Sắp sinh nhật 17 tuổi, mẹ cho em đi uốn tóc với phương pháp uốn dùng nhiệt hơi kỹ thuật số (setting; perm digital)... Khi đang uốn tóc, hệ thống ống dẫn nhiệt bị thủng làm nóng rát da đầu, em kêu lên và người thợ vội vàng cắt nguồn nhiệt.
H được nhân viên bôi thuốc và đưa thuốc để bôi tiếp ở nhà. Hơn 20 ngày sau, khi mẹ H bôi thuốc, ấn nhẹ cảm thấy bùng nhùng dưới tay và có mủ chảy ra từ dưới da đầu. Em được đưa đến BV Bỏng quốc gia và được chẩn đoán bỏng da độ 2 - 3, hoại tử gần như toàn bộ da đầu, phải cắt lọc những phần da đã chết và vá da...
Các BS nói rõ rằng, dù da ghép bám sống tốt nhưng tổn thương bỏng sâu đã làm biến đổi nặng nề chức năng da vùng bỏng, buồn nhất là đầu có sẹo rộng không mọc được tóc. Sau này, em có thể làm phẫu thuật kéo giãn da vùng có tóc để che phủ dần vùng sẹo, nhưng phải mất nhiều năm và chi phí điều trị không nhỏ!...
Để tiện theo dõi xin giải thích: Da là “hàng rào” cực kỳ quan trọng để bảo vệ sự sống và vai trò không nhỏ cho nhan sắc ai cũng biết; có ba lớp trên, giữa, dưới với nhiều loại tế bào biệt hóa và chức năng khác nhau, cùng tuyến bã tiết ra chất nhờn bảo vệ da, tuyến mồ hôi, các nang chân lông...; quan trọng nhất là lớp tế bào sinh sản luôn sinh ra những tế bào mới, thay thế các tế bào lớp trên cùng liên tục chết đi sau quá trình biệt hóa thành sừng...; mọi tổn thương da sâu quá lớp tế bào sinh sản đều để lại sẹo.
Bỏng độ 1, da chỉ đỏ, không có nốt phỏng nước, không bao giờ để lại sẹo, bỏng độ 2, có các nốt phỏng nước chuyển dần từ màu trong sang đục do nhiễm trùng sinh mủ, cũng không có sẹo trừ khi viêm nhiễm làm loét sâu quá lớp tế bào sinh sản; bỏng độ 3 là hủy hoại toàn bộ các lớp của da, kể cả tuyến bã, mồ hôi và nang chân lông, vì thế để lại sẹo khi khỏi và ngoại trừ hãn hữu trường hợp vùng sẹo mọc rất nhiều lông thì còn lại đều không thể mọc lông, tóc vì nang chân lông, tóc đã bị mất.
Bỏng độ 2 - 3... luôn đi kèm nhiễm trùng, sinh mủ vùng da bỏng do trên da có nhiều loại vi khuẩn (ở trong nang lông), nhất là Liên cầu và Tụ cầu khuẩn... (vì thế, da đầu em H hoại tử chảy mủ chính là một giai đoạn phải có của bỏng)... Nói cho đủ thì diện tích bỏng càng rộng (trong trung bình 1,73m2 ở người Việt Nam trưởng thành), độ bỏng càng lớn (bỏng sâu) thì càng nguy hiểm, mà tử vong do sốc vì thoát dịch bởi da hoại tử; do nhiễm độc bởi cơ bị hoại tử giải phóng ra nhiều Myoglobin (chất căn bản của cơ) làm tắc ống thận, nên ứ đọng các chất độc trong cơ thể; do nhiễm trùng - nhiễm độc (độc tố của vi khuẩn sinh mủ)... Tai nạn vì uốn tóc không nhiều và chưa thấy làm chết người mà gây hại chính là phải chạy chữa và đau đớn hơn là hủy hoại nhan sắc...
Sự cố không phải hiếm
Một người thợ uốn tóc nói rằng, độ chắc chắn của các mối gắn dây dẫn nhiệt với lô tóc thì không ai dám đảm bảo... H, 26 tuổi, một BS làm việc ở Bình Phước, đến một salon lớn, nổi tiếng ở tỉnh để uốn tóc... Sau khi tóc được tẩm thuốc, nhân viên cuộn tóc vào các lô nối với các ống dẫn nhiệt.
Một lúc sau, cô thấy da đầu bỏng rát (do ống dẫn nhiệt nối với quả lô bị tụt, hơi nóng vào đầu), H không cho làm tiếp. Vùng da bị bỏng ở phía sau nên cô không tận mắt thấy mức độ tổn thương. H nhờ người thân cắt tóc, sát trùng vết bỏng, rồi đến BV tỉnh khám, điều trị bằng thuốc kháng sinh, kháng viêm.
Sau một tuần, vùng da bỏng đóng vảy..., nhưng khi vệ sinh, bạn cô cạy thử lớp vảy cứng thì phát hiện bên dưới có nhiều mủ. H phải xin nghỉ việc hơn 1 tháng để về khoa Bỏng, BV Chợ Rẫy, TPHCM...
Các BS cho cô đồng nghiệp trẻ biết diện tích bỏng 120cm2, khá sâu, phải cắt lọc, rửa sát trùng vết thương sinh mủ và chờ ghép da... BS Ngô Đức Hiệp, Trưởng khoa Bỏng - Phẫu thuật tạo hình, BV Chợ Rẫy cho biết, những ca bỏng do uốn tóc như H không hiếm, từ đầu năm, khoa đã điều trị 5 ca bỏng vì uốn tóc...
