Hơn 50% ca ung thư được phát hiện sớm: Hy vọng cho hàng trăm ngàn bệnh nhân ung thư

Kết hợp phát hiện sớm ung thư khi chẩn đoán và điều trị các bệnh thông thường

Trao đổi với Lao Động, ThS.BS Vũ Hồng Anh - trưởng khoa Nội soi thăm dò chức năng, Bệnh viện E cho biết: Hiện nay, các kỹ thuật tầm soát ung thư phát triển hơn trước rất nhiều. Phát hiện sớm ung thư giúp bệnh nhân có thể được điều trị sớm, tăng khả năng chữa khỏi ung thư. Căn bệnh ung thư thực quản là một trong số đó.

Đặc biệt, đối với những người ở độ tuổi trung niên từ 50 tuổi trở lên, nhất là với nam giới, có uống rượu nhiều, cần nội soi tầm soát ung thư thực quản sớm, ít nhất 6 tháng/lần, tại các cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị, máy móc và kỹ thuật hiện đại để được phát hiện và điều trị sớm căn bệnh này.

Mới đây, qua việc tiến hành một ca nội soi gắp dị vật, các bác sĩ đã phát hiện những bất thường trong thực quản của bệnh nhân nam (68 tuổi, ở Thái Thụy, Thái Bình), nghi ngờ có ung thư.

“Ở phía dưới dị vật, thực quản của bệnh nhân có dấu hiệu chít hẹp nhiễm cứng. Vì thế, các bác sĩ phải dùng dụng cụ đẩy kéo dị vật xuống dạ dày bệnh nhân nhằm tránh cho bệnh nhân có nguy cơ rơi dị vật vào đường thở khi lấy ra. Đây là điểm khó và mấu chốt của ca xử lý dị vật là thực phẩm bị hóc tại thực quản, nhất là bệnh nhân lớn tuổi, có nghi ngờ bị ung thư như bệnh nhân này” - bác sĩ Hồng Anh nói.

Sau khi xử trí bằng cách cắt nhỏ dị vật (là miếng thịt ngan) trong dạ dày bệnh nhân để thức ăn có thể tự tiêu hóa qua đường tự nhiên, các bác sĩ đã tiến hành kiểm tra chỗ chít hẹp thực quản của bệnh nhân, nơi gây nên việc nuốt nghẹn thức ăn.

“Chúng tôi khá bất ngờ khi phát hiện thấy đó là một tổn thương sùi, đoạn thực quản nhiễm cứng chiếm 1/2 chu vi, dài khoảng 2-3cm… Ngay sau đó, chúng tôi tiến hành nhuộm màu NBI (chẩn đoán ung thư sớm) và nghĩ đến việc bệnh nhân bị ung thư thực quản. Chúng tôi đã lấy mẫu bệnh phẩm để sinh thiết tìm tế bào ung thư cho bệnh nhân”.

Theo bác sĩ, việc sử dụng kỹ thuật chẩn đoán ung thư sớm trong quá trình thực hiện phẫu thuật hay điều trị cho các bệnh nhân không còn là chuyện xa lạ. Từ việc áp dụng các kỹ thuật chẩn đoán ung thư sớm, không ít bệnh nhân đã được phát hiện mắc ung thư, đơn cử như bệnh nhân nam này là bệnh nhân đã mắc ung thư thực quản. Các kỹ thuật này, không chỉ được thực hiện tại các bệnh viện chuyên về ung thư, mà các bệnh viện lớn cũng có khả năng thực hiện được. Khi phát hiện sớm, việc điều trị ung thư sẽ có nhiều lợi thế hơn.

Lợi ích quá rõ ràng

Về vấn đề tầm soát sớm ung thư, GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, nguyên Giám đốc BV K cho biết: Tỉ lệ chữa khỏi ung thư cao hay thấp phụ thuộc giai đoạn phát hiện bệnh, phát hiện càng sớm, tỉ lệ chữa khỏi càng cao; đồng thời, phụ thuộc vào khả năng đáp ứng điều trị, phối hợp của các phương pháp điều trị.

Nhiều năm trước đây, tỉ lệ phát hiện sớm ung thư của Việt Nam chỉ ở mức 20%-25%, đặc biệt với ung thư phổi, tỉ lệ phát hiện sớm dưới 10%. Tuy nhiên những thống kê gần đây tại Bệnh viện K và các cơ sở phòng chống ung thư cho thấy, tỉ lệ phát hiện sớm ung thư đã tăng lên 50%.

Đơn cử với ung thư dạ dày, ông Thuấn cho rằng 5 năm trở về trước, mỗi năm chỉ có 2-3 trường hợp được phát hiện ở giai đoạn sớm, nhưng hiện nay con số này đã tăng lên hàng trăm ca mỗi năm. Việc phát hiện ung thư dạ dày sớm là yếu tố tiên quyết cho việc điều trị đạt hiệu quả tối đa. Nội soi dạ dày có thể phát hiện sớm tổn thương, khi đó việc điều trị rất đơn giản, bác sĩ chỉ cần cắt hớt lớp niêm mạc dạ dày, bệnh nhân không phải mổ mở, chi phí rất rẻ nhưng tỉ lệ khỏi hoàn toàn rất cao.

Hay đối với ung thư cổ tử cung, nếu phát hiện sớm thì chỉ cần khoét chóp là khỏi, điều trị đơn giản, rẻ tiền. Nếu để giai đoạn muộn, bệnh nhân vừa phải phẫu thuật vừa phải xạ trị, chi phí tốn kém, điều trị phức tạp, khả năng sống thêm của bệnh nhân cũng giảm xuống. “Ung thư cổ tử cung phát hiện bệnh giai đoạn 2-3, tỉ lệ sống thêm sau 5 năm lên tới 60%. Tuy nhiên nếu để muộn hơn khi khối u đã di căn, tỉ lệ này sẽ giảm xuống dưới 50% và tiếp tục giảm tiếp” - ông Thuấn nói.

Vẫn chưa có con số thống kê cụ thể tỉ lệ phát hiện sớm từng loại ung thư nhưng ông Thuấn cho rằng lợi ích của việc tầm soát ung thư sớm quá rõ ràng. Nếu có chiến dịch sàng lọc phát hiện ung thư sớm sẽ vô cùng có lợi cho người dân. Hiện nay việc sàng lọc ung thư chưa được bảo hiểm y tế chi trả. Do đó Bộ Y tế đang xây dựng Luật Khám chữa bệnh sửa đổi, dự kiến bổ sung BHYT chi trả sàng lọc cho một số loại ung thư nhiều người mắc như phổi, gan, vú, dạ dày…