Đánh vào nhu cầu cần được quan tâm
Bước vào tuổi trung niên, bà N.T.S (61 tuổi, trú tại tỉnh Phú Thọ) thường xuyên mất ngủ, bà nhờ các con hướng dẫn dùng mạng xã hội như: Facebook, YouTube... để giải trí. Cách đây 3 tháng, bà S nói chuyện với một đối tượng tự xưng là người nước ngoài trên mạng xã hội. Người này làm quen, san sẻ những vấn đề trong cuộc sống với bà S, nhất là khi bà S không nhận được sự quan tâm thường xuyên từ các con.
“Họ nói là sẽ gửi cho tôi tiền và một số đồ dùng như quần áo, giày dép, thực phẩm chức năng... từ nước ngoài về. Tổng giá trị là hơn 100 triệu đồng. Tuy nhiên, để có thể nhận được những thứ đó, tôi phải gửi cho họ số tiền vận chuyển là 20 triệu đồng”, bà S nhớ lại. Vì không có tiền gửi, bà S đã gọi cho con gái để yêu cầu con gửi tiền cho bà. Khi con gái bà nghi ngờ đây là chiêu trò lừa đảo, bà S mới may mắn thoát khỏi bẫy của các đối tượng này.
Chị Trần Thị Ngọc Linh (Nghệ An) vô cùng bức xúc khi mẹ chị trở thành nạn nhân của tội phạm lừa đảo trên không gian mạng. Theo chị Linh, cách đây khoảng 2 tuần, một tài khoản có tên nước ngoài kết bạn Facebook với mẹ chị và trò chuyện với nhau nhờ “Google dịch”.
Ban đầu, mẹ nhờ chị chuyển khoản với lý do mua đồ trực tuyến. Sau đó, tần suất "mua sắm" cao hơn, bà đặt vấn đề tự mở thẻ ngân hàng để chủ động giao dịch. "Lần gần nhất, mẹ tôi đề nghị chuyển hơn 35 triệu đồng cho một người bạn. Để mẹ tôi tin tưởng hơn, người này còn chụp hình gói quà, bên trong có đồng hồ, thực phẩm chức năng, iPad... rồi gửi cho mẹ", chị Linh kể lại.
Ngay sau đó, chị Linh tìm cách liên lạc theo số điện thoại được cho là của đơn vị vận chuyển, thì người nghe cho biết, chị phải chuyển trước tiền mới có thể nhận hàng. Họ cũng không chấp nhận hình thức nhận hàng trả tiền tại chỗ. Chị lập tức phát hiện đây là chiêu trò lừa đảo mà trước đó chị đã được nhiều bạn bè nói có bố, mẹ từng bị chúng lừa đảo. Sau đó, chị Linh phải mất rất nhiều thời gian, nhờ nhiều người giải thích, mới thuyết phục được mẹ, để mẹ hiểu đây là một hình thức lừa đảo trên mạng.
Chậm lại để kiểm chứng
Trao đổi với Lao Động, Tiến sĩ tội phạm học - thượng tá Đào Trung Hiếu (Bộ Công an) cho biết, đối tượng nhắm tới của những kẻ lừa đảo thường là những người già đã nghỉ hưu, người lao động không có trình độ hiểu biết, nhẹ dạ cả tin. Họ bị hạn chế về sức khỏe, tuổi tác, phạm vi quan hệ xã hội thu hẹp sau nghỉ lao động, không cập nhật thường xuyên tin tức, nên thường bị thao túng tâm lý, từng bước dẫn dụ khiến họ sập bẫy của các nhóm lừa đảo trên mạng…
Ngoài ra, cũng có một bộ phận người dân còn thờ ơ với an ninh của chính mình, coi tội phạm là thứ gì đó xảy ra với người khác nên chủ quan, mất cảnh giác. Kết quả là họ cũng trở thành nạn nhân của tội phạm lừa đảo trên không gian mạng.
Từ đó, vị chuyên gia cho rằng, mỗi người cần rèn cho mình một kỹ năng, thói quen thường trực đó là kiểm chứng thông tin trước khi hành động. Trước bất kỳ yêu cầu nào liên quan đến tiền, hãy “chậm lại một nhịp”. Việc kiểm chứng có thể tiến hành bằng việc tra cứu các thông tin liên quan trên mạng, nói chuyện với người thân, kiểm tra qua đường dây nóng, gọi điện kiểm tra chéo, kiểm tra ngược...
Đối với những người cao tuổi, nhất định phải kể ngay với con cháu, người xung quanh về những chuyện xảy ra đối với mình, nhất là khi bị đe dọa, khống chế qua điện thoại. Trên thực tế, đã có nhiều vụ lừa đảo được ngăn chặn kịp thời, nhờ khuyến cáo của người ngoài cuộc.
