Tiêu chí hộ nghèo không sát thực tiễn
Dù có nhà ở, phương tiện máy móc phục vụ sản xuất, hai vợ chồng đảm bảo sức khỏe, nhưng gia đình chị Ka Biển (ở thôn Bốp Lé, xã Phi Liêng, huyện Đam Rông, Lâm Đồng) lại được xét diện hộ nghèo theo chuẩn mới - giảm nghèo đa chiều.
Ngược lại, hộ ông K’ Bàng cũng ở thôn Bốp Lé, trong tình trạng hai vợ chồng không còn tuổi lao động, hoàn cảnh khó khăn hơn, nhưng lại không nằm trong diện hộ nghèo. Ông K’ Bàng nói: “Nhiều hộ mới tách khẩu thì sát tiêu chí được xét hộ nghèo theo chuẩn mới. Tôi còn nghèo, làm thuê không được mà làm trong vườn thì giá cà phê thấp, thu nhập ít... nhưng theo chuẩn mới lại phải thoát nghèo”.
Đây là thực trạng phổ biến ở Lâm Đồng và nhiều địa phương khác trong cả nước. Chuẩn mới về xét chọn hộ nghèo, cận nghèo (áp dụng giai đoạn 2016-2020) theo hướng tiếp cận đa chiều đang tồn tại nhiều bất cập. Việc xác minh trên phiếu và rà soát hộ nghèo ở khu vực thành thị dựa trên 14 tiêu chí và 5 nhu cầu xã hội cơ bản gồm giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, vệ sinh và tiếp cận thông tin. Khu vực nông thôn dựa trên 13 tiêu chí và 5 nhu cầu xã hội cơ bản nêu trên. Nhưng thực tế, khi xác minh và chấm điểm ở khu vực nông thôn gặp rất nhiều khó khăn, bởi xét các tiêu chí còn dự vào việc các hộ dân có được hỗ trợ các nguồn lực, lồng ghép các chương trình phát triển kinh tế xã hội khác hay chưa.
Chị Nguyễn Lệ Thắm - cán bộ văn hóa-xã hội xã Phúc Thọ, huyện Lâm Hà - nói: “Nếu tính thang điểm theo quy định mới, hộ có ít nhân khẩu sẽ thấp điểm, được xét hộ nghèo. Ngược lại, hộ đông con lại điểm cao, sẽ không được hộ nghèo. Nghịch lý này xảy ra nhiều nơi, dân kiến nghị nhiều lắm”.
Nếu ở khu vực chưa có điện, dù là hộ khá giả cũng dễ được xếp vào hộ nghèo. Ngược lại, khu vực đã có điện thì dù đời sống còn khó khăn, hộ nghèo thật sự cũng không đủ điểm để xét hộ nghèo.
Ngoài những bất cập trong bộ tiêu chí mới, cán bộ làm công tác này ở cơ sở cũng cứng nhắc hoặc chưa vận dụng đúng nên lúng túng khi triển khai bình xét hộ nghèo cho dân.
Cần minh bạch và sát thực tế
Kết quả điều tra rà soát hộ nghèo và hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016 - 2020, Lâm Đồng có hơn 20.000 hộ nghèo (6,67%). Số hộ nghèo ở Lâm Đồng vẫn còn nhiều thiếu hụt trong việc tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản. Hiện có gần 8.000 hộ còn tình trạng nhà ở thiếu kiên cố (chiếm 39,36% hộ nghèo). Hơn 8.000 hộ khác nhà cửa chật hẹp (chiếm 41,26%) cần được làm mới, sửa chữa, xây dựng thêm. Vì vậy, công tác xét chọn hộ nghèo cần phải xem lại. Nếu chính sách thiếu thực tế, bất cập thì phải kiến nghị sửa chữa.
Ông Cil Poh - Phó Chủ tịch UBND huyện Lạc Dương - cho hay, thời gian tới, ngoài tăng cường hỗ trợ, chúng tôi chú trọng tập trung kinh phí để đào tạo nghề, nâng cao trình độ cho cán bộ làm công tác giảm nghèo...
Còn ông Ngô Hữu Hay - Phó Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và xã hội tỉnh Lâm Đồng - khẳng định: “Chúng tôi sẽ thông tin chính sách, giám sát điều tra hộ nghèo để thực hiện minh bạch trong bình xét hộ nghèo. Mặt khác, chúng tôi huy động các nguồn lực đầu tư của tỉnh, tập trung đầu tư y tế, giáo dục tại các vùng khó khăn”.
Cùng với các chính sách, chương trình hỗ trợ của nhà nước, một trong những giải pháp để thực hiện tốt công tác giảm nghèo chính là sự nỗ lực phấn đấu, vươn lên thoát nghèo không trông chờ ỷ lại của chính người dân ở địa phương, nhất là xóa bỏ tâm lý không muốn thoát nghèo của một số hộ dân hiện nay.
