Người dân mất sinh kế bên dự án điện gió, Quảng Trị giải quyết thế nào?

Đừng bỏ quên dân trong vùng dự án

Báo Lao Động đã thông tin, gần 1 năm kể từ lúc các dự án điện gió ở huyện Hướng Hóa (tỉnh Quảng Trị) hòa lưới điện, kịp hưởng giá FIT ưu đãi, đến nay người dân sống trong vùng dự án vẫn phải đối mặt với nhiều tác động.

Theo UBND huyện Hướng Hóa, thống kê chưa đầy đủ cho thấy, diện tích đất nông nghiệp bị thiệt hại do các dự án điện gió là hơn 37ha, riêng lúa nước có hơn 24ha. Tuy nhiên, diện tích đất bị ảnh hưởng chưa dừng lại, mà ngày một tăng, vì cứ mỗi lần trời mưa, là đất đá lại trôi tuột, bồi lấp.

Nguyên nhân đất, ruộng bị bồi lấp, là do nhiều nhà máy chưa triển khai các biện pháp bảo vệ môi trường theo đúng cam kết như chưa gia cố các bãi thải, chưa trồng cây... Như nhà máy điện gió Amacao Quảng Trị 1, Hoàng Hải, Tài Tâm, Hướng Hiệp 1, Hướng Phùng 2,3...

Trao đổi với Báo Lao Động, PGS.TS Trần Đình Thiên - chuyên gia kinh tế, Thành viên tổ tư vấn Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nói rằng, miền núi Quảng Trị có tiềm năng về điện gió, nên Quảng Trị có thế "mặc cả".

Thế "mặc cả" mà PGS.TS Trần Đình Thiên nói đến là người dân được thỏa thuận đền bù và còn là điều kiện bảo đảm trong quá trình triển khai dự án.

Còn TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng chắc chắn có nhiều tác động, nhưng thu ngân sách cũng tăng lên. Vì vậy, dùng nguồn thu đó phát triển kinh tế địa phương để dân hưởng lợi.

Trao đổi với Lao Động, TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng, có thể xây dựng hạ tầng, xây dựng đô thị, chứ không đẩy dân ra khỏi vùng đó. Nếu chúng ta tăng giá trị tài sản của người dân ở vùng đó, có việc làm mới, tạo ra thu nhập thì tạo ra được mô hình phát triển khác biệt, thực sự vì người dân, đem lại lợi ích cho chính người dân.

Thực tế, khi triển khai và khi các dự án điện gió ở miền núi tỉnh này đi vào hoạt động, người dân trong vùng dự án lãnh đủ.

Tháo gỡ dần

Trước những ảnh hưởng, tác động của dự án điện gió đến sản xuất, đời sống của người dân ở miền núi Quảng Trị, UBMT Tổ quốc Việt Nam tỉnh Quảng Trị đề nghị các cơ quan chức năng cần xây dựng các mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất, đảm bảo an sinh cho người dân; khảo sát, kiểm tra các bãi thải, bờ kè trụ móng tuabin gió để chỉ đạo các ngành có giải pháp xử lý phù hợp, phòng tránh sạt lỡ, vùi lấp, ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống của người dân; giám sát việc thực hiện các cam kết, lời hứa với địa phương và nhân dân của các chủ đầu tư dự án điện gió...

Trao đổi với Báo Lao Động, ông Hà Sỹ Đồng – Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị nói rằng, khi cấp chủ trương đầu tư cho các dự án điện gió, địa phương cũng hết sức cân nhắc để hạn chế ảnh hưởng đến rừng và ảnh hưởng đến các bản làng người đồng bào thiểu số. Nhưng khi triển khai, cũng không tránh được những tác động đến sản xuất, sinh hoạt người dân trong vùng dự án.

Để giải quyết vấn đề trên, khi các dự án hoàn thành, UBND tỉnh đã giao các đơn vị liên quan rà soát lại tình hình dân cư, lao động thực chất bị ảnh hưởng. Sau khoảng 3-5 năm sẽ đánh giá xem việc thực hiện dự án điện gió có phát triển bền vững và tác động lớn đến sản xuất, đời sống của dân không. Từ đó, sẽ có kế hoạch cụ thể để có các khu tái định cư mới, hướng nghề nghiệp cho bà con. Bên cạnh đó, đánh giá tình hình nguy cơ sạt lở, thiên tai bão lũ thích ứng với biến đổi khí hậu để các dự án điện gió đầu tư trên địa bàn phát triển bền vững 3 mặt: kinh tế, xã hội và môi trường.

Đối với thông tin nhiều diện tích ruộng lúa của người dân bị bồi lấp, ảnh hưởng nghiêm trọng nhưng chưa được thống kê, bồi thường hỗ trợ khiến người dân gặp khó khăn, bức xúc, UBND tỉnh Quảng Trị sẽ có chỉ đạo rà soát. “Tôi sẽ đề nghị đơn vị liên quan rà soát và có báo cáo cụ thể về vấn đề này” – ông Hà Sỹ Đồng, nói.

Về lâu dài, UBND tỉnh Quảng Trị giao cho UBND huyện Hướng Hóa tham mưu thu hồi một số diện tích đất trống để giao đất bổ sung cho người dân bị ảnh hưởng. Đối với diện tích bị bồi lấp, đến năm 2023, cố gắng sẽ đưa vào sản xuất hoặc chuyển đổi cây trồng.