Tuy nhiên, sau hơn nửa năm hoạt động, tuyến buýt đường sông mới chỉ đáp ứng nhu cầu tham quan, du lịch chứ chưa thể hiện đúng chức năng chở khách công cộng.
Chủ yếu chở khách tham quan
Tuyến buýt sông số 1 với điểm đầu là bến Bạch Đằng, Q1, điểm cuối là trạm Linh Đông, quận Thủ Đức dài hơn 10km. Bắt đầu hoạt động từ ngày 25.11.2017 với giá vé 15.000 đồng/lượt. Ngày 13.7, chúng tôi đến bến Bạch Đằng mua vé tàu buýt sông đi đến trạm Linh Đông. Vé được mua nhanh chóng tại quầy vé, đồng giá 15.000 đồng/lượt, khứ hồi hết 30.000 đồng.
Tàu xuất phát lúc 9h30, khách trên tàu chủ yếu là người lớn tuổi, đã nghỉ hưu và khách du lịch nước ngoài chứ không có sinh viên hoặc người đi làm. Những hành khách này đi buýt sông vì tò mò, muốn được trải nghiệm hình thức di chuyển bằng đường sông giữa lòng phố thị.
Chị Trần Thị Hạnh, Q9 cho biết tranh thủ nghỉ hè nên chở con trai vào trung tâm thành phố đi du lịch buýt sông. “Thấy phương tiện cũng thoáng, thoải mái và không chen chúc hay kẹt xe như đi đường bộ. Nhưng hơi ít người đi nên khả năng giảm tải cho giao thông đường bộ chắc là chưa nhiều. Nhưng để du lịch thì rất tốt, có rất nhiều người chọn buýt thủy để tham quan, du lịch, nhìn thành phố từ sông” - chị Hạnh chia sẻ.
So sánh với thời gian di chuyển với buýt thường từ Q1 đi quận Thủ Đức, dù cùng quãng đường di chuyển, nhưng đi buýt thường thời gian chỉ mất 25 phút, mặc dù trên đường đi, xe buýt dừng đón trả khách ở gần 10 trạm và nhiều lần dừng đèn đỏ trong khi tuyến buýt đường sông di chuyển từ điểm đầu đến điểm cuối hết gần một giờ đồng hồ.
“Tổng thời gian đi lại thông qua buýt đường sông mất khoảng gần một tiếng cho một quãng đường 10km nên chỉ thích hợp với những hành khách không bị áp lực về thời gian, muốn đi tham quan, ngắm cảnh. Những người có nhu cầu sử dụng thường xuyên để đi làm thì đi xe máy hoặc xe buýt chứ không chuyển qua sử dụng buýt đường sông” - anh Trần Văn Bình - hành khách đi buýt đường sông - chia sẻ.
Ngoài ra, nếu xét về bài toán kinh tế, việc di chuyển một chuyến cả đi lẫn về bằng buýt sông trong một ngày sẽ “tiêu tốn” của hành khách 30.000 đồng, trong 1 tháng sẽ “tiêu” hết 900.000 đồng. Trong khi đó, nếu đi xe buýt, người dân chỉ mất từ 112.500 - 135.000 đồng/1 tập 30 vé. Thống kê phía chủ đầu tư dự án cho biết 70% hành khách sử dụng buýt thủy là người dân thành phố muốn đi thử, 13% là khách du lịch ngoại quốc, còn lại là khách vãng lai.
Lượng khách lấp đầy 70% số ghế
Theo đại diện chủ đầu tư dự án - Cty TNHH Thường Nhật, sau hơn nửa năm đi vào hoạt động, lượng khách sử dụng khá ổn định, lượng khách đạt từ 60%-70% số ghế. Theo ông Nguyễn Văn Mỹ - Giám đốc Cty du lịch Lửa Việt - nếu đã xác định buýt sông là vận tải hành khách công cộng thì chưa đạt do kết nối giao thông còn kém.
Các tuyến xe buýt kết nối buýt sông hiện chỉ chạy trên các đường lớn, người dân trong các đường nhỏ muốn đi buýt sông buộc phải đi xe máy tới bến tàu rồi gửi. Nhưng một khi người dân đã đi xe máy thì không việc gì người ta phải gửi xe rồi đi buýt sông. Trong khi nếu buýt sông phục vụ khách du lịch thì cũng không đạt do các bến lên xuống không có gì hấp dẫn, cảnh quan dọc sông cũng khá đơn điệu.
Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn, để phát huy tối đa năng lực buýt đường sông, không thể chỉ dựa vào doanh nghiệp. TPHCM cần có quy hoạch tổng thể, kết nối toàn bộ hệ thống vận tải công cộng từ dưới nước lên trên bờ, đảm bảo hành trình thuận tiện nhất cho người dân.
