Giảm án hàng loạt…

Sau nhiều lần trì hoãn xét xử, ngày 5.7 Tòa phúc thẩm Tòa án ND TP Hà Nội đã mở phiên xét xử phúc thẩm vụ án 17 người dân xã Liên Hiệp tham gia đấu tranh chống tham nhũng đất đai bị truy tố về 3 tội danh nêu trên. Sau hai ngày xét xử, ngày 6.7 các bị cáo bị tuyên tổng cộng 342 tháng tù và 11 tháng tù treo. Như vậy so với bản án sơ thẩm của Tòa án ND huyện Phúc Thọ, các bị cáo đã được giảm tổng cộng 33 tháng tù và 28 tháng tù treo.

Liên quan đến kỳ án này, từ tháng 4.2016 Báo Lao Động điện tử đã khởi đăng loạt bài điều tra: “Hà Nội: Nhận án tù vì… nấu cháo trong sân UBND xã” (ra ngày 18.4); “Người trong cuộc nói gì?” (ngày 24.4); “Ủy ban xã Liên Hiệp “hoạt động bình thường” khi dân nấu cháo” (ngày 25.4), “Người đàn bà “nguy hiểm” nấu cháo trong sân Ủy ban xã” (ngày 4.5) và “Khởi tố dân để trốn… xử lý sai phạm khủng?!” (ra ngày 6.5). Loạt bài đã khẳng định có dấu hiệu oan sai khi kết án người dân về tội “Gây rối trật tự công cộng”.

Trong khi các bị cáo cũng như các nhân chứng là các cán bộ UBND Liên Hiệp đều khẳng định trụ sở UBND xã Liên Hiệp vẫn “hoạt động bình thường”, thì Tòa sơ thẩm Tòa án ND huyện Phúc Thọ vẫn tuyên các bị cáo phạm “Gây rối trật tự công cộng” do hành vi nấu cháo trong sân UBND xã gây “đình trệ” hoạt động của cơ quan này. Đáng tiếc là Tòa phúc thẩm Tòa án ND TP Hà Nội tiếp tục bỏ qua các nhân chứng, chứng cứ chứng minh UBND xã Liên Hiệp vẫn hoạt động bình thường để tiếp tục tuyên án người dân về tội “Gây rối trật tự công cộng”.

Bà Nguyễn Thị Thìn (người múc cháo) được Tòa phúc thẩm giảm án từ 60 tháng tù xuống 44 tháng tù.

Trả lời PV Báo Lao Động ngay sau khi phiên tòa kết thúc, ông Nguyễn Chí Trọng (SN 1960, Trưởng Ban kiểm soát HTX nông nghiệp Đồng Hối nhiệm kỳ 2011 – 2016, Phó Ban Thanh tra ND xã Liên Hiệp nhiệm kỳ 2013 – 2015, bị kết án sơ thẩm 18 tháng tù và phúc thẩm giảm còn 14 tháng tù về tội “Gây rối trật tự công cộng) cho biết: “Người dân chúng tôi đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực mà bị bỏ tù là vô lý! Chúng tôi sẽ tiếp tục kêu oan”.

Những nhân chứng, chứng cứ quan trọng bị bỏ sót

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 14.12.2015 các cán bộ UBND xã Liên Hiệp khi làm chứng đều khẳng định trụ sở UBND xã vẫn hoạt động bình thường mặc dù hàng trăm người dân tổ chức nấu cháo, mùi cháo và củi khói… không hề ảnh hưởng đến hoạt động của các ban ngành, đoàn thể của xã. Thế nhưng, tại phiên tòa phúc thẩm ngày 5-6.7 thì các nhân chứng bỗng “biến mất” không có mặt tại tòa.(?!)

Trong khi đó, điều tra của PV Báo Lao Động cho thấy có những nhân chứng, chứng cứ quan trọng chứng minh UBND xã Liên Hiệp chưa từng bị “đình trệ” trong thời gian người dân nấu cháo chống tham nhũng trong sân UBND xã.

Tại buổi làm việc với PV Báo Lao Động ngày 26.5, ông Ngọ Duy Hiểu - Bí thư huyện ủy Phúc Thọ khẳng định: “Trong những ngày người dân nấu cháo, tôi có nghe có công chức xã lợi dụng bỏ việc, tôi đã xuống tận nơi yêu cầu các công chức xã phải đi làm đầy đủ”.

