Thực phẩm gây ung thư - nên hiểu thế nào cho đúng?

Hương Giang |

Nhắc tới một chất nào đó trong thực phẩm gây ung thư, chúng ta thường có tâm lý hoang mang lo sợ. Vậy, ta nên hiểu cặn kẽ vấn đề này như thế nào?

Không nên quá nhạy cảm với cụm từ “gây ung thư” hay “gây hại sức khỏe”

Thoạt nghe bất cứ thứ gì liên quan đến căn bệnh ung thư, chúng ta đều sợ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nỗi sợ hãi, căng thẳng, lo âu... cũng là khởi nguồn ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của cơ thể, khiến chúng ta mất ngủ, stress, dễ bị bệnh tật tấn công, bao gồm cả ung thư. Sự lạc quan, nhìn nhận vấn đề một cách bình tĩnh, thấu đáo, tường tận sự việc sẽ giúp ích cho bạn.

Ung thư là căn bệnh xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, như do gen di truyền, do tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại, chất phóng xạ, do một số nguyên nhân liên quan đến lối sống như uống rượu bia nhiều, hút thuốc lá, căng thẳng và mất ngủ kéo dài…

Bên cạnh đó, nguyên nhân gây ung thư cũng liên quan đến chế độ dinh dưỡng, thói quen ăn uống, sử dụng thực phẩm. Ví dụ như một số loại nấm mốc trong gạo hay thực phẩm khô bị lên mốc, rất dễ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí có thể dẫn đến ung thư gan.

Tuy nhiên, nếu nói chung chung một thực phẩm không bị hư hỏng nào đó “ăn nhiều gây ung thư” thì lại là không đúng. Những “tin đồn” như thực phẩm đóng hộp gây ung thư, thịt xông khói gây ung thư, khoai tây chiên gây ung thư, mì gói gây ung thư… vốn rất phổ biến, lại cần hiểu một cách đầy đủ và chính xác.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) - cho rằng, thực phẩm nào cũng luôn có hai mặt tốt và xấu, mọi người nên bình tĩnh và tránh tâm lý hoang mang trước thông tin thực phẩm này, thực phẩm kia chứa chất gây ung thư hoặc có hại cho sức khỏe.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh. Ảnh: NVCC
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh. Ảnh: NVCC

Theo ông, chúng ta nên hiểu đúng rằng, ngay cả thực phẩm tự nhiên cũng chứa thành phần, hàm lượng nhất định chất gây hại, tuy nhiên ở ngưỡng cho phép (theo quy định của pháp luật) thì là an toàn.

Song song đó, hằng ngày, chúng ta hít khói xe có nhiễm chất gây hại, hít khói thuốc lá, uống nguồn nước có nhiễm hóa chất, ăn các thực phẩm rau quả cá thịt phần lớn đều có tồn dư của thuốc trừ sâu, của chất hóa học… Nhưng điều quan trọng là, con người tiếp xúc với các chất này ở mức độ nào, có liên tục, thường xuyên, có ở hàm lượng rất cao (vượt quá ngưỡng an toàn) hay không, vì chỉ trong những điều kiện như vậy, chúng mới gây ảnh hưởng rõ nét đến sức khỏe.

Ví dụ, kim loại nặng như Arsen, Cadmi, chì, thủy ngân đều là chất độc, có thể gây ngộ độc cấp tính và mạn tính nhưng chúng vẫn có mặt trong nhiều thực phẩm mà thực phẩm này vẫn được coi là an toàn (khi ở trong giới hạn cho phép theo quy định).

Có thể hiểu rằng, mỗi ngày chúng ta đều tiếp xúc với một số chất gây hại có trong các loại thực phẩm khác nhau từ thực phẩm công nghiệp cho đến thực phẩm tự nhiên tươi sống. Tuy nhiên, khi hàm lượng những chất gây hại này nằm trong giới hạn cho phép theo quy định thì chúng vẫn được xem là chưa thể gây hại cho cơ thể.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hành quy định về quản lý và sử dụng phụ gia thực phẩm để đảm bảo các phụ gia có trong thực phẩm được lưu hành đều ở mức an toàn với người tiêu dùng.

Ngay cả những thực phẩm vốn được xem là rất tốt cho cơ thể, nếu tiêu thụ một lượng quá lớn thì vẫn có thể gây nên những ảnh hưởng xấu lên sức khỏe. Ví dụ như lá tía tô được xem là một thảo dược tự nhiên giúp giải độc. Song, nếu ăn một lượng lớn lá tía tô, uống nước lá tía tô ép đậm đặc từ ngày này sang ngày khác thì có thể góp phần gây nên gây tăng huyết áp, ảnh hưởng hệ tim mạch…

Vị chuyên gia khuyến cáo không nên đánh giá chủ quan thực phẩm tốt hay xấu và lạm dụng ăn quá nhiều hoặc né tránh hẳn, sợ hãi một cách không cần thiết.

