Vị thuốc này đã từng được coi như “thần dược” của thời bao cấp ở nước ta. Khi đó xuyên tâm liên được dùng để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Ngày nay với sự phát triển của các loại thuốc tân dược, nhất là các loại kháng sinh thế hệ mới, cái tên xuyên tâm liên dần bị lãng quên.
Trong đợt dịch COVID-19 tại Bắc Giang vừa qua, Cục Quản lý Y Dược Cổ truyền (Bộ Y tế) đã đưa bài thuốc Ngọc bình phong tán, trong đó có xuyên tâm liên để điều trị cho các bệnh nhân COVID-19 tại Bệnh viện dã chiến số 2, cho kết quả tương đối tốt.
Qua thực tế điều trị và tổng hợp báo cáo của các y, bác sĩ trực tiếp theo dõi điều trị các ca mắc COVID-19 bằng thuốc cổ truyền cho thấy, sự phản ánh rất tích cực và phấn khởi của các bệnh nhân khi sử dụng thuốc cổ truyền.
Các bệnh nhân sau khi dùng thuốc cổ truyền các triệu chứng bệnh như cảm cúm, đau nhức đầu, đau mỏi cơ khớp, ho, hắt hơi, chảy nước mũi,…đã nhanh chóng được cải thiện. Đặc biệt những bệnh nhân được dùng thuốc Ngọc bình phong gia xuyên tâm liên đã rút ngắn thời gian điều trị, kết quả xét nghiệm COVID – 19 về âm tính nhanh hơn những bệnh nhân không được dùng thuốc cổ truyền khoảng 5 ngày, đồng thời ít có bệnh nhân chuyển biến nặng.
Việc sử dụng xuyên tâm liên trong hỗ trợ điều trị COVID-19 đã được hướng dẫn sử dụng trong công văn số 1306/BYT-YDCT về việc tăng cường phòng, chống bệnh viêm đường hô hấp cấp do SARS-CoV-2 bằng thuốc và các phương pháp y học cổ truyền ngày 17.3.2020 của Bộ Y tế.
Tuy nhiên, ông Trần Minh Ngọc - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền (Bộ Y tế) cho biết, người dân không nên tự ý mua thuốc xuyên tâm liên để sử dụng, đặc biệt với mục đích phòng ngừa COVID-19. Chỉ sử dụng thuốc xuyên tâm liên theo chỉ dẫn của các thầy thuốc. Hiện Cục vẫn đang phối hợp với Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) làm đề cương nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng sản phẩm xuyên tâm liên hỗ trợ điều trị trên bệnh nhân COVID-19.
Đã hơn một năm nay Bộ Y tế đưa vị thuốc này vào hỗ trợ điều trị bệnh COVID-19. Tuy nhiên gần đây do có thông tin nêu Bộ Y tế cho phép sử dụng vị thuốc này trong hỗ trợ điều trị COVID-19 làm dấy lên làn sóng tìm mua và sử dụng xuyên tâm liên trong một bộ phận người dân với hy vọng thuốc sẽ giúp họ trong việc phòng chống COVID-19. Tuy nhiên, xuyên tâm liên không phải là “thần dược” để điều trị COVID-19. Trong các bài thuốc hỗ trợ điều trị COVID-19 do Bộ Y tế đưa ra, còn rất nhiều dược liệu khác sẵn có ở Việt Nam như thanh cao hoa vàng, diếp cá, vàng đắng, núc nác, nghệ, gừng... cũng như các vị thuốc khác, các bài thuốc khác, không chỉ riêng một vị thuốc xuyên tâm liên.
"Tác dụng diệt virus SARS-CoV-2 của xuyên tâm liên mới được chứng minh trong phòng thí nghiệm, và đang trong các bước thử nghiệm trên lâm sàng đánh giá khả năng điều trị COVID-19, đến nay chưa có đầy đủ kết quả để khẳng định tác dụng điều trị COVID-19 của xuyên tâm liên. Để hỗ trợ điều trị COVID-19 có thể sử dụng rất nhiều vị thuốc khác, nhiều bài thuốc khác như Ngân kiều tán, Ngọc bình phong tán, Ma Hạnh Thạch Cam thang… cũng như khuyến cáo các biện pháp phòng chống COVID-19 của Bộ Y tế", ông Ngọc nói.
Thuốc xuyên tâm liên cũng như bất kỳ loại thuốc nào cũng đều có những chỉ định, chống chỉ định, tác dụng phụ, liều dùng, tương tác thuốc… Nếu người dân cứ tự ý mua về, tự ý sử dụng, sử dụng không đúng cách dẫn tới không phòng chống được bệnh do COVID-19, mà còn có thể gây tổn hại tới sức khỏe cho người sử dụng.
Xuyên tâm liên còn được gọi là cây cồng cộng, khổ đảm thảo… Xuyên tâm liên được coi như một loại kháng sinh thực vật.
Cây xuyên tâm liên thường mọc hoang ở các tỉnh miền núi phía bắc nước ta, ngoài ra cây cồng cộng cũng có mọc ở một số tỉnh miền Trung.
