Thuốc nam, thuốc đông y gây dị ứng, ngộ độc nặng
Tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, mới đây, các bác sĩ đã tiếp nhận và điều trị cho 2 bệnh nhân bị dị ứng thuốc thể nặng sau khi dùng thuốc đông y và thuốc nam để chữa bệnh.
Trường hợp đầu tiên là bệnh nhân nữ 40 tuổi đến viện khám vì các dát thâm hoại tử trên da. Bệnh nhân này bị ung thư tuyến giáp đã phẫu thuật cách đây 1 năm. Hơn 1 tuần trước khi nhập viện, nữ bệnh nhân xuất hiện các dát đỏ ngứa nhiều ở lòng bàn tay hai bên.
Sau đó, thương tổn tiến triển thành mụn nước, bọng nước nông, dễ vỡ, khi vỡ để lại các vết trợt. Các thương tổn có tính chất tương tự xuất hiện thêm ở lòng bàn chân hai bên, thân mình, tay, chân, hoại tử da lan rộng khiến bệnh nhân đau rát nhiều.
Nữ bệnh nhân cho biết khoảng 1 tháng, bệnh nhân có uống thuốc đông y để nâng cao sức khỏe. Sau khi uống thuốc được gần 3 tuần, bệnh nhân bắt đầu quá trình bệnh như trên.
Bệnh nhân được chẩn đoán hoại tử thượng bì nhiễm độc (hội chứng Lyell) và điều trị tích cực tại khoa, dùng các thuốc đặc hiệu kèm chăm sóc hỗ trợ. Sau 10 ngày điều trị, thương tổn da khô, bắt đầu tái tạo thượng bì, không có bọng nước mới.
Trường hợp thứ hai là bệnh nhân nữ 55 tuổi, nhập viện vì các dát thâm hoại tử và vết trợt da. Ban đầu, bệnh nhân xuất hiện dát đỏ thẫm, sưng nề vùng môi, sau đó các dát đỏ lan nhanh ra tay, chân, thân mình, hình thành thêm mụn nước, bọng nước.
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng sốt cao, bị hạ bạch cầu và tăng men gan kèm theo nhiều vùng da đỏ thẫm, liên kết với nhau thành mảng, bọng nước, hoại tử da lan tỏa.
Trước khi bị bệnh 2 tháng, người phụ nữ này có uống thuốc nam điều trị đau khớp, sau đó có uống thuốc nam (sắc thuốc uống), điều trị viêm dạ dày trong 3 tuần.
Bệnh nhân được chẩn đoán hoại tử thượng bì nhiễm độc (hội chứng Lyell) và điều trị tích cực tại khoa, dùng các thuốc đặc hiệu. Sau 7 ngày điều trị, thương tổn da khô, bắt đầu tái tạo thượng bì, không có bọng nước mới.
Trước đó, tháng 12.2022, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận 2 trường hợp là một bệnh nhi 6 tuổi thận hư, phù cơ thể tăng đến 8kg; và một bệnh nhi 16 tuổi rơi vào tình trạng suy thận nặng do gia đình tự ý sử dụng thuốc nam không rõ nguồn gốc, gây nguy hiểm cho tính mạng của trẻ.
Tại Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai hằng năm đều tiếp nhận không ít bệnh nhân ngộ độc thuốc nam. Mới đây, bệnh nhân nam 63 tuổi (ở Thanh Trì, Hà Nội) phải nhập viện trong tình trạng ngộ độc nặng, sau khi dùng "thuốc nam" chữa tiểu đường không rõ nguồn gốc với giá 10 triệu đồng.
Xét nghiệm viên thuốc mà bệnh nhân uống, các bác sĩ tìm thấy thành phần thuốc là phenformin - một loại thuốc chữa đái tháo đường cũ, vì độc tính rất cao, gây tử vong cho nhiều người nên thế giới đã thu hồi và cấm sử dụng từ những năm 1970.
Một loại ngộ độc khác cũng thường gặp là ngộ độc chì thường do hấp thu chì qua đường tiêu hóa, do uống các thuốc nam. Đặc biệt là các loại thuốc không rõ nguồn gốc như Mẫu đơn, Chu sa, Thần sa (trong thành phần có kim loại nặng hàm lượng cao)...
Thuốc nam, thuốc đông y có thể bị trộn thuốc tây y một cách có chủ ý
Tiến sĩ- bác sĩ Trần Thị Huyền, Khoa Bệnh da phụ nữ và trẻ em, Bệnh viện Da liễu Trung ương, cho biết cả hai bệnh nhân được xác định tình trạng hoại tử thượng bì nhiễm độc xảy ra trong thời gian dùng thuốc với thời điểm khởi phát bệnh.
Đây là những phản ứng nặng, thường do thuốc, có biểu hiện ở da, niêm mạc, tuy ít gặp nhưng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh. Tần suất của bệnh trong dân số chỉ khoảng 2/1.000.000 người nhưng tỉ lệ tử vong rất cao, có thể tới 30%.
Phản ứng này thường xảy ra sau khi dùng thuốc từ 1-4 tuần, thậm chí là 6-8 tuần. Ở Việt Nam, các bệnh nhân thường dùng thuốc không kê đơn, dùng nhiều loại thuốc và dùng các thuốc đông y, dân gian không rõ thành phần làm cho việc xác định thuốc gây dị ứng gặp khó khăn.
Theo bác sĩ Huyền, tuy chưa có số liệu báo cáo nhưng việc trộn các thuốc tây y một cách có chủ ý vào các thuốc đông y hoặc thuốc dân gian có thể xảy ra. Tất cả các thuốc đều có thể gây dị ứng thuốc, kể cả thực phẩm chức năng hay các thuốc không cần kê đơn.
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên- Giám đốc Trung tâm chống độc khuyến cáo người dân cần hết sức cảnh giác trước các lời quảng cáo, chào mời các loại sản phẩm thuốc y học cổ truyền, các thực phẩm chức năng hay các thuốc không đảm bảo về nguồn gốc, không có thông tin đầy đủ rõ ràng về giấy phép được cấp bởi Bộ Y tế.
"Khi nghi bị ngộ độc hoặc phản ứng bất lợi do một loại sản phẩm thuốc hoặc thực phẩm chức năng, cần giữ lại tất cả các mẫu vật còn lại cùng thông tin liên quan để chuyển cho các cơ quan chức năng hoặc bệnh viện tuyến cuối kiểm tra, xét nghiệm để xác minh và có biện pháp ngăn chặn ngộ độc xảy ra với người khác", bác sĩ Nguyên nhấn mạnh.
