Giá xe điện vẫn cao vì chưa có chính sách
Trong khuôn khổ Triển lãm Điện tử Tiêu dùng CES 2022 diễn ra sáng 6.1 (giờ Việt Nam), VinFast công bố chiến lược phát triển mới và dải sản phẩm xe điện hoàn thiện, phủ đủ 5 phân khúc. Dải sản phẩm của VinFast bao gồm VF5, VF6, VF7, VF8 và VF9, bao trọn phân khúc từ hạng A đến E.
Cũng trong khuôn khổ sự kiện, VinFast đã công bố thông tin rất đáng chú ý, đó là việc dừng sản xuất xe xăng và chuyển hẳn sang sản xuất xe thuần điện từ cuối năm 2022.
Việc VinFast phát triển xe thuần điện từ cuối năm 2022 được đánh giá là hướng đi mới, có ý nghĩa bước ngoặt để Việt Nam có các chính sách mở đường cho phát triển xe điện.
Theo đánh giá của TS Nguyễn Đức Tuyên (Đại học Bách khoa), ngoài 200 trạm sạc của VinFast, hiện ở Việt Nam hầu như chưa có hạ tầng cho phát triển xe điện; các tiêu chuẩn của Việt Nam về phát triển loại hình phương tiện này cũng chưa có và chưa thống nhất.
"Tăng trưởng hạ tầng sạc xe là cốt lõi trong phát triển xe điện. Nếu không có quy hoạch trạm sạc cụ thể, đặt trong mối tương quan với hạ tầng lưới điện, nhất là lưới hạ thế để kết nối với các trạm sạc nhanh, có thể dẫn tới quá tải máy biến áp, gây mất an toàn cho hệ thống điện", ông nói.
Để có cơ sở thúc đẩy phát triển xe điện ở Việt Nam, theo ông Tuyên, cần hoàn thiện các tiêu chuẩn kỹ thuật, như yêu cầu kỹ thuật và an toàn điện với hệ thống sạc nhanh, thay thế pin và ắc quy... Đồng thời, tối ưu hoá các trạm sạc và vị trí sạc pin bằng việc sử dụng các nguồn điện sạch, năng lượng tái tạo, quản lý cân bằng công suất lưới.
"Bên cạnh đó, cần có những chính sách hỗ trợ trực tiếp vào giá mua xe, thuế, chi phí sạc, lắp đặt trạm sạc tại nhà; đánh thuế vào phát thải cao. Thậm chí, cần có khu vực vận hành riêng cho xe điện, giống như cho xe BRT hiện nay", ông Tuyên nói
Theo dữ liệu của VAMA, năm 2020, giá xe điện (chỉ tính chi phí sản xuất thuần) cao hơn khoảng 45% so với xe sử dụng động cơ đốt trong. Đáng chú ý, xe điện đến nay mới chỉ nhận được ưu đãi về thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt, ở mức 15%, thấp hơn so với xe chạy xăng, dầu thông thường (35-50%).
Chính phủ đang đề xuất giảm 5-12 điểm phần trăm thuế suất tiêu thụ đặc biệt với ôtô điện chạy pin trong 5 năm đầu. Từ năm thứ 6 trở đi sẽ tăng thuế suất với cả xe nhập khẩu, sản xuất trong nước.
Nhưng khi giá của xe điện vẫn cao hơn so với dòng xe tương tự chạy xăng, mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt là chưa đủ để đưa giá loại xe này về ngưỡng dễ chịu hơn, thu hút người tiêu dùng.
"Sự hỗ trợ về chính sách của Chính phủ cho phát triển xe điện là rất cần thiết. Ít nhất trong 10 năm đầu Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ, ưu đãi về thuế, phí để kích cầu và có chính sách hỗ trợ phát triển trạm sạc nhanh, trạm sạc tại nhà...
Các ưu đãi này sẽ giảm dần ở giai đoạn tiếp theo khi xe điện đã có thị phần nhất định trên thị trường. Từ sau năm 2050, xe điện sẽ không cần các chính sách hỗ trợ riêng", ông Đào Công Quyết - Trưởng tiểu ban Truyền thông nêu quan điểm.
Cần nguồn điện sạch
Theo TS Nguyễn Đức Tuyên, ngoài ưu đãi tốt cần đi kèm với bảo đảm xe điện thực sự sạch, như có tiêu chuẩn rõ ràng và khuyến khích các nhà sản xuất đầu tư hệ thống trạm sạc, phát triển trạm sạc pin xe điện tích hợp năng lượng mặt trời tương tự các nước đang làm.
Đồng quan điểm, bà Vũ Chi Mai - Trưởng hợp phần Năng lượng Tái tạo (Chương trình Hỗ trợ Năng lượng GIZ) cho Lao Động biết, hiện nay, các trạm sạc vẫn sử dụng điện từ lưới, trong khi tỉ lệ điện lưới hiện nay vẫn chủ yếu là năng lượng truyền thống, điện than vẫn rất lớn.
Bà Mai cho rằng, về dài hạn, để giao thông thực sự sạch, khi chạy xe điện, nhiều người nên lắp một dàn điện mặt trời nhỏ trên mái cơ quan, trên nhiều toà nhà văn phòng, dùng nguồn năng lượng đó để sạc cho xe điện.
"VinFast có thể nghiên cứu, kết hợp và tối ưu hoá nguồn năng lượng tái tạo bằng cách lắp dàn điện mặt trời ở trên toà nhà thương mại, công sở, điều này có ý nghĩa hơn nhiều", bà Mai nói.
