Trao đổi với PV Báo Lao Động, đại diện Bộ Giao thông Vận tải khẳng định, chứng nhận an toàn hệ thống cấp cho dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông vào ngày 29.4.2021 được Tư vấn ACT (Pháp) thực hiện hoàn toàn dựa trên hồ sơ và đề cương đánh giá của tổ chức này.
Chứng nhận được cấp độc lập
Cụ thể trong quá trình thực hiện dự án đường sắt Cát linh - Hà Đông, do có sự vênh nhau và khác biệt giữa các quy chuẩn nên Tư vấn ACT của Pháp dựa trên các tiêu chuẩn của châu Âu cũng như tiêu chuẩn của Trung Quốc để đưa ra các tiêu chuẩn chung, tương đồng với từng hạng mục.
"Toàn bộ quy trình đánh giá và quan điểm đánh giá hoàn toàn là của đơn vị tư vấn" - đại diện Bộ GTVT khẳng định.
Theo Bộ GTVT, dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông được khởi công tháng 10.2011 và đến tháng 8.2018 cơ bản hoàn thành thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị. Từ tháng 12.2018, tổng thầu tiến hành căn chỉnh đồng bộ, vận hành thử kỹ thuật và vận hành thử nghiệm theo biểu đồ chạy tàu vào cuối năm 2019. Đến cuối tháng 12.2020, tổng thầu tiến hành xong vận hành thử toàn hệ thống theo theo tiêu chuẩn GB/T 30013 - điều kiện cơ bản khai thác thử giao thông đường sắt đô thị.
Toàn bộ quá trình căn chỉnh, vận hành thử kỹ thuật và vận hành toàn hệ thống đã được tư vấn giám sát chấp thuận nghiệm thu (biên bản ngày 8.1.2021). Kết quả theo dõi, kiểm tra, đánh giá của tổng thầu, tư vấn giám sát, tư vấn an toàn hệ thống, Bộ GTVT/Ban Quản lý dự án đường sắt đều xác nhận chất lượng công trình và công tác vận hành thử toàn hệ thống đã đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, hợp đồng dự án và đáp ứng các chỉ tiêu vận hành theo tiêu chuẩn dự án.
Đến ngày 29.4.2021, Tư vấn Pháp ACT đã cấp chứng nhận an toàn hệ thống cho dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, hiện đang chờ Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước xem xét, ra quyết định cuối cùng trước khi chính thức bàn giao cho Hà Nội để vận hành thương mại.
Có gì trong khuyến cáo của ACT?
Với 16 khuyến cáo an toàn được ACT đưa ra trước khi cấp chứng nhận an toàn hệ thống, Bộ GTVT cho biết đây là các khuyến cáo mang tính phòng ngừa rủi ro, như: Không bảo đảm an toàn hệ thống điện kéo, hệ thống phanh điện; nhân sự chưa sẵn sàng xử lý tình huống khẩn cấp trong khai thác; Tổng thầu EPC của Trung Quốc không cung cấp đủ các tài liệu liên quan tới an toàn vận hành hệ thống; hệ thống an toàn cháy nổ nhà ga trên tuyến không bảo đảm; an toàn hệ thống cầu cạn cũng chưa bảo đảm...
Về những khuyến cáo này, Bộ GTVT cho hay dự án Cát Linh – Hà Đông xây dựng theo công nghệ của Trung Quốc, nhưng Tư vấn ACT lại đánh giá dự án dựa trên tiêu chuẩn công nghệ của châu Âu nên đã có độ chênh nhau về tiêu chuẩn an toàn. Do đó, khi thử nghiệm 10 quy trình khẩn cấp của hệ thống thì có 8 quy trình thất bại. Trên cơ sở đó, ACT nhấn mạnh nếu vận hành dự án sẽ phải chấp nhận các rủi ro và hệ quả tương ứng.
Sau khi Tư vấn ACT đưa ra các khuyến cáo, Bộ GTVT có văn bản tiếp nhận các khuyến cáo và tiến hành giải trình. Căn cứ vào những giải trình đó thì Tư vấn ACT mới cấp chứng chỉ an toàn hệ thống cho dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông.
Đáng chú ý theo Bộ GTVT, khi đánh giá hệ thống, Tư vấn ACT đưa ra các tiêu chí đang hiện hành không phù hợp với thiết kế ban đầu của dự án như ke ga, cảnh báo cháy tự động qua cửa thông gió, cảnh báo lái tàu ngủ gật… và thậm chí cả những cảnh báo cháy dành cho tàu điện ngầm dẫn đến các mâu thuẫn về tiêu chí đánh giá. Cùng đó một số cảnh báo rủi ro được nêu ra là thiếu hồ sơ chứ không phải là rủi ro về an toàn của dự án.
"Để giải quyết vấn đề này, Cát Linh – Hà Đông sẽ bố trí thêm nguồn nhân lực lại các ke ga để hỗ trợ và cảnh báo người dân. Với thiết bị chống ngủ gật, hiện chúng ta có quy định lái tàu chỉ được phép làm việc 4 giờ liên tục và bổ sung thêm nhân viên giám sát" - đại diện Bộ GTVT cho biết.
