Khối trượt vẫn đang hoạt động
Vừa qua, tại khu vực hồ chứa nước Đông Thanh, xã Đông Anh, huyện Lâm Hà xảy ra sự cố sụt lún, sạt lở đất hết sức nghiêm trọng.
Liên quan đến sự việc này, báo cáo ngày 23.8.2023 của Cục Địa chất Việt Nam - Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, có khối trượt mới nằm trong cung trượt cổ, chiếm diện tích 23ha, kích thước 900 x 260m, cao 40m (từ 1050 - 1010m), hướng trượt 160 độ.
Các vết nứt xuất hiện tại cung trượt từ 25.6.2023, trượt lở đất bắt đầu từ 30.6.2025. Đến ngày 10.8.2023, trượt lở đất vẫn hoạt động. Trong cung trượt có hơn 20 vết nứt lớn phân bố từ đỉnh cung trượt, độ cao 1050 - 1015m. Các khe nứt dài 5-15m, rộng 2-5cm hoặc 10- 30cm... Nước thấm rỉ ở nhiều vị trí từ độ cao 1040-1010m.
Nơi phát triển khối trượt là điểm giao nhau của 3 hệ thống đứt gãy. Kết luận sơ bộ hoạt động trượt lở đất đá phát sinh đến mức quan sát được là do khối trượt vẫn đang hoạt động.
Trong điều kiện mưa lớn, kéo dài làm tăng tải trọng khối trượt, giảm ma sát, đất đá ngậm nước giảm liên kết nên dễ dàng quan sát được khối trượt đang dịch chuyển.
Khối trượt đang trượt vào vai đập với thể tích lớn, mặt trượt có thể nằm ngay dưới chân đập. Trong thời gian tới, có thể vai đập sẽ bị nứt nhiều hơn và không an toàn nếu tích nước mà không có biện pháp công trình phù hợp.
Còn tại nội dung báo cáo kết quả khảo sát của Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng Thủy lợi 3 cho thấy, thảm thực vật phủ lên khu vực nghiên cứu là các loại cây rễ ngắn.
Trong thời gian qua, mưa kéo dài bất thường 27 ngày (từ 4-31.7.2023, lượng mưa lớn, làm cho nham thạch bị bảo hòa nước, chuyển đổi trạng thái, làm giảm tối đa sự liên kết của các hạt đất, phá vỡ kết cấu.
Ngoài ra, tầng phủ dày, thay đổi từ 12,0 đến 52,9m. Trong tầng phủ tồn tại các đới đá phong hóa không đồng nhất, xen kẽ rất phức tạp từ đới đá phong hóa hoàn toàn đến đới đá phong hóa nhẹ...
Thống nhất lập dự án khẩn cấp khắc phục sự cố
Để giải quyết sự cố, Cục Địa chất Việt Nam kiến nghị tạm dừng thi công công trình đập tràn, không tiếp tục xây dựng tới khi có biện pháp phòng tránh hợp lý, khoa học. Đồng thời, khẩn trương điều tra, khảo sát làm rõ đặc điểm địa chất, địa mạo, địa chất công trình - địa chất thủy văn của khối trượt và khu vực bao quanh hồ.
Đặc biệt cần làm rõ hiện trạng, quy mô (chiều sâu, dài, rộng, ảnh hưởng) diễn biến phát triển các đường nứt của cung trượt tại khối trượt làm cơ sở lựa chọn và thiết kế giải pháp nêu trên một cách phù hợp và hiệu quả.
Cục Địa chất Việt Nam kiến nghị lập bản đồ phân vùng cảnh báo, dự báo sớm và đề xuất giải pháp ứng phó kịp thời nguy cơ nứt, sạt - trượt lở đất phạm vi từ đập thủy lợi đến hết đường phân thủy bao quanh phần tích nước hồ…
Trong khi đó, Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng Thủy lợi 3 cũng đã kiến nghị hạ tải đến đáy của cung trượt, tạo mái taluy thoải đồng thời trồng cây bao phủ cho khu vực sườn đồi bờ phải.
Còn ý kiến, kiến nghị của các sở, ngành, UBND huyện Lâm Hà và các đơn vị liên quan nhận định sự cố sụt lún, sạt trượt đất tại khu vực gần điểm thi công hồ chứa nước Đông Thanh là do yếu tố thiên tai gây ra.
Sự cố gây ảnh hưởng đến an toàn về tính mạng, tài sản, đất đai của người dân và đã tác động gây mất an toàn đến cụm công trình đầu mối hồ chứa nước Đông Thanh đang thi công.
Các đơn vị chức năng ở tỉnh Lâm Đồng cũng đồng ý cho phép UBND huyện Lâm Hà lập dự án khẩn cấp khắc phục sự cố sụt lún, sạt trượt đất tại xã Đông Thanh. Đồng thời, chỉ định đơn vị tư vấn có năng lực, kinh nghiệm để tổ chức xác định nguyên nhân và đề xuất biện pháp xử lý để làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.
Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản đề xuất UBND tỉnh công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai tại thôn Đông Anh, xã Đông Thanh. Nơi đây, tại hồ chứa nước Đông Thanh đang xảy ra sự cố sụt lún, sạt trượt đất hết sức nghiêm trọng.
