Chọn khẩu trang y tế hay N95?
Thị trường có 2 loại chính, loại khẩu trang y tế 3 lớp (Surgical mask) lớp ngoài màu xanh hay vàng. Loại còn lại là N95, có hay không có van thở. Việc sử dụng khẩu trang gì thì tuỳ theo mục đích là gì, môi trường nào, tuổi nào mà sử dụng.
N95 có nghĩa là lọc được 95% bụi mịn 0.3 micron trong không khí. Như vậy N95 lọc tốt hơn khẩu trang y tế.
Tuy nhiên, khi đeo N95 phải đeo khít kín khuôn mặt thì mới đạt được hiệu quả mong muốn. Đây là lợi điểm cũng là khuyết điểm, trong khi khẩu trang y tế thì hai bên đều hở.
N95 phải đeo kín, nên trẻ con không dùng được vì mặt nhỏ. Người râu nhiều cũng không đeo được, vì kín làm hơi khó thở. Người có bệnh phổi, bệnh tim mạch cũng không đeo lâu được, nên nhà sản xuất mới làm thêm van thở để khắc phục nhược điểm này.
N95 giá thành mắc hơn nên đeo thường xuyên mỗi ngày sẽ làm chi phí cao hơn.
Hơn nữa, ở các bệnh viện ở Mỹ, khi vào làm việc hay đăng ký vào khám chữa bệnh tại bệnh viện đó, phải làm thử nghiệm mang N95 đúng cách (fitting test). Thanh kim loại ở mũi sao cho ôm kín sống mũi, chỉnh phần dưới cho ôm sát mặt, phải thử tới lần thứ 3-4 mới đạt.
Nói như vậy để cho biết thật sự đeo N95 đúng cách rất khó, mà nếu đeo không đúng cách thì không khá hơn khẩu trang y tế là bao nhiêu.
Đeo khẩu trang chống ô nhiễm
Chống bụi mịn nên dùng khẩu trang N95. Khẩu trang thường không lọc được các hạt bụi cực nhỏ, chủ yếu là chống nắng.
Khi đeo thì phải cố gắng đeo sát với khuôn mặt, không thì tác dụng lại không như ý muốn. Trẻ con thì không thể đeo được nên phải dùng khẩu trang thường và hạn chế tiếp xúc không khí ô nhiễm.
Đeo khẩu trang ngừa lây nhiễm bệnh
Mọi người nghĩ N95 lọc tốt hơn khẩu trang y tế nên ngừa lây nhiễm tốt hơn nhưng không hẳn vậy.
Kích thước virus nhỏ hơn khả năng lọc của hai loại nên đều có khả năng xuyên qua hai loại khẩu trang. Tuy nhiên virus trong không khí thường không đi một mình mà nằm trong các hạt chất tiết li ti trong đàm nhớt, mà kích thước các hạt này lớn hơn, đều bị chặn lại bởi 2 loại.
Cho nên lợi thế về khả năng lọc của N95 không quá cao. N95 kín hơn nên có thể giúp hạn chế hít các hạt nước chứa virus trong không khí nhưng chỉ khi đeo N95 đúng cách và không có kẻ hở giữa khẩu trang và da mặt mới có hiệu quả.
Chính vì hai nguyên nhân này mà khiến cho khả năng ngừa lây nhiễm bệnh của N95 chỉ tốt hơn khẩu trang y tế chút ít (10% và 20% trên nghiên cứu với virus cúm mùa).
Chỉ khi kết hợp với rửa tay thì khả năng ngừa bệnh mới tăng lên 30%.
Ai nên đeo khẩu trang?
Có người cho rằng chỉ có người bệnh mới cần đeo khẩu trang để hạn chế phát tán mầm bệnh ra môi trường xung quanh. Thật ra không phải vậy.
Người bệnh thì chắc chắn là cần đeo vì mỗi lần ho hay hắt hơi sẽ phát tán virus vào không khí.
Còn người không bị bệnh nên đeo khẩu trang khi phải làm việc hay đi vào môi trường có nguy cơ nhiễm bệnh cao. Khẩu trang giúp ngăn chặn các chất tiết như nước bọt bắn vào mặt hay vào không khí xung quanh khi người bệnh xung quanh.
Nguy cơ cao khi:
- Tiếp xúc trực tiếp với người bệnh truyền nhiễm.
- Trong một môi trường có khả năng tiếp xúc virus gây bệnh qua đường hô hấp, vùng dịch vì nguy cơ gặp người bệnh xung quanh cao.
- Phải sống, sinh hoạt trong một không gian kín trong thời gian kéo dài như xe bus, máy bay.
- Đám đông trong vùng dịch.
Tuy nhiên, không có cái khẩu trang nào ngăn cản hoàn toàn mầm bệnh. Nếu có thể thì nên đeo N95 nhất là trong môi trường nguy cơ cao, nhưng nếu không có thì khẩu trang y tế vẫn là lựa chọn tốt và kết hợp rửa tay thường xuyên.