Cũng tại buổi làm việc này, trả lời câu hỏi của PV về việc UBND xã Phúc Thọ có chứng thực, cấp các loại giấy tờ theo thẩm quyền trong những ngày người dân nấu cháo trong sân UBND xã không? Nguyên Chủ tịch UBDN xã Liên Hiệp Tô Văn Sáng cho biết: “UBND xã vẫn cấp đầy đủ các loại giấy tờ cho người dân nhưng chúng tôi phải làm thêm ngoài giờ hành chính”. Khi PV hỏi tiếp: “Vậy trên các loại giấy tờ như: Giấy khai sinh, đăng ký kết hôn… UBND xã có đề giờ cấp không?. Lúc này thì nguyên Chủ tịch xã đành im lặng. Như vậy, nếu chỉ căn cứ vào sổ công văn đến đi, sổ sách gốc ghi ngày tháng các loại giấy tờ cấp cho dân… của UBND xã cũng đủ chứng minh UBND xã Liên Hiệp hoạt động hoàn toàn bình thường trong những ngày người dân nấu cháo trong sân.

Điều 245 (Bộ Luật hình sự) về “Tội gây rối trật tự công cộng” quy định: “Người nào gây rối trật tự công cộng gây hậu quả nghiêm trọng…” (khoản 1); “Gây cản trở giao thông nghiêm trọng hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng” (điểm C khoản 2). “Hậu quả nghiêm trọng” được Hội đồng thẩm phán ND tối cao hướng dẫn tại Nghị quyết 02/2003/NQ-HĐTP ngày 17.4.2003 là phải “Cản trở sự hoạt động bình thường của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân”. 

Như vậy, hành vi nấu cháo của hàng trăm người dân xã Liên Hiệp trong sân UBND xã không cấu thành “tội gây rối trật tự công cộng”, vì chưa từng làm cho hoạt động của Ủy ban xã “đình trệ”, “cản trở sự hoạt động bình thường của cơ quan” này.

Một điều rất phi lý là người dân xã Liên Hiệp bắt đầu đem bếp, nồi và gạo thịt vào sân UBND xã Liên Hiệp nấu cháo, đấu tranh chống tham nhũng từ tháng 4.2011 đến tháng 6.2014. Thế nhưng Cơ quan CSĐT CA huyện Phúc Thọ khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can lại chỉ “điều tra” vào giai đoạn từ tháng 7.2012 đến tháng 6.2014.

Bằng chứng quan trọng cho thấy người dân nấu cháo trong sân UBND Liên Hiệp đã bị bỏ tù oan về tội "Gây rối trật tự công cộng".

Nhưng điều “phi lý” này cũng dễ hiểu vì quan điểm của Ban Thường vụ Huyện ủy Phúc Thọ thời điểm trước tháng 7.2012 vẫn là đứng về phía nhân dân xã Liên Hiệp đấu tranh chống tiêu cực tham nhũng. Điều “phi lý” này cũng chính là bằng chứng quan trọng cho thấy người dân nấu cháo trong sân UBND xã đã bị bỏ tù oan về tội “Gây rối trật tự cộng cộng”.

Theo Thông báo “Kết luận hội nghị Ban thường vụ Huyện ủy về việc tiếp tục chỉ đạo giải quyết đơn tố cáo của công dân xã Liên Hiệp” (số 202-TB/HU ngày 15.6.2012; được Huyện ủy Phúc Thọ cung cấp cho PV Báo Lao Động tại buổi làm việc ngày 26.5) thì: “Ban Thường vụ Huyện ủy đã thống nhất việc tiếp tục tập trung chỉ đạo giải quyết đơn tố cáo của công dân xã Liên Hiệp với quan điểm, chủ trương chung là tập trung thống nhất giải quyết một cách quyết liệt, đồng bộ, dứt điểm theo lộ trình trong thời gian ngắn nhất để ổn định tình hình tại Liên Hiệp. Khi tiến hành các công việc phải đảm bảo đúng pháp luật, đúng trình tự quy định, xử lý nghiêm tập thể, các nhân có sai phạm, công khai cho dân biết”. 

Trong phần giao nhiệm vụ cho các cơ quan đơn vị, Ban Thường vụ Huyện ủy Phúc Thọ có giao cho “CA huyện xây dựng phương án cụ thể đảm bảo tình hình an ninh trật tự tại địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tuyên truyền, giải thích việc thực hiện xử lý, giải quyết những sai phạm, khuyết điểm đã được kết luận”.

Như vậy, đến trước thời điểm tháng 7.2012 Huyện ủy Phúc Thọ vẫn coi việc người dân nấu cháo chống tham nhũng trong sân UBND xã Liên Hiệp là hoàn toàn bình thường, dân chủ, không phải là một hành vi vi phạm Bộ luật hình sự.