Chế độ dinh dưỡng khoa học được khuyến khích luôn là ăn đa dạng, kết hợp nhiều nhóm dưỡng chất khác nhau. Ngoài ra, nên chú ý đến các yếu tố khác trong lối sống như vận động thường xuyên, tránh căng thẳng để bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa ung thư.

Vì sao lại có quy định lại khác nhau ở các quốc gia?

Quay trở lại câu chuyện chất gây hại, chất gây ung thư, không chỉ là vấn đề người tiêu dùng quan tâm mà ở cấp độ cao hơn, các quốc gia khác nhau cùng có cách nhìn nhận, đánh giá khác nhau về việc này.

TS.BS Trương Hồng Sơn - Viện Trưởng Viện y học ứng dụng Việt Nam - cho biết: Mỗi quốc gia có những quy định an toàn vệ sinh thực phẩm khác nhau, do có sự khác nhau về môi trường, điều kiện khí hậu, điều kiện nuôi trồng của nguồn nguyên liệu ban đầu. Quy định được đặt ra để bảo vệ sức khỏe của người dân quốc gia đó, và cũng đã được nghiên cứu sâu rộng trên quần thể dân số của từng nước cũng như đối chiếu với quy định quốc tế.

TS.BS Trương Hồng Sơn. Ảnh: NVCC
TS.BS Trương Hồng Sơn. Ảnh: NVCC

Lấy một trường hợp cụ thể như câu chuyện về chất Ethylene Oxyde (EO) dạo gần đây được nhiều người nhắc đến. Việc sử dụng EO để khử trùng từ lâu đã được chấp nhận ở nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam do khả năng khử khuẩn hiệu quả. EO được sử dụng cho các loại máy móc thiết bị chính xác, thiết bị y tế, cũng như được sử dụng nhằm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn đối với các loại gia vị và rau quả.

Theo hướng dẫn của FAO (Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc), EO phù hợp cho mục đích tiệt trùng bảo quản các nông sản đặc biệt là rau gia vị vì không làm xáo trộn giá trị dinh dưỡng cũng như không làm biến đổi màu sắc, mùi vị và kết cấu của chúng.

Tuy nhiên, từ nửa cuối năm 2020, EO dường như trở thành một vấn đề tại Châu Âu, ngay cả tại Việt Nam, vấn đề cũng xoay quanh các sản phẩm xuất khẩu. Châu Âu không phải tuyệt đối không cho phép sự hiện diện của EO tổng (bao gồm EO và 2-CE) trong sản phẩm mà thay vào đó họ vẫn chấp thuận sự hiện diện này ở các hàm lượng phát hiện rất nhỏ và đồng thời khuyến khích việc giảm hàm lượng phát hiện xuống càng nhỏ càng tốt.

Trong khi các quốc gia khác như Mỹ, Canada, Singapore, Ấn Độ thì lại cho phép hàm lượng tồn dư tối đa trong thực phẩm cao hơn nhiều lần so với Châu Âu và tách riêng quy định cho EO và 2 –CE.

Nguyên nhân là vì EO có thể ngăn ngừa tình trạng thực phẩm bị nhiễm khuẩn như E.coli, Samonella..., nên phương châm của các quốc gia này là vẫn sử dụng EO với mục tiêu “sử dụng chất hóa học nếu trong phạm vi kiểm soát thì còn tốt hơn sản phẩm bị nhiễm khuẩn”. Với hầu hết các nước Châu Á, ngay cả Codex cũng chưa có quy định về việc sử dụng EO.

Vậy có phải có quy định thì là tốt mà chưa hoặc không có quy định thì là không tốt? TS.BS. Trương Hồng Sơn cho biết thêm, không có “luật tốt” và “luật không tốt”, mà chỉ có “luật tốt” và “luật tốt hơn”, vì mục đích của các tiêu chuẩn làm ra là để bảo vệ sức khỏe của người dân ở quốc gia đó.

Trên thực tế, một số quy định về thực phẩm của Việt Nam cũng cao hơn một số nước khác. Chẳng hạn, tiêu chuẩn về chất bảo quản Acid Benzoic trong quả khô Nhật là 1g/kg thì của Việt Nam chỉ là 0,8 g/kg. Hay tiêu chuẩn về Butyl hydroxy toluen (BHT- chất chống oxy hóa) với hải sản đông lạnh của Nhật là 1g/kg thì tiêu chuẩn với cá, cá phi lê, sản phẩm thủy sản đông lạnh của nước ta là 0,2g/kg.

