Việt Nam đang tận dụng thời gian vàng để khống chế dịch COVID-19, đồng thời tích cực chuẩn bị cho các kịch bản khác nhau khi đương đầu dịch bệnh, trong đó, nhiệm vụ chuẩn bị đầy đủ máy móc thiết bị y tế, đặc biệt là máy thở và nhân lực y tế đang trở nên tối quan trọng.
Bất ngờ vào ngày 31.3.2020, nhiều cơ quan truyền thông đưa tin về gói tài trợ 2.000 máy thở cho Chính phủ Việt Nam, dự kiến sẽ được triển khai trong khoảng cuối tháng 5.2020. Dự án nhận được sự đồng hành của Trường Đại học (ĐH) Văn Lang và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.
Sau thông tin trên, đã xuất hiện nhiều ý kiến về những thông tin của chương trình do nhà tài trợ công bố. Câu hỏi đầu tiên là về chức năng, loại máy mà Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Trường ĐH Văn Lang tài trợ là máy thở cả thế giới đang cần, hay chỉ là máy trợ thở đơn giản hơn có giá thành rẻ hơn?
Theo thông tin đăng tải vào ngày 4.4.2020 từ chính trang web của Trường ĐH Văn Lang về chương trình này thì sản phẩm tài trợ là máy thở dòng Humming Plus/Eliciae MV20, là sản phẩm chính của Công ty Metran Co. Ltd, đang được sử dụng phổ biến trong công tác y tế của Nhật Bản và nhiều quốc gia. Đây cũng sẽ là sản phẩm đang được đặt hàng riêng cho Việt Nam trong Dự án 2.000 máy thở lần này, đáp ứng tốt yêu cầu điều trị dịch COVID-19. Với 2.000 máy dự kiến được bàn giao, số thiết bị này sẽ chiếm gần 50% tổng số máy thở tại Việt Nam.
Tuy nhiên, theo thông tin trước đó từ GS Trần Văn Thọ - Việt kiều tại Nhật Bản và hiện là thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng trả lời trên một số phương tiện truyền thông thì thông tin về loạt “máy thở” của Metran lại có sự khác biệt.
Cụ thể, trước diễn biến dịch COVID-19 phức tạp, GS Thọ đã kết nối với GS Trần Ngọc Phúc, Chủ tịch Hội Người Việt Nam tại Nhật Bản và hiện là Chủ tịch HĐQT Công ty Metran, đơn vị chuyên sản xuất máy trợ thở cho người bị bệnh về đường hô hấp. Lúc này, Metran vừa phát minh một loại máy trợ thở nhỏ, dễ thao tác và giá thành thấp. Sau cuộc gặp, GS Phúc đã quyết định chuyển giao công nghệ và hỗ trợ sản xuất máy trợ thở cho Việt Nam chống dịch.
Thứ đến, trong thông tin về chương trình tài trợ được cung cấp bởi Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Trường Đại học Văn Lang lại có một khoản “điều kiện” đó là: “Nếu được sự chấp thuận và tạo điều kiện về thủ tục, vận chuyển, cấp phép và các thủ tục liên quan đến mở rộng sản xuất của Nhà máy Metran tại Bình Dương thì Công ty Metran sẽ giao 2.000 bộ máy thở này cho Việt Nam trong vòng 2 tháng để đáp ứng nhu cầu cấp thiết hiện nay, dự kiến cuối tháng 5.2020”.
Dư luận đang đặt ra câu hỏi là vậy chương trình tài trợ này có được thực hiện hay không nếu các “điều kiện” trên không thể được đáp ứng đầy đủ?
Ngoài ra, việc thực hiện chương trình tài trợ này với những điều kiện như trên còn mang mục đích nào khác nữa hay không của chính các nhà tài trợ? Bởi theo chính thông tin do Trường ĐH Văn Lang đăng tải thì trường đại học thực chất đã có một thỏa thuận hợp tác chiến lược toàn diện trong nhiều lĩnh vực và nhiều dự án với Tập đoàn Metran ở Nhật, Mỹ, Việt Nam và trên toàn thế giới, thông qua Công ty Văn Lang HealthCare để tiếp tục phân phối độc quyền máy thở của Metran tại Việt Nam và nắm quyền chuyển giao công nghệ sản xuất máy thở này và các dòng sản phẩm khác của Metran tại Đông Dương và trên thế giới.
Vậy việc đưa yêu cầu "các thủ tục liên quan đến mở rộng sản xuất của Nhà máy Metran tại Bình Dương" của các nhà tài trợ chỉ là mong muốn nhanh có được 2.000 máy thở đáp ứng nhu cầu chữa bệnh hiện nay hay là nhắm xa hơn cho việc kinh doanh phân phối độc quyền sau này?
