gia, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng dành cho NƠXH thực chất không phải là gói tín dụng ưu đãi và những thuật ngữ trong văn bản hướng dẫn thực hiện của Ngân hàng Nhà nước gây hiểu lầm. Bởi gói tín dụng thương mại này được quy định thấp hơn từ 1,5 - 2%/năm so với lãi suất thông thường dành cho chủ đầu tư và người mua NƠXH (lãi suất 8,7%/năm cho chủ đầu tư và 8,2%/năm cho người mua nhà).
Trong khi đó, từ năm 2016 đến nay, hằng năm Thủ tướng Chính phủ đều ban hành quyết định lãi suất vay ưu đãi 4,8%/năm tại Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành quyết định lãi suất vay ưu đã 5%/năm tại 4 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước chỉ định (Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV) để mua, thuê mua NƠXH, thời hạn tối đa 25 năm. Như vậy, mức lãi suất quy định tại chương trình tín dụng 120.000 tỉ đồng sẽ là gánh nặng đối với người mua nhà... Với đà này, những lo ngại về việc không hoàn thành mục tiêu đề án xây dựng 1 triệu căn hộ NƠXH giai đoạn 2021-2030 đang hiện diện rất gần.
Khơi thông nguồn vốn cho nhà ở xã hội
Đưa ra đề xuất giải pháp thúc đẩy gói tín dụng 120.000 tỉ đồng, trao đổi với Lao Động, chuyên gia kinh tế - PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, xét một cách khách quan đây là gói tín dụng lớn nhất từ trước đến nay dành cho NƠXH, được phân chia đều cho cả chủ đầu tư và người mua nhà, nhưng nó chỉ mang ý nghĩa giải quyết vấn đề về tâm lý khi nguồn tiền dành cho NƠXH đang thiếu hụt trầm trọng thời gian gần đây. Việc quy định thay đổi 6 tháng/lần theo lãi suất cho vay thương mại, tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, đặc biệt là đối với người mua nhà, nếu lãi suất thương mại tăng thì gói tín dụng này cũng điều chỉnh tăng, sẽ gây rất nhiều khó khăn cho người mua nhà có thu nhập thấp, trong khi thời hạn ngắn, chỉ kéo dài 5 năm.
Vì vậy, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh đề xuất giải pháp lúc này là ngân hàng phải tiếp tục hạ lãi suất cho vay, phù hợp với chi trả khả năng của người thu nhập thấp hoặc áp một mức cố định cho cả chu kỳ vay, Nhà nước hỗ trợ bằng cấp bù chênh lệch lãi suất và thời hạn cho vay kéo dài ít nhất 15 năm, thì mới khuyến khích người dân mua nhà, chủ đầu tư cũng căn cứ vào đó để xây dựng kế hoạch triển khai dự án NƠXH.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoREA) Nguyễn Xuân Quang kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phép tổ chức tín dụng cho cá nhân vay tín dụng để mua nhà ở có sẵn hoặc nhà ở hình thành trong tương lai được bảo đảm (thế chấp) bằng chính căn nhà đó, áp dụng cho cả trường hợp mua nhà ở thương mại và mua NƠXH.
