Dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ thay đổi phân hạng Giấy phép lái xe so với quy định cũ. So với Luật Giao thông đường bộ 2008 hiện hành, dự thảo này sẽ không còn bằng lái xe các hạng A1, A4, B1, B2, E, FB2, FD, FE, FC. Đề xuất này đang nhận được nhiều sự quan tâm và phản ứng trái chiều của dư luận.
Luật sư Phạm Ba Đô (Công ty Luật TNHH SJKLaw) đánh giá, việc phân hạng lại giấy phép lái xe có nhiều điểm tích cực.
Thứ nhất, việc thay đổi thứ hạng bằng lái xe đã khắc phục được một số điểm bất cập. Ví dụ, theo Luật Giao thông đường bộ hiện hành, người có giấy phép lái xe hạng B1 được điều khiển các loại xe ôtô từ 9 chỗ ngồi trở xuống nhưng lại không được hành nghề lái xe.
“Tôi thấy rằng người lái xe cùng loại thì cũng có thể gây ra thiệt hại như nhau. Ngoài ra, có những tài xế buộc phải học bằng B2 để hành nghề lái xe nhưng thực tế họ chỉ điều khiển các dòng xe số tự động mà bằng lái xe B1 được điều khiển. Chính vì vậy, cách quy định như dự thảo mới sẽ khắc phục được những hạn chế tồn đọng như thế này nếu được thực thi” – ông Đô nêu quan điểm.
Thứ hai, về phía cơ quan chức năng, việc gộp các hạng giấy phép lái xe sẽ giúp dễ dàng quản lý phương tiện và có cái nhìn tổng quan hơn về số lượng và loại hình giấy phép lái xe hiện có. Điều này sẽ giúp xác định được nhu cầu đào tạo, kiểm tra và kiểm soát việc lái xe theo từng loại phương tiện cụ thể.
“Thứ ba, tăng cường an ninh giao thông. Việc phân loại lại giấy phép lái xe cho phép cơ quan chức năng tập trung nỗ lực vào việc đào tạo, xây dựng được một quy trình đào tạo chung, chất lượng cao. Điều này giúp đảm bảo rằng người lái xe có đủ kỹ năng và hiểu biết về phương tiện mà họ điều khiển, từ đó giảm nguy cơ tai nạn giao thông và tăng cường an toàn cho mọi người” – vị luật sư nhận định.
Dễ nhầm lẫn
Dù vậy, luật sư Phạm Ba Đô cũng cho biết, dự thảo về phân loại lại giấy phép lái xe cũng có một số điểm bất cập, cần các cơ quan chức năng cân nhắc, xem xét thêm.
“Tôi cho rằng cách đặt tên cho hạng giấy phép lái xe còn khiến người dân cảm thấy rối… Thay vì gọi tên hạng tự từ thấp đến cao theo độ khó của phương tiện được điều khiển như hiện nay thì cách gọi mới lại rất thiếu trật tự. Theo đánh giá của tôi, người dân sẽ dễ nhầm lẫn hạng A là hạng A1, hạng A2 được điều khiển các loại phương tiện có độ nguy hiểm cao hơn hạng A. Điều này có thể gây ra tình trạng học “nhầm hạng”, dẫn đến mất “oan” thời gian, tiền bạc” – luật sư Đô nêu ý kiến.
Bất cập thứ hai nằm ở chỗ, việc ghép hạng bằng lái xe hạng thấp lên hạng cao sẽ có nguy cơ gây ra nguy hiểm, Ví dụ: Trường hợp bằng B1 ghép cùng bằng B2 thành hạng B.
Theo Thông tư số 12/2017/TT-BGTVT, người được lái xe hạng B1 chỉ được đào tạo lái xe số tự động, không được đào tạo lái các loại xe số sàn.
“Vậy trường hợp người có bằng B1 được đổi sang bằng hạng B (ngang với B2), họ cũng sẽ được điều khiển xe số sàn (một loại xe có cách thức vận hành khác biệt, tiềm ẩn nguy hiểm cao hơn). Lúc này, rõ ràng nguy cơ tai nạn do thiếu kinh nghiệm điều khiển xe số sàn là rất cao. Nếu tiến hành ghép các hạng bằng, cho phép người lái xe được điều khiển loại phương tiện nguy hiểm hơn, có cơ chế hoạt động khác biệt thì cơ quan chức năng cần tiến hành đào tạo bổ túc kỹ năng bắt buộc với người được chuyển đổi” – vị chuyên gia nói.
Mặt khác, việc thay đổi quy định của pháp luật đồng nghĩa với việc hệ thống văn bản hướng dẫn cũ không còn phù hợp. Chính vì vậy, Nhà nước sẽ phải bỏ ra một số tiền không nhỏ để nghiên cứu, tạo ra một hệ thống văn bản hướng dẫn mới phù hợp với luật mới ban hành. Điều này đòi hỏi nguồn lực tài chính và nhân lực đáng kể từ phía Chính phủ và các cơ quan liên quan.
Điều cuối cùng cần lưu ý, là việc thay đổi quy định phân hạng bằng lái xe sẽ cần có sự ủng hộ, thời gian và công sức của cả cơ quan chức năng và người dân. Người dân sẽ cần tham gia vào quy trình phân loại lại bằng lái xe, bao gồm việc nộp hồ sơ, kiểm tra và làm thủ tục cấp lại bằng lái. Điều này có thể gây ra sự bất tiện và tốn thời gian và công sức của người dân.
“Nếu đưa vào thực tiễn, hiệu quả của việc phân loại lại bằng lái xe sẽ phụ thuộc vào cách triển khai và quản lý của cơ quan chức năng. Một triển khai thành công cần có các quy trình rõ ràng, công bằng và hiệu quả, đồng thời cần đảm bảo sự đồng thuận và hỗ trợ từ phía người dân” – luật sư Đô kết luận.
