Nâng cao ý thức chấp hành Luật
Theo đó, trong thời hạn 1 năm, nếu người lái xe không bị trừ hết điểm thì sẽ được cấp lại 12 điểm để áp dụng cho năm kế tiếp. Cùng với đó, nếu trong 1 năm mà tài xế không vi phạm thì được cộng điểm. Số điểm sẽ không thể hiện trực tiếp trên bằng lái mà sẽ mã hóa, lưu trên hệ thống dữ liệu. Khi có quyết định xử phạt, điểm sẽ được trừ trên hệ thống chung toàn quốc. Cảnh sát giao thông ở mọi địa phương chỉ cần kiểm tra nhanh trên máy sẽ biết tài xế còn bao nhiêu điểm.
Trong khi đó, dự thảo Luật Đảm bảo trật tự An toàn giao thông đường bộ của Bộ Công an đã đưa ra 28 nhóm hành vi mà tài xế sẽ bị áp dụng hình thức xử phạt tiền và trừ điểm bằng lái. Trong đó, có các lỗi như chạy quá tốc độ 10-20km/giờ, chở quá số người vượt trên 50-100% số người được phép chở, không nhường đường cho xe ưu tiên, vi phạm các quy định về an toàn giao thông trên cao tốc…
Theo các chuyên gia giao thông, để kiểm soát tình trạng vi phạm giao thông hiện nhiều quốc gia trên thế giới đã triển khai hệ thống điểm cho người lái xe, nếu bị trừ hết số điểm trên bằng lái, tài xế sẽ phải thi lấy bằng lại từ đầu.
Cụ thể như tại Trung Quốc nếu người vi phạm mất 12 điểm trong 1 năm thì bị treo bằng. Để lấy lại giấy phép, tài xế sẽ phải trải qua khóa học 2 tuần ở trung tâm, nộp phạt và thi lấy bằng. Nếu thi đậu thì được trả bằng, không đậu thì thi lại. Trong trường hợp không tham gia khóa học hay kỳ thi, bằng lái xe sẽ bị hủy bỏ, đặc biệt là lỗi sử dụng rượu bia quá mức cho phép khi lái xe bị phạt rất nặng có thể bị từ tới 12 điểm.
Còn tại Đức, người dân nước này chỉ cần chạm ngưỡng phạt 8 điểm là đã bị tịch thu bằng lái và những điểm phạt này tồn tại rất lâu trên hệ thống dữ liệu, có thể kéo dài từ 2,5 - 10 năm tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm.
Nhiều lái xe cho rằng, nếu chấp hành nghiêm các quy định của Luật Giao thông Đường bộ thì vừa an toàn và lo gì bị phạt.
Theo anh Đức Minh lái xe taxi cho biết, nếu chấp hành tốt các biển báo, đi đúng làn đường quy định thì không ai trừ được điểm của người điều khiển phương tiện. “Lái xe an toàn, đúng luật thì lo gì trừ điểm” - anh Minh cho hay.
Đánh giá đề xuất trừ điểm bằng lái xe là quy định tiên tiến và sẽ đạt hiệu quả tốt với đội ngũ tài xế khi chấp hành nghiêm chỉnh Luật Giao thông Đường bộ và người tham gia giao thông. TS Nguyễn Xuân Thuỷ - nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải - cho rằng, nhiều người vẫn bày tỏ sự hoài nghi bởi tâm lý khi lái xe bị trừ điểm bằng lái phải đi thi lại nên có thể phát sinh “thương lượng” với lực lượng chức năng vì nếu bị trừ hết điểm sẽ coi như bị tước bằng lái, áp lực này có thể nảy sinh việc “lót tay” lực lượng chức năng để không bị lập biên bản và trừ điểm. Do vậy, lực lượng chức năng cũng phải làm đúng quy trình tuần tra kiểm soát. Khi vi phạm, tài xế nộp phạt và ký biên bản thì không lo gì chuyện tiêu cực trên đường.
Cũng theo TS Nguyễn Xuân Thuỷ, khi vi phạm bị trừ điểm và đồng bộ hóa dữ liệu vi phạm không chỉ mang tính răn đe mà còn giúp cơ quan chức năng nắm được lịch sử vi phạm, qua đó đánh giá được năng lực, khả năng của từng lái xe.
Cần giám sát chặt để tránh tiêu cực
Phần lớn các ý kiến chuyên gia đều ủng việc trừ điểm lái xe và cho rằng, phải có sự giám sát chéo để tránh tiêu cực.
Nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia - ông Khương Kim Tạo - cho rằng, với các lỗi áp dụng trừ điểm thì nên bỏ hình thức tước giấy phép lái xe có thời hạn, tăng mức phạt hành chính để tránh tác động nhiều lần tới bằng lái của người vi phạm. Muốn làm được việc này, cơ sở dữ liệu về xử lý vi phạm phải liên thông toàn quốc, làm sao để dễ dàng kiểm tra, đối chiếu...
Chuyên gia giao thông, TS Phan Lê Bình làm việc tại Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cho hay, việc trừ điểm bằng lái sẽ được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu chung và việc này giúp khắc phục được trường hợp người vi phạm đối phó bằng cách báo mất bằng, xin cấp lại để xóa bỏ vi phạm trước. Tuy nhiên, hệ thống cơ sở hạ tầng lưu trữ sẽ rất lớn và đòi hỏi nguồn vốn đầu tư để lực lượng chức năng ở các địa phương có thể tra cứu cũng như lưu trữ trừ điểm người điều khiển phương tiện vi phạm.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam - ông Nguyễn Văn Quyền - nếu thực hiện nghiêm chỉnh, công khai, minh bạch sẽ có tác dụng tốt góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật giao thông đối với người điều khiển phương tiện. Do đó, đòi hỏi cơ quan thực thi phải áp dụng mạnh mẽ công nghệ hiện đại, xây dựng hệ cơ sở dữ liệu dùng chung để các cơ quan quản lý, người dân cùng giám sát. Đơn vị chủ trì sẽ phải chịu trách nhiệm nếu xảy ra tiêu cực.
