Trao đổi với Lao Động, anh Phạm Văn Tài (Hà Nội) làm chủ, một doanh nghiệp chuyên sản xuất và xuất khẩu nông sản, đang có kế hoạch mở rộng hoạt động sản xuất bằng cách đầu tư vào một vùng đất nông nghiệp. Ban lãnh đạo công ty đã tìm được một mảnh đất phù hợp và đang tiến hành các thủ tục mua đất từ người dân địa phương. Tuy nhiên, họ nhận thấy có một số rào cản pháp lý liên quan đến việc doanh nghiệp được phép mua đất nông nghiệp.
Để đảm bảo quá trình mua bán tuân thủ đúng pháp luật và tránh rủi ro pháp lý, công ty đã quyết định làm việc với luật sư, một chuyên gia trong lĩnh vực đất đai. Trong buổi tư vấn, luật sư đã nêu rõ các quy định của pháp luật hiện hành về việc doanh nghiệp có thể hay không được mua quyền sử dụng đất nông nghiệp. Căn cứ vào khoản 2 Điều 191 Luật Đất đai 2013 quy định về trường hợp không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất như sau:
1. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất đối với trường hợp mà pháp luật không cho phép chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất.
2. Tổ chức kinh tế không được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng của hộ gia đình, cá nhân, trừ trường hợp được chuyển mục đích sử dụng đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Doanh nghiệp, công ty không được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng của hộ gia đình, cá nhân, trừ trường hợp được chuyển mục đích sử dụng đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Như vậy, đối với các loại đất nông nghiệp khác (như: đất trồng cây hàng năm khác, đất trồng cây lâu năm, đất rừng sản xuất, đất làm muối,...) thì doanh nghiệp, công ty vẫn được nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp theo Điều 169 Luật Đất đai năm 2013.
Trường hợp nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp để thực hiện dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp thì phải có đủ điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 188 và Điều 193 Luật Đất đai năm 2013 như sau:
Đất đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Trừ trường hợp về thừa kế theo quy định tại khoản 1 Điều 168 và khoản 3 Điều 186 của Luật Đất đai năm 2013. Đất không có tranh chấp. Quyền sử dụng đất của người sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án. Đất vẫn còn trong thời hạn sử dụng đất.
Theo quy định tại khoản 3 Điều 188 của Luật Đất đai năm 2013, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất được công nhận khi các bên đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền đăng ký đất đai và có hiệu lực kể từ thời điểm ký vào sổ địa chính của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Có văn bản chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với tổ chức kinh tế nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn, thuê quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực hiện dự án. Mục đích sử dụng đối với diện tích đất nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn, thuê quyền sử dụng đất phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp từ đất chuyên trồng lúa nước thì phải nộp một khoản tiền để Nhà nước bổ sung diện tích đất chuyên trồng lúa nước bị mất hoặc tăng hiệu quả sử dụng đất trồng lúa nước theo quy định của Chính phủ.
