Dựa trên Luật Dân sự
Theo Khoản 1, Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, xe ôtô là một dạng nguồn nguy hiểm cao độ. Do đó, chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại khi xảy ra sự cố, nếu chủ sở hữu giao cho người khác sử dụng thì những người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Trường hợp chủ sở hữu xe đã thuê người lái xe (có hợp đồng lao động), thì tài xế phải chịu mọi trách nhiệm bồi thường.
Tuy nhiên, dựa vào Khoản 3 Điều 601, trách nhiệm của người lái và chủ sở hữu xe có thể miễn giảm bồi thường khi tai nạn xảy ra do lỗi cố ý của người bị thiệt hại. Hoặc thiệt hại xảy ra trong trường hợp bất khả kháng hoặc tình thế cấp thiết, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Bên cạnh đó, tại Khoản 4 Điều 601 quy định rõ: “Trong trường hợp nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì người đang chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ trái pháp luật phải bồi thường thiệt hại. Khi chủ sở hữu, người giao phương tiện cho người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ cũng có lỗi trong việc để nguồn nguy hiểm cao độ bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại”.
Như vậy, nếu chủ xe cho người lái xe mượn mà không rõ mục đích, rất có thể người chủ xe sẽ bị liên đới trách nhiệm bồi thường. Do đó, chủ xe cần phải cẩn thận và biết chắc người lái xe luôn sử dụng xe mình vào đúng mục đích nhằm tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
Dựa trên Luật Hình sự
Theo Điều 202 Bộ luật Hình sự năm 2009, người nào điều khiển phương tiện mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ, gây thiệt hại cho tính mạng, sức khoẻ, tài sản của người khác thì bị phạt tiền từ 5-50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.
Trong trường hợp chủ xe không trực tiếp điều khiển phương tiện, thì trách nhiệm chính thuộc về tài xế. Ngoài ra, tài xế còn đối mặt với mức phạt tù từ 3-10 năm nếu gây tai nạn nghiêm trọng trong các trường hợp sau:
- Không có giấy phép hoặc bằng lái quy định.
- Điều khiển phương tiện trong khi say rượu hoặc do dùng các chất kích thước mạnh khác.
- Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn.
- Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông.
- Gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng (có thể nhận mức phạt tù từ 7-10 năm).
Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm.
Dựa vào các quy định pháp luật đã nêu trên, tài xế sẽ phải chịu toàn bộ trách nhiệm hình sự lẫn dân sự khi gây ra hậu quả nghiêm trọng, kể cả điều khiển phương tiện đang mượn.
