Tắc giải phóng mặt bằng ở quận 3
Dự án metro số 2 đi qua 6 quận: 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú, tổng diện tích giải phóng mặt bằng hơn 250.000m2 với 603 trường hợp bị ảnh hưởng. Hiện 477 trường hợp đã giao đất, đạt tỉ lệ 79,1%. Chủ đầu tư cũng đã tiếp nhận mặt bằng của 5/10 nhà ga và đoạn dẫn vào depot Tham Lương từ các quận Tân Bình, Tân Phú, 10, 12.
Theo đánh giá của Ban quản lý đường sắt đô thị TPHCM (MAUR), từ đầu năm 2021 đến nay, tiến độ bồi thường giải phóng mặt bằng đã chậm lại, chỉ tăng thêm 19 trường hợp. Dự kiến vào quý IV/2021 các quận còn lại gồm quận 1, 10, Tân Bình sẽ hoàn tất việc bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư.
Riêng mặt bằng dự án tại quận 3 chưa rõ ngày bàn giao do hệ số giá đất điều chỉnh tại quận này chưa được phê duyệt.
Trước đó, giai đoạn 2017-2018, UBND quận 3 đã tổ chức bồi thường giải phóng mặt bằng cho người dân sớm nhất, trong khi những quận khác chưa thực hiện.
Đến năm 2020, UBND TPHCM duyệt chính sách bồi thường lần thứ 2 cho dự án metro 2 áp dụng cho 5 quận (trừ quận 3), với giá bồi thường cao hơn và nhiều quy định có lợi hơn cho người dân. Những điểm khác biệt này khiến cho giá bồi thường ở quận 10 cao hơn giá bồi thường ở quận 3 là 30%, trong khi hai địa bàn này giáp ranh.
Trong cùng một dự án nhưng áp dụng hai chính sách bồi thường khác nhau, hai mức giá khác nhau là không bảo đảm tính thống nhất pháp lý. Vì thế, UBND quận 3 kiến nghị TPHCM duyệt lại giá đất bồi thường trên địa bàn quận 3 để bảo đảm công bằng cho người dân bị thu hồi đất ở quận 3 và các quận khác.
Ông Trần Thanh Bình - Phó Chủ tịch UBND quận 3 - cho biết, dự án đi qua quận 3 có 113 trường hợp cần giải tỏa, hiện có 37 trường hợp bàn giao mặt bằng. Theo ông Bình, sau khi UBND TPHCM phê duyệt giá bồi thường mới cho dự án trên địa bàn quận 3, khoảng 90 ngày quận 3 sẽ hoàn thành việc bồi thường, bàn giao mặt bằng cho tuyến metro số 2.
Có mặt bằng sạch mới thi công
Ông Lê Văn Khoa - Giám đốc Ban quản lý dự án 2 (thuộc Ban quản lý đường sắt đô thị TPHCM - chủ đầu tư) - cho biết, đã kiến nghị UBND TPHCM chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM khẩn trương giải quyết việc phê duyệt hệ số điều chỉnh giá đất tại quận 3. Đồng thời, các quận tăng cường vận động người dân bàn giao mặt bằng để thu hồi đất thực hiện dự án.
Theo kế hoạch năm 2021 của Ban quản lý dự án đường sắt đô thị TPHCM, dự kiến quý IV/2021 sẽ khởi công trước hạng mục di dời hạ tầng kỹ thuật dự án metro số 2. Chủ đầu tư cũng đang nỗ lực hoàn thiện hồ sơ mời thầu các gói thầu chính còn lại của dự án. Dự án dự kiến đến năm 2023 mới thi công và vận hành 2026.
Theo ông Hà Ngọc Trường - Phó Chủ tịch Hội Cầu đường cảng TPHCM - nhìn từ dự án metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), việc thành phố chậm giao mặt bằng đã dẫn đến việc nhà thầu khiếu nại. Khi làm việc với nhà thầu nước ngoài, chậm mặt bằng họ sẽ yêu cầu bồi thường. Rút kinh nghiệm tuyến số 1, đối với tuyến số 2, TPHCM cần hoàn thành toàn bộ mặt bằng mới tiến hành khởi công dự án.
“Về lâu dài, TPHCM cũng cần phải sớm triển khai các cơ chế để đẩy nhanh công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư. Chúng ta làm càng chậm, giá đất càng tăng, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng đội lên. Nếu không có cơ chế triển khai nhanh, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án metro tiếp theo rất khó khăn” - ông Tường nói.
Trong khi đó, kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - chuyên gia về quy hoạch đô thị - cho rằng, tuyến metro số 2 đang đi theo “vết xe đổ” của tuyến số 1 là thi công đến giai đoạn cuối mới tính đến xây dựng các dự án khả năng tiếp cận và tổ chức kết nối các tuyến xe buýt với nhà ga.
Theo ông Sơn, metro không chỉ là phương tiện đi lại thuần túy mà phải là tổ hợp đa chức năng, vừa phục vụ đi lại, phục vụ giãn dân, vừa là nút giao thông và cả nút thương mại. Mỗi trạm dừng, nhà ga phải hình thành các khu thương mại phục vụ nhu cầu người dân khi bước xuống từ tuyến tàu điện và điều này sẽ quyết định thiết kế chỗ lên/xuống xe buýt, taxi kết nối... Do đó, công tác này phải được tính toán ngay trong thiết kế ban đầu.
“Giải phóng mặt bằng không phải chỉ lấy đất làm nhà ga mà còn cần tính toán đến đất để xây dựng cả mạng lưới xe buýt kết nối. Tuyến metro số 2 đi qua khu vực dân cư đông đúