Bóc mẽ chiêu trò “né” thuế
Theo quy định tại khoản 2 Điều 30 Nghị định 126/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý Thuế, kể từ ngày 5.12, các ngân hàng thương mại có trách nhiệm cung cấp thông tin giao dịch qua tài khoản, số dư tài khoản, số liệu giao dịch theo đề nghị của Thủ trưởng cơ quan quản lý thuế để phục vụ cho mục đích thanh tra, kiểm tra xác định nghĩa vụ thuế phải nộp. Đồng thời, thực hiện các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế theo quy định của pháp luật về thuế.
Quy định mới này được kỳ vọng sẽ giúp hạn chế việc kê khai không đủ, trốn thuế của những người có nghĩa vụ nộp thuế, đồng thời, đảm bảo sự bình đẳng giữa kinh doanh thương mại điện tử và kinh doanh truyền thống.
Tìm hiểu của Lao Động, được biết hiện nay một số ngân hàng đã bắt đầu cung cấp các tài khoản thanh toán của từng người nộp thuế cho các đơn vị quản lý thuế. Tuy nhiên, ngay sau khi Nghị định 126/2020 được ban hành, thì cách thức “gian lận” thuế của các thương nhân online có phần tinh vi hơn. Cụ thể, nhiều tài khoản facebook trước đây được cho là “trùm” kinh doanh online, công khai giá bán và số tài khoản nhận tiền… thì đến nay, không còn phô trương doanh số, các thông tin có phần kín đáo hơn trước. Những “trùm” kinh doanh online này không cập nhật công khai mà thay bằng nhân viên bán hàng hỗ trợ trực tiếp qua tin nhắn facebook, zalo, điện thoại...
Bên cạnh đó, nhiều chủ shop online cũng chuyển sang ưu tiên thu tiền mặt hoặc phân bổ tài khoản nhận tiền cho nhiều cá nhân khác nhau trong gia đình, tránh trường hợp dồn cả vào 1 tài khoản để đỡ bị cơ quan thuế để ý.
Chia sẻ với Lao Động, chị Lê N.H.N (một người chuyên bán hàng online) cho biết, chưa rõ là ngân hàng liên thông với cơ quan thuế thì có bị thu thuế kinh doanh online hay không, nhưng để tránh bị “soi” mình thuê giao hàng trực tiếp và có các shipper thu hộ tiền. “Khách hàng yên tâm nhận hàng, xem kỹ hàng rồi mới thanh toán. Còn về phía mình cũng đỡ lo bị thu thuế hay lo cơ quan thuế kiểm tra", chị Lê N.H.N bán hàng mỹ phẩm online tâm sự.
Chưa dừng lại, nhiều bà chủ bán hàng online mỗi ngày giao dịch với số lượng tiền khá nhiều nên sau khi Nghị định 126 có hiệu lực bắt đầu tìm cách đối phó. Nhiều người đã đăng thông báo về việc thay đổi nội dung chuyển khoản khi mua hàng. Cụ thể, người bán yêu cầu người mua khi chuyển khoản tiền hàng không cần ghi thanh toán tiền hàng gì, không nhắc đến hàng hóa gì, chỉ cần ghi “tên facebook” hoặc “tên facebook tặng/cho/biếu”…
Nhưng với hình thức này, một số thương nhân online đã phải chịu mất khách. Chị Phạm Hồng Hạnh (ở An Khánh, Hoài Đức) một người chuyên mua hàng online cho rằng, nếu đặt hàng online mà khi chuyển khoản ghi theo yêu cầu của người bán như “cho, tặng hay biếu…” thì đến khi có vấn đề mình là người bị thiệt. “Nếu người quen với nhau ghi như vậy thì tôi chấp nhận, nhưng khi mua hàng của người lạ tôi cứ phải ghi đầy đủ”, chị Hạnh nói thêm.
Trao đổi với phóng viên Lao Động, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho biết, ở nước ngoài, việc tặng/cho tài sản bị đánh thuế nhưng ở Việt Nam, hiện việc tặng/cho này không bị đánh thuế. Từ đó, ông Thịnh cho rằng nội dung của người mua và người bán khi thực hiện giao dịch chuyển khoản được thay đổi có thể giúp người bán hàng trốn thuế.
Trong khi đó, ở góc độ pháp lý, luật sư Bùi Đình Ứng (đoàn luật sư Hà Nội) cho rằng, việc thay đổi nội dung chuyển khoản này sẽ khiến người mua hàng bị thiệt thòi nếu có tranh chấp hay có vấn đề liên quan đến luật pháp thì sẽ không được bảo vệ.
“Lệnh chuyển tiền cũng là một trong những chứng cứ khi mua hàng. Theo quy định, nếu giao hàng không đúng phẩm chất, không đảm bảo chất lượng hay trong quá trình giao hàng có vấn đề trục trặc, rủi ro thì người mua hàng sẽ được luật pháp bảo vệ, nhưng nếu người mua hàng ghi là tặng/cho thì sẽ không có những quyền đó”, luật sư Ứng nói và cho biết thêm trường hợp nếu người bán gian lận, họ không giao hàng, vì lệnh chuyển tiền là tặng/cho tiền thì người mua hàng cũng không có chứng cứ gì để kiện họ.
Phương án xử lý triệt để
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, việc giúp người bán hàng lách luật, trốn thuế sẽ gây ra rất nhiều những hệ lụy phức tạp đi kèm. Do đó, về lâu dài, cải cách thuế cần có sự thay đổi, trong đó, kể cả phần tặng/cho tiền/tài sản cũng cần đánh thuế để tránh tình trạng lợi dụng kẽ hở chính sách để trốn thuế, gây thất thoát ngân sách nhà nước.
Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Đức Huy - Phó Chánh văn phòng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cho rằng, hiện nay có tình trạng giao dịch qua mua bán online không ghi tên giao dịch, không ghi nội dung… Tuy nhiên, tất cả đều có phương án để xử lý triệt để.
Ông Huy khẳng định, một nguyên tắc chấp hành thuế của các cá nhân, tổ chức là phải tự kê khai, tự nộp và tự chịu trách nhiệm về hành vi của mình. Mọi trường hợp, cá nhân trốn thuế bằng cách này, hay cách khác cũng sẽ bị cơ quan thuế sẽ tìm ra dựa trên các "dấu vết" thanh toán, hồ sơ thanh toán, giao dịch trên thương mại điện tử.
Hiện tại theo quy định, các doanh nghiệp thương mại điện tử, cá nhân bán hàng trên Facebook, Zalo, Viber… nếu doanh thu bán hàng trên ngưỡng doanh thu chịu thuế (ngưỡng doanh thu quy định hiện hành là từ 100 triệu đồng/năm trở lên) có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân.