Tháng 12.2017, bà L, 59 tuổi, ở Gia Lai, bỏng độ 3, hoại tử khoảng 200cm2 da đầu vùng chẩm - thái dương trái do tình huống tai biến uốn tóc tương tự. Tổn thương có dấu hiệu tăng nặng nên phải chuyển từ BV Gia Lai về Chợ Rẫy... Có điều khi hơi nước sôi từ máy nhiệt phà vào da đầu, tuy nóng rát, đau và xót nhưng bà vẫn tưởng uốn tóc cần phải nóng đến thế! Khi nhân viên phát hiện sự cố, dừng máy, tháo lô ra thì vùng đầu của bà đã bỏng nặng, máu chảy rất nhiều làm bà và nhân viên spa hoảng sợ...
P.T, 16 tuổi, ở Lâm Đồng, cũng gặp sự cố tụt lô quấn tóc, thấy mức nóng quá bất thường...., song cô lại được nhân viên trấn an “phải chịu nóng một xíu”. T cố chịu, nhưng chỉ thêm chút xíu nữa rồi bỏ cuộc vì quá nóng... T cũng nghĩ chỉ bỏng nhẹ, sẽ tự khỏi nên tự chăm sóc vết bỏng ở nhà.
Sau hơn 3 tuần, vết bỏng loét, ngày càng sâu và rộng nên cô phải về khoa Bỏng - Tạo hình thẩm mỹ, BV Trưng Vương, TPHCM... Ở đây, đã có chị T.T.T, 38 tuổi, ở TPHCM, nhập viện với nửa loa tai trên bên trái bỏng nặng, viêm loét, một phần loa tai đã hoại tử... Khi hấp dầu uốn tóc, ống dẫn nhiệt bị hở, nước nóng chảy xuống làm bỏng loa tai. Tuy đã vệ sinh, sát trùng vùng bỏng nhưng vẫn chảy nước vàng và ngày càng nặng.
Không còn cách nào khác, các BS đành cắt bỏ 1/3 loa tai đã hoại tử. Sẽ phẫu thuật tạo hình loa tai song phải chờ sau thời gian dài, rất tốn kém nhưng không thể có được hình dáng như cũ. Các BS nói, đây là hậu quả kết hợp cả nhiệt độ và hóa chất (hấp dầu), lại trên loa tai - nơi chỉ có da và sụn, rất ít mạch nuôi dưỡng...
Dằn vặt suốt đời!
Tuy không nguy hiểm tính mạng, nhưng bỏng vùng đầu mặt hủy hoại nghiêm trọng nhan sắc, nhất là người còn... Các vết bỏng do tai biến uốn tóc setting thường khá sâu và rất khó lành, nếu chỉ đơn thuần do hơi nóng của nước thường không bỏng sâu đến thế, phải có sự kết hợp giữa nhiệt và hóa chất uốn tóc mới gây bỏng sâu như vậy... Thế nhưng, hầu hết nạn nhân cho rằng chỉ bỏng nhẹ vì đơn thuần do hơi nước nên đến viện muộn.
Do cấu tạo da không giống nhau ở các vùng cơ thể nên có ghép da vùng khác (thường là da bụng hoặc mặt trong đùi) lên đầu cũng chỉ nhằm khôi phục chức năng bảo vệ (chống thoát dịch, nhiễm trùng, nhiễm độc ngoại lai...) của da, còn mọc tóc khi thành sẹo là không thể, vì da vùng khác không có nang chân tóc, còn nang tóc ở da đầu đã bị hủy hoại. Một cách duy nhất là kéo giãn da đầu vùng lành bằng túi hơi để che phủ dần vùng sẹo, nhưng phải mất nhiều năm, rất tốn kém, mỗi lần phẫu thuật chỉ che được một diện nhỏ và quan trọng là không thể phủ kín nếu vùng sẹo rộng!
Làm đẹp không thể thiếu, nhưng trong cảnh báo 7 nghề mắc ung thư cao nhất có uốn tóc; thợ uốn tóc mắc bệnh hô hấp; nhức đầu, trầm cảm; viêm da; rối loạn nội tiết và ảnh hưởng xấu đến thai nhi cũng cao hơn; vì thế 6 tháng họ phải thải độc một lần? Các nhà khoa học Anh phát hiện các sản phẩm nhuộm tóc kể cả ở salon đắt tiền đều chứa chất liên quan đến ung thư. Các chất này ngấm và tồn tại trong da, tóc thậm chí hàng năm sau khi nhuộm. Chúng phản ứng với khí thải hoặc khói thuốc để thành N-nitrosamine - được chứng minh có khả năng gây ung thư và đã bị cấm sử dụng.
Năm 2009, một nghiên cứu công bố dùng thuốc nhuộm hơn 9 lần/năm, nguy cơ ung thư máu cao hơn 60%. Năm 2010, Ủy ban Châu Âu cấm 22 loại thuốc nhuộm sử dụng dài ngày có thể gây ung thư bàng quang. Hầu hết các sản phẩm uốn, duỗi, nhuộm tóc đều là chất dầu, chứa hắc ín và các kim loại nặng độc như chì, bismut (đọng nhiều ở mô mỡ, thần kinh, xương..., nhịn ăn, uống nước hoa quả, làm sạch ruột... không thải độc được) và các chất có nhân thơm, nhất là P-phenylenediamine.
Thực nghiệm cho thấy, chất này dính vào da đầu, mặt có thể gây ung thư da, vú, bàng quang. Các thành phần khác khi dùng nhiều lần sẽ làm tóc khô; dễ gãy, rụng; gây viêm chân tóc; viêm da tiếp xúc hoặc viêm da dị ứng... Những người mang thai, chuẩn bị mang thai nhuộm tóc, nguy cơ thai nhi mắc ung thư gấp 10 lần bình thường. Mới ốm dậy không nên nhuộm tóc. Nên nhuộm cách nhau ít nhất 6 tháng...
