Biến chủng mới tăng khả năng lây nhiễm, gây áp lực việc chống dịch COVID-19

Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Việt Nam đã xuất hiện thêm biến chủng SARS-CoV-2 mới lai tạo giữa chủng Ấn Độ và Anh. Tức, trên chủng Ấn Độ có những đột biến gene của chủng Anh.

GS.TS Lê Thị Quỳnh Mai - Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương - cho biết: “Chúng tôi phát hiện có đột biến mất Y144 trên protein S của virus B.1.617.2 (lần đầu phát hiện tại Ấn Độ). Đột biến này giống đột biến phát hiện trên biến thể B.1.1.7 (lần đầu phát hiện tại Anh)”.

Trước đó, Bộ trưởng Bộ Y tế thông tin, có hai biến chủng phổ biến nhất là Ấn Độ và Anh. Trong đó, chủng từ Ấn Độ phát hiện nhiều ở Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nội... đã có các dấu hiệu tăng khả năng lây nhiễm và bệnh tăng nặng hơn so với các đợt dịch trước.

Về tác động của việc xuất hiện biến thể mới đến công tác phòng chống dịch bệnh tại Việt Nam, GS.TS Phan Trọng Lân - Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM - cho rằng, biến thể SARS-CoV-2 sẽ tác động trên 5 phương diện.

Về khả năng lây lan, các biến thể có mức độ khác nhau. Qua nghiên cứu cho thấy rằng, biến thể B.1.1.7 có khả năng lây nhiễm cao hơn đến 70% so với các biến thể cũ. Các biến thể khác như B.1.351 (Nam Phi), P.1 (Brazil), B.1.617 (Ấn Độ) cũng được WHO báo cáo rằng, có khả năng gia tăng sự lây nhiễm. Do vậy, nếu chúng ta không kịp thời ngăn chặn thì khả năng lây lan dịch tăng theo cấp số nhân.

Về mức độ nặng và điều trị, theo báo cáo từ WHO và CDC Hoa Kỳ, ước tính về sự lây truyền virus ở Mỹ, tỉ lệ nhiễm bệnh không triệu chứng là 30%; nghĩa là có khoảng 70% bệnh nhân sẽ phát triển triệu chứng sau nhiễm SARS-CoV-2. Ở những người có triệu chứng, trong đó có khoảng 20% mắc bệnh nặng và có 5% là rất nặng (sốc, rối loạn chứng năng đa cơ quan, suy hô hấp…). Do đó, nếu số ca mắc tăng lên nhiều sẽ gây quá tải cho hệ thống y tế, từ đó dẫn đến tăng số ca tử vong.

Về vấn đề xét nghiệm, theo thống kê của GISAID (Sáng kiến toàn cầu chia sẻ dữ liệu bệnh cúm) cập nhật ngày 21.5.2021, một số mồi và đầu dò phổ biến dùng cho phản ứng realtime RT-PCR SARS-CoV-2 hiện nay không bị ảnh hưởng nhiều trước sự xuất hiện các biến thể mới gần đây.

Tuy nhiên, các đột biến của SARS-CoV-2 đang xảy ra thường xuyên, liên tục nên vẫn có khả năng ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm trong tương lai và có thể dẫn đến kết quả âm tính giả. Do đó, cần thường xuyên cập nhật thông tin về ảnh hưởng của các đột biến và khi biện giải kết quả xét nghiệm cần xem xét và kết hợp các triệu chứng lâm sàng, dịch tễ học và tiền sử bệnh nhân.

Theo GS.TS Lê Thị Quỳnh Mai, dữ liệu B.1.617.2 trên GISAID hiện tại chưa ghi nhận đột biên mất Y144, nên đột biến này vẫn cần theo dõi và nghiên cứu thêm. Bộ Y tế sẽ công bố chủng này trên bản đồ gene thế giới sau khi nghiên cứu.