Thí điểm quản lý thu phí đỗ xe ôtô bằng trí tuệ nhân tạo
Từ tháng 8.2018, TP.Hồ Chí Minh triển khai thu phí đỗ xe ôtô qua ứng dụng “My Parking” trên điện thoại thông minh ở 23 tuyến đường thuộc quận 1, 5 và 10. Ban đầu, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) dự tính mỗi ngày thu về hơn 400 triệu đồng nhưng sau hơn 1 năm thực hiện, doanh thu trung bình chỉ đạt gần 4 triệu đồng (khoảng 1% doanh thu dự kiến). Việc thiếu chế tài và những hạn chế trong công nghệ khiến việc thu phí thất thu, không như kỳ vọng. Do đó, Sở GTVT dự kiến sẽ áp dụng chế tài xử phạt nguội và kiến nghị không đăng kiểm đối với xe không trả phí đậu xe dưới lòng lề đường. Cụ thể sau 15 - 30 ngày từ khi lập phiếu nhắc nhở, người vi phạm vẫn chưa chấp hành trả nợ phí và chưa đến UBND phường lập hồ sơ vi phạm thì các đơn vị sẽ thông báo cho Cục Đăng kiểm từ chối đăng kiểm phương tiện. Hiện Sở GTVT đang lấy ý kiến về vấn đề này.
Đáng chú ý, sắp tới Sở GTVT sẽ thí điểm ứng dụng AI quản lý thu phí đỗ xe tự động trên đường Lê Lai. Theo đó, lắp đặt hệ thống camera giám sát bãi đỗ xe trên đường Lê Lai (1 trong 23 tuyến đường đang được tổ chức cho phép đỗ xe có thu phí). Bao gồm: Xây dựng giải pháp giám sát và xác định thông tin các xe đang đỗ, các ô đỗ còn trống một cách tự động tại khu vực bãi đỗ xe thí điểm; Giả lập hệ thống tính toán thời gian đỗ xe và trừ tiền đỗ xe vào tài khoản giả định của khách hàng. Thời gian thí điểm là 6 tháng, sau đó nếu hiệu quả thì sẽ nhân rộng sang các tuyến đường thu phí khác của thành phố.
Ngoài việc ứng dụng AI quản lý phí đỗ xe, sắp tới Sở GTVT TP.Hồ Chí Minh cũng sẽ thí điểm AI trong việc nhận diện tự động phương tiện lưu thông vào khu vực sân bay Tân Sơn Nhất. Theo đó, sẽ lắp đặt hệ thống camera giám sát tại các điểm ra/vào khu vực sân bay và các tuyến đường xung quanh bao gồm: Đường Trường Sơn, Bạch Đằng, Hồng Hà...
Hệ thống sẽ tự động nhận diện biển số xe, phân loại phương tiện (xe ôtô con, xe tải, taxi, ôtô khách, xe 2 bánh...), xác định thời gian ra vào khu vực sân bay, kiểm soát lưu thông trên các làn xe khác nhau. Các thiết bị phát hiện tự động các xe hoạt động kinh doanh vận tải dừng, đậu trái phép, đón trả khách không đúng nơi quy định. Hệ thống này cũng tự động nhận diện, phân loại phương tiện, thống kê các phương tiện thật sự có nhu cầu vào sân bay. Xây dựng mô hình giả lập tính toán nguồn thu (theo các thang mức giá thu phí khác nhau) trong trường hợp thu phí phương tiện lưu thông vào sân bay.
“Làn sóng xanh” giúp xe không dính đèn đỏ
Theo ông Trần Quang Lâm - Giám đốc Sở GTVT TP.Hồ Chí Minh, hệ thống giao thông tại thành phố đang được trang bị gần 800 camera và dữ liệu camera được tập trung về Trung điều hành giao thông thông minh. Từ hệ thống màn hình, nhân viên vận hành ghi nhận tình hình giao thông tại các nút giao có camera kết nối, từ đó chia sẻ với các đơn vị liên quan chủ động xử lý. Ngoài mạng lưới camera nêu trên, hệ thống đo đếm lưu lượng cũng được lắp đặt tại 118 vị trí, có thể tính toán tốc độ lưu thông trung bình, mật độ phương tiện và tự động đưa ra những cảnh báo. Hiện Sở GTVT đã hoàn thành và đưa vào sử dụng mô hình mô phỏng dự báo nhu cầu giao thông, góp phần định hướng xây dựng các chính sách cũng như kế hoạch quản lý.
Ông Lâm cho biết, sắp tới Sở GTVT sẽ triển khai “làn sóng xanh” ở một số trục, nhất là trục từ sân bay Tân Sơn Nhất về trung tâm và trục đường Võ Thị Sáu, Điện Biên Phủ. “Làn sóng xanh” này cho phép định lượng, tối ưu hóa thông tin để đưa ra phương án xe chạy với vận tốc 40km/giờ sẽ không gặp phải đèn đỏ.
Bước tiếp theo, sở sẽ triển khai nghiên cứu để tối ưu hóa giao thông của mạng lưới khu vực trung tâm thành phố và các tuyến trục, trên cơ sở ứng dụng AI kết hợp với mô hình dự báo, mô phỏng giao thông. Để đẩy nhanh tiến trình, sở sẽ phối hợp với các giáo sư có kinh nghiệm về AI, kỹ thuật dòng xe... để tổ chức thực hiện.
* Theo PGS-TS Thoại Nam -Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia TPHCM), việc ứng dụng AI phân tích dữ liệu camera có thể thu thập tự động các thông số liên quan về giao thông như: Loại xe, mật độ, lưu lượng, hướng di chuyển… Từ các kết quả phân tích này có thể giúp điều hành hệ thống giao thông tốt hơn. Ngoài việc sử dụng hình ảnh từ camera, các giải thuật AI cũng có thể được áp dụng trên dữ liệu GPS của các phương tiện giao thông, điện thoại thông minh của người dùng.
Từ việc phân tích dữ liệu, hệ thống có thể xác định được hiện trạng giao thông hiện tại và dự báo được xu hướng ùn tắc giao thông trong tương lai gần. Việc sử dụng được các nguồn dữ liệu này rất hữu ích nhưng phải có những quy định về khai thác nguồn dữ liệu này do có thể ảnh hưởng đến tính riêng tư của công dân.
* Hội thảo AI quốc tế tại TPHCM. Ngày 25.9, UBND TP.Hồ Chí Minh cùng Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam hội thảo quốc tế “Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo - khuyến cáo cho TPHCM”. Đây là lần thứ hai TP.Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo về AI mang tầm quốc tế với sự tham dự khoảng 400 đại biểu là chuyên gia trong lĩnh vực AI.
Hội thảo đã giới thiệu những kinh nghiệm thực tế trong việc nghiên cứu, ứng dụng AI trong và ngoài nước, từ đó rút ra được những bài học kinh nghiệm cho ứng dụng AI tại TP.Hồ Chí Minh - lời giải cho bài toán kết nối trong đô thị thông minh. Sau hội thảo, TPHCM sẽ xây dựng trung tâm nghiên cứu, ứng dụng và phát triển AI và xây dựng mô hình triển khai AI trên cơ sở nghiên cứu các mô hình trên thế giới.
