Trong cuộc họp báo ngày 13.9, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, cơn bão này có thể có phạm vi ảnh hưởng rất rộng nên khi vào đến phía bắc vịnh Bắc bộ. Có 2 kịch bản về đường đi của bão: Một là đi về phía bắc của vịnh Bắc Bộ hoặc đi thấp hơn, vào giữa vịnh Bắc Bộ. Tuy nhiên, thực tế đến sáng 17.9, bão Mangkhut đã suy yếu ngay trên đất liền Trung Quốc, khi chưa vào đến Việt Nam.
Vì sao có những sai số lớn trong dự báo bão Mangkhut? Trao đổi xung quanh vấn đề này, Tiến sỹ Mai Văn Khiêm - Phó viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu - Bộ Tài nguyên và Môi trường - lý giải:
Về mặt khoa học, hướng di chuyển của bão có nhiều yếu tố. Thứ nhất là dòng dẫn đường cao cận nhiệt đới, thứ hai là quán tính, thứ ba là tác động của địa hình và ma sát. Trong những cơn bão mạnh như siêu bão Mangkhut, dòng dẫn đường đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, dòng dẫn đường cao cận nhiệt đới thường chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian với chu kỳ vài ngày.
Khi bão Mangkhut bắt đầu hình thành ở vùng biển ngoài khơi phía Đông của Philippines, lúc đó hệ thống cao cận nhiệt đới nằm lệch và sâu xuống phía Nam. Chính vì vậy, hầu hết các mô hình dự báo trên thế giới đều cho rằng quỹ đạo của bão Mangkhut có xu hướng đi lệch xuống phía Nam, nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến miền Bắc Việt Nam.
Tuy nhiên, 2-3 ngày sau, tất cả các mô hình phải cập nhật lại, hệ thống cao cận nhiệt đới nói trên lại có xu hướng đi lệch lên phía Bắc một chút. Các mô hình dự báo sau khi cập nhật các điều kiện đó lại cho rằng quỹ đạo di chuyển của bão Mangkhut lệch lên phía Bắc hơn so với dự báo trước đó 2-3 ngày.
Về tình hình sai số khi dự báo xa trong những cơn bão gần đây, ông Khiêm cho biết thêm: Sau rất nhiều cải tiến của các mô hình dự báo trên thế giới cũng như hiểu biết của chúng ta về quá trình vật lý trong khí quyển thì việc dự báo quỹ đạo, đường đi, vị trí của bão đã được cải thiện rất nhiều.
Tuy nhiên, các mô hình vẫn có những điểm yếu chưa khắc phục được, đó là sai số dự báo còn lớn, 200km trong thời hạn dự báo 3 ngày, có nghĩa là dự báo vị trí bão trong 3 ngày tới là tại vị trí A, thì thực tế tâm bão trong 3 ngày sau có thể nằm bất cứ nơi đâu trong vòng tròn bán kính 200km từ vị trí tâm bão dự báo A; còn dự báo trước 2 ngày thì sai số khoảng 150km; dự báo trước 1 ngày thì sai số khoảng 100km.
Đối với dự báo cường độ bão, hầu như không có sự cải thiện nào về khả năng dự báo cường độ bão trong hơn 20 năm qua vì còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố tương tác giữa các hoàn lưu địa hình dẫn đến sai số.
Những nước phát triển như Mỹ, để dự báo bão trong 24 giờ tới, 48 giờ tới bão ảnh hưởng như nào và cường độ bao nhiêu thì phải dùng máy bay không người lái bay thẳng vào tâm bão để đo chính xác cấu trúc của bão, đặc điểm nhiệt và áp trong bão, từ đó họ mới đưa ra được các bản tin cảnh báo cho 24 giờ, 48 giờ như thế nào.
Ngoài ra, họ có rất nhiều mạng lưới quan trắc trên các tàu biển và vệ tinh để chụp được hình ảnh bão từ trên cao, thu thập dữ liệu để phân tích.
"Có thể thấy, biến đổi khí hậu cùng với các hạn chế về công nghệ, trong đó có mô hình dự báo đối với bài toán dự báo quỹ đạo và cường độ bão đã, đang và sẽ còn gây ra nhiều khó khăn cho công tác dự báo bão và áp thấp nhiệt đới, không chỉ ở Việt Nam và trên toàn thế giới" - ông Khiêm bày tỏ trăn trở.
