Vừa qua, nhà sản xuất xe điện (EV) BYD cho biết có kế hoạch xây dựng một nhà máy ở Việt Nam để sản xuất phụ tùng ô tô. Đây là bước đi đầu tiên của hãng xe điện Trung Quốc trong kế hoạch thâm nhập vào thị trường Đông Nam Á. Được hỗ trợ từ tập đoàn đầu tư Berkshire Hathaway của nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett, BYD sản xuất xe sử dụng năng lượng sạch, bao gồm EV và xe plug in-hybrid.
Trong giai đoạn trước, Trung Quốc đã đẩy mạnh sản xuất các loại xe điện kích thước nhỏ và có giá phải chăng. Năm 2022 chứng kiến xe điện Trung Quốc chiếm hơn 50% doanh số trên toàn thế giới. Các nhà sản xuất Trung Quốc đang cho thấy rằng họ có những sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường Đông Nam Á.
“Với thu nhập trung bình thấp hơn, Thái Lan và các quốc gia mới nổi khác ở châu Á có những yêu cầu khác đối với xe điện so với Mỹ” - Hirotaka Uchida, phụ trách bộ phận kinh doanh ôtô Đông Nam Á của công ty tư vấn quản lý Arthur D. Little, phân tích. Nếu chiến thắng ở thị trường ASEAN, các hãng xe điện Trung Quốc rất có thể sẽ lấy làm tiền đề cho cuộc chiến giành thị phần ở Châu Âu - thị trường EV lớn thứ hai sau khu vực nội địa.
Nhiều năm qua, Việt Nam đã tích cực hợp tác với quốc tế trong công cuộc chống biến đổi khí hậu - cũng là mục tiêu mà xe điện hướng đến khi loại phương tiện này vốn sử dụng năng lực sạch. Đây cũng là một trong những yếu tố được cho sẽ tạo ra sự phát triển cho thị trường xe điện ở nước ta.
Nghị định 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định ôtô điện chạy pin, trong vòng 3 năm kể từ ngày 1.3.2022, nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu là 0%. Trong vòng 2 năm tiếp theo, nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu bằng 50% mức thu đối với ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi. Đây là văn bản pháp luật mới nhất của nước ta nhằm khuyến khích thị trường xe điện để hướng đến tương lai điện khí hóa phương tiện.
Theo Cơ quan Thương mại Quốc tế (ITA – trực thuộc Bộ Thương mại Mỹ), thị trường EV Việt Nam đang ở giai đoạn sơ khai nhưng vẫn có tiềm năng tăng trưởng đáng kể. Tỉ lệ sở hữu ôtô của Việt Nam là 5,7% vào năm 2020 vẫn thấp hơn nhiều so với các thị trường khác ở châu Á. Tỉ lệ này dự kiến sẽ tăng lên 9% vào năm 2025 và 30% vào năm 2030, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có nhu cầu tăng nhanh nhất với tốc độ tăng trưởng 10,5%.
ITA cũng đánh giá Việt Nam có dân số trẻ và tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, đặc biệt quan tâm đến các công nghệ tiên tiến, tiết kiệm nhiên liệu và nhận thức về môi trường. Đây là những cơ hội để thị trường xe điện tăng trưởng với tốc độ hai con số trong những năm tới. Mặt khác, thị trường xe điện ở Việt Nam là một thị trường đầy hứa hẹn mặc dù vẫn cần sự hỗ trợ mạnh mẽ và rõ ràng hơn của Chính phủ về chính sách, ưu đãi thuế, trợ giá, tiêu chuẩn và quy chuẩn kĩ thuật để phát triển.
VinFast đang là đơn vị nội địa đi tiên phong trong lĩnh vực xe điện tại Việt Nam. Đầu năm 2023, công ty trực thuộc tập đoàn Vingroup đã công bố kết quả kinh doanh kỉ lục về xe điện: 2.730 xe VF8 và 1.548 xe VFe34 đã đến tay khách hàng chỉ trong tháng 12.2022, con số cao gấp 7 lần tháng 11.2022 và cao nhất trong các tháng năm ngoái. Doanh số đạt được như vậy là do chuỗi cung ứng đã dần đi vào ổn định cũng như hệ thống sản xuất được tối ưu.
