Công nhân lớn tuổi than khó chờ đến tuổi nhận lương hưu
Bà Phạm Thị Nhung (tên nhân vật đã được thay đổi) - cán bộ công đoàn của một công ty sản xuất đồ chơi tại Hà Nam, tiết lộ thời gian gần đây, công nhân lao động trong công ty của bà thường xuyên trăn trở về lương hưu, mức đóng BHXH theo dòng thời sự.
Được biết, tại công ty của bà Nhung đa phần các công nhân đều là người tham gia thị trường lao động muộn, nên hầu hết đều có nhu cầu được giảm số năm đóng BHXH.
"Ở công ty của tôi đa phần các công nhân nữ từng là người làm nông nghiệp nhưng sau chuyển đổi sang làm công nhân. Nhiều người tham gia thị trường lao động ở tuổi 35-40, vì vậy thời gian đóng BHXH mới chỉ ở mức thấp, dao động từ 5-7 năm", bà Nhung cho biết.
Vì thời gian đóng BHXH thấp nhưng lại sắp đến tuổi nghỉ hưu, nên khi được biết có thông tin giảm số năm đóng BHXH xuống còn 10 năm - 15 năm, nhiều công nhân bày tỏ sự phấn khởi.
"Đối với người lao động, chế độ tiền lương là điều mà công nhân lao động quan tâm nhất, họ bàn tán cả trong những bữa ăn. Tuy nhiên, để có thể hiểu hết về cơ chế chính sách thì người lao động tại các công ty vẫn đang thiếu những giải đáp. Do thời gian đóng và hưởng lương hưu lâu nên đa phần công nhân lao động chỉ muốn rút BHXH một lần", bà Nhung cho biết.
Trên thực tế, nhiều lao động dù đã gần ở mức nghỉ hưu hoặc muốn nghỉ hưu sớm, nhưng số năm đóng BHXH vẫn chưa đạt được mức quy định.
Bà Phạm Thị Kiều Oanh (50 tuổi, Hưng Yên) - một công nhân tham gia thị trường lao động muộn cũng bày tỏ mong muốn được giảm số năm đóng BHXH.
Theo đó, bà Oanh đang đóng BHXH được 7 năm. Cảm nhận được tuổi già, sức khoẻ giảm sút nên bà Oanh mong muốn được nghỉ hưu sớm. Tuy nhiên, yêu cầu số năm bắt buộc đóng BHXH là 20 năm đang là trở ngại lớn đối với bà.
"Tôi làm công ty năm 42 tuổi, nay đã 50 tuổi, tôi không thể làm tiếp được 10 năm nữa để nhận lương hưu. Ở công ty, tôi thuộc nhóm lao động già. Quản lý người nước ngoài cũng không ưa chúng tôi, thậm chí còn gây ra nhiều áp lực để mình cảm thấy khó khăn mà tự xin nghỉ.
Thế nhưng, tuổi tôi từ giờ đến khi đủ tuổi nghỉ hưu còn xa, mà số năm đóng BHXH lại chưa đủ điều kiện, khiến tôi tiến thoái lưỡng nan thời điểm này", bà Oanh nói và cho biết sẽ tính đến chuyển nghỉ công việc hiện tại và rút BHXH một lần.
Giảm số năm đóng BHXH, lương hưu của NLĐ sẽ thấp
Tại buổi tiếp xúc công nhân với đại biểu Quốc hội ngày 12.5, ông Nguyễn Văn Tân, Chủ tịch Công đoàn Công ty Hosiden (KCN Quang Châu, Bắc Giang), đề xuất Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi nên chia thời gian đóng BHXH thành nhiều mức 10 - 15 - 20 năm làm điều kiện cho lao động hưởng lương hưu. Tỉ lệ nhận lương hưu tương ứng với số năm đóng, tham gia càng lâu mức hưởng càng cao.
Ông Tân ví dụ đóng 10 năm thì mức hưởng bằng 30% tiền lương bình quân đóng BHXH; đóng 15 năm hưởng 45% và tăng dần theo như quy định hiện hành. Điều kiện là tuổi hưu tối đa 62 với nam, 60 với nữ. Quy định hiện hành là lao động đóng 20 năm BHXH, đủ tuổi nghỉ hưu được hưởng 45%, thêm 2% cho mỗi năm đóng đến khi đạt mức tối đa 75%. Dự luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đang đề xuất giảm năm đóng từ 20 xuống 15 năm.
Tuy nhiên, theo GS.TS Giang Thanh Long (Khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân) - với mức hưởng 30% tiền lương bình quân đóng BHXH thì lương hưu của người lao động sẽ ở mức rất thấp.
Cụ thể, GS Giang Thanh Long phân tích: Việc giảm số năm đóng BHXH là đang tạo điều kiện cho lao động tham gia vào thị trường lao động muộn. Tuy nhiên, nếu xét theo hướng kinh tế học, lao động tham gia thị trường muộn nhưng thời gian đóng BHXH ngắn và mức đóng chỉ bằng/xấp xỉ mức lương tối thiểu thì đến tuổi nhận lương hưu, người lao động sẽ chỉ nhận được mức lương hưu rất thấp.
GS Long ví dụ, một công nhân 30 tuổi khi tham gia thị trường lao động, đóng BHXH trong thời hạn 10 năm với tỷ lệ hưởng lương hưu là 30%.
Với mức bình quân đóng trên lương tối thiểu là 3 triệu đồng/tháng. Như vậy, khi hết 10 năm đóng BHXH và nghỉ hưu, người lao động sẽ nhận lương hưu ở mức 900.000 đồng/tháng.
"Khi giá cả leo thang, lương hưu không đủ sống, Nhà nước sẽ phải khấu trừ từ quỹ và trích từ thuế của nhóm lao động tương lai. Như vậy sẽ dẫn đến việc mất cân bằng trong các nhóm lao động, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho ngân sách", ông Long nhận định.
Nhận định về vấn đề này, ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng ban Chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, ông hoàn toàn đứng về phía người lao động và ủng hộ giải pháp giảm số năm đóng BHXH. Tuy nhiên ông Quảng cho biết: "Thực tế cho thấy, nhiều người nhận lương hưu dưới 2 triệu đồng/tháng, nhưng có người lương hưu lên tới 100 triệu đồng/tháng. Sự chênh lệch này cho thấy cách tính lương hưu hiện nay vẫn còn nặng về việc đóng sao hưởng vậy, chưa có sự chia sẻ giữa người cao và thấp".
Vì vậy, ông Lê Đình Quảng cũng đề xuất có thêm chính sách tự nguyện đóng bổ sung với người có thời gian đóng BHXH ít để họ được cải thiện mức lương hưu.