Hương Giang
TIN LIÊN QUAN

Từ vụ mì Hảo Hảo: Yêu cầu ban hành quy chuẩn quốc gia về Etylen Oxit

ÁI VÂN |

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tiếp tục kiểm tra làm rõ nguyên nhân sản phẩm mì Hảo Hảo của Công ty cổ phần Acecook Việt Nam nhiễm chất Etylen oxit để có giải pháp xử lý phù hợp, tránh để xảy ra các trường hợp tương tự. Đồng thời giao Bộ Y tế khẩn trương rà soát, ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chỉ tiêu và mức giới hạn chất Etylen oxit bảo đảm an toàn đối với sản phẩm thực phẩm

Mì Hảo Hảo tôm chua cay nội địa không chứa Ethylene Oxide

Hương Giang |

Theo kết quả thử nghiệm của Trung tâm phân tích Eurofins thì sản phẩm mì Hảo Hảo tôm chua cay nội địa không có chất Ethylene Oxide (EO). Theo đó Công ty Cổ phần Acecook Việt Nam khẳng định rằng sản phẩm “Hảo Hảo tôm chua cay” nội địa vẫn được đảm bảo an toàn về mặt chất lượng.

Bác sĩ mách những loại thức ăn giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng

Bác sĩ Phạm Thị Tuyết Nhung - Khoa Hóa trị và bệnh máu, Viện Ung thư, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 |

Ung thư đại trực tràng là bệnh ung thư phổ biến trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Một trong những nguyên nhân của xu hướng này được cho là do thay đổi chế độ ăn uống. Bác sĩ Phạm Thị Tuyết Nhung - Khoa Hóa trị và bệnh máu, Viện Ung thư, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã có những chia sẻ về vấn đề này.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có nhiều giải pháp hỗ trợ người lao động mất việc

PHƯƠNG NGÂN - CHÂN PHÚC |

TPHCM - Tại LĐLĐ quận Bình Thạnh, sáng ngày 17.1, ông Trần Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đến thăm, động viên và trao quà Tết cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn đang làm việc trên địa bàn. Đồng thời, ông Trần Thanh Hải cũng đã thông tin một số giải pháp nhằm hỗ trợ người lao động bị mất việc, giảm việc.

Khoảnh khắc AFF Cup: Khép lại hành trình của ông Park Hang-seo

NHÓM PV |

Bản tin Khoảnh khắc AFF Cup ngày 17.1. AFF Cup 2022 kết thúc, khép lại hành trình của huấn luyện viên Park Hang-seo với bóng đá Việt Nam.

Hệ luỵ từ vụ Công đoàn ACB mua chui cổ phiếu bị xử phạt 3 tỉ đồng

Lan Hương |

Thông tin Công đoàn ngân hàng ACB mua chui cổ phiếu ACB đã thu hút sự quan tâm đặc biệt. Động thái trên đã ảnh hưởng đến sự minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam trong bối cảnh niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán đang bị ảnh hưởng nặng nề.

Rung lắc thượng tầng tại Eximbank: Thập kỷ rối ren chưa kết thúc

Đức Mạnh |

Cơ cấu thượng tầng tại Ngân hàng Eximbank đã có nhiều biến động mạnh. Cổ đông ngoại gắn bó 16 năm đã chuyển nhà, thế chân bởi nhân tố bí ẩn liên quan đến Tập đoàn Bamboo Capital.

Cha đẻ của mèo AI mà cư dân mạng nhầm tưởng ở Ninh Thuận lên tiếng

Hữu Long |

Nguyễn Lê Thái Nguyên vẽ mèo Tết bằng công nghệ AI rồi chia sẻ lên trang cá nhân. Những hình ảnh tuyệt đẹp về mèo nhận được vô số lời khen từ nhiều người bạn. Có không ít người đến nay vẫn nhầm lẫn đây là mèo Tết có nguồn gốc từ Ninh Thuận.

Từ vụ mì Hảo Hảo: Yêu cầu ban hành quy chuẩn quốc gia về Etylen Oxit

ÁI VÂN |

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tiếp tục kiểm tra làm rõ nguyên nhân sản phẩm mì Hảo Hảo của Công ty cổ phần Acecook Việt Nam nhiễm chất Etylen oxit để có giải pháp xử lý phù hợp, tránh để xảy ra các trường hợp tương tự. Đồng thời giao Bộ Y tế khẩn trương rà soát, ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chỉ tiêu và mức giới hạn chất Etylen oxit bảo đảm an toàn đối với sản phẩm thực phẩm

Mì Hảo Hảo tôm chua cay nội địa không chứa Ethylene Oxide

Hương Giang |

Theo kết quả thử nghiệm của Trung tâm phân tích Eurofins thì sản phẩm mì Hảo Hảo tôm chua cay nội địa không có chất Ethylene Oxide (EO). Theo đó Công ty Cổ phần Acecook Việt Nam khẳng định rằng sản phẩm “Hảo Hảo tôm chua cay” nội địa vẫn được đảm bảo an toàn về mặt chất lượng.

Bác sĩ mách những loại thức ăn giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng

Bác sĩ Phạm Thị Tuyết Nhung - Khoa Hóa trị và bệnh máu, Viện Ung thư, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 |

Ung thư đại trực tràng là bệnh ung thư phổ biến trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Một trong những nguyên nhân của xu hướng này được cho là do thay đổi chế độ ăn uống. Bác sĩ Phạm Thị Tuyết Nhung - Khoa Hóa trị và bệnh máu, Viện Ung thư, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã có những chia sẻ về vấn đề này.