Khó đòi do doanh nghiệp giải thể, phá sản
Ngày 13.8, Ban Chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đã tổ chức hội nghị đánh giá kết quả hoạt động năm 2021, 7 tháng đầu năm 2022 và phương hướng, nhiệm vụ 5 tháng cuối năm 2022.
Tại đây, ông Đinh Văn Hiệp, Giám đốc BHXH TP.Đà Nẵng cho biết, tính đến 31.7, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn thành phố là 360.179 triệu đồng, chiếm tỉ lệ 6,25% so với số phải thu, so với cùng kỳ năm trước tăng 27.213 triệu đồng (8,17%). Trong đó, tính theo số tháng nợ, đơn vị nợ trên 1 tháng đến dưới 3 tháng là 110.362 triệu đồng, chiếm 30,64%; nợ từ 3 tháng đến dưới 12 tháng 27.826 triệu đồng, chiếm 7,73%. Riêng doanh nghiệp nợ từ 12 tháng trở lên là 221.991 triệu đồng, chiếm 61,63%.
Đáng chú ý, nếu tính theo tình trạng hoạt động, Đà Nẵng hiện có số đơn vị giải thể, phá sản, ngừng hoạt động nợ 64.091 triệu đồng, chiếm 17,79% (nợ lãi 23.587 triệu đồng). Nợ của đơn vị không còn lao động tham gia 31.789 triệu đồng, chiếm 8,83% (nợ lãi 12.280 triệu đồng). Tổng nợ đang vướng liên quan đến cơ chế xử lý là 115.562 triệu đồng, chiếm 32,1%, trong đó nợ lãi 75.058 triệu đồng và nợ gốc tại các đơn vị khó đòi 40.504 triệu đồng (giải thể, phá sản, ngừng hoạt động, chủ bỏ trốn...).
Ông Hiệp cho biết, nguyên nhân của việc nợ đọng BHXH, BHYT là do các đơn vị không chấp hành, chấp hành không nghiêm túc kết luận thanh tra, kiểm tra. Đặc biệt, với các doanh nghiệp đã giải thể, phá sản, việc xử lý gần như là không thể.
“Trong khi đó, việc cưỡng chế khấu trừ tiền từ tài khoản đơn vị nợ vẫn còn bất cập do đơn vị mở tài khoản ở nhiều ngân hàng hoặc mở nhiều tài khoản, cung cấp số tài khoản nhưng khi tiến hành xác minh số dư để cưỡng chế thì hầu như không có hoặc có nhưng không đủ để khấu trừ và hiện chưa có quy định của pháp luật về xử lý nợ lãi, nợ BHXH, BHYT, BHTN tại các đơn vị nợ khó đòi nói chung” - ông Hiệp nêu rõ.
Chưa thể khởi kiện doanh nghiệp trây ỳ
Ông Lê Văn Đại, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP.Đà Nẵng, nêu vấn đề, việc khởi kiện doanh nghiệp vẫn đang gặp vướng mắc.
“Theo quy định, chỉ có công đoàn cơ mới được khởi kiện nhưng thực tế người làm cán bộ công đoàn cơ sở lại ăn lương của doanh nghiệp thì rất khó hoặc gần như không thể thực hiện được. Trong khi quy định cũng không có cơ chế uỷ quyền cho công đoàn cấp trên.
Bên cạnh đó, trong các Nghị quyết hiện còn bỏ lơ khái niệm về hành vi rất nghiêm trong là chiếm dụng BHXH.
Các đơn vị không thực hiện tốt các kết luận thanh tra, kiểm tra như doanh nghiệp Quảng An nợ rất nhiều năm, bị xử phạt 150 triệu đồng nhưng rồi họ cũng không thực hiện thì cũng không có gì để xử lý họ” - ông Đại cho hay
Trước thực tế đó, Phó Chủ tịch LĐLĐ TP.Đà Nẵng kiến nghị, BHXH thành phố cần có văn bản kiến nghị với Chính phủ, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao về khái niệm đối với hành vi của doanh nghiệp như thế nào là chậm đóng, trốn đóng, chiếm dụng BHXH để có cơ sở khởi kiện hình sự.
Trao đổi thêm về nội dung này, Giám đốc BHXH Đà Nẵng cho hay, hiện nay cơ chế, quy định liên quan đến xử lý nợ BHXH, BHYT, BHTN chưa được sửa đổi dẫn đến khó khăn trong tổ chức thực hiện như khởi kiện doanh nghiệp.
Cụ thể, Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP ngày 15.8.2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao hướng dẫn Điều 216 Bộ luật Hình sự về tội danh trốn đóng, xác định đây là hành vi không đóng hoặc đóng không đầy đủ. Tuy nhiên, Nghị định số 28/2020/NĐ-CP và Nghị định số 117/2020/NĐ-CP lại tách riêng hành vi chậm đóng, đóng không đúng mức quy định (không phải là hành vi trốn đóng) nên đến nay vẫn chưa khởi tố được đơn vị nào.
“BHXH Đà Nẵng đã gửi 6 hồ sơ qua Công an thành phố nhưng sau đó bị trả lại cũng vì lý do trên” - ông Hiệp cho hay.
Ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng đề nghị BHXH tiếp thu các ý kiến của các đơn vị, hoàn chỉnh báo cáo để tham mưu UBND thành phố, phối hợp ban ngành tháo gỡ khó khăn. “Riêng với các doanh nghiệp nợ đọng BHXH có nhận các dự án của các Ban quản lý dự án trên địa bàn thành phố, Sở LĐTBXH làm báo cáo và những phương án đề xuất để có hướng giải quyết” - ông Chinh nói.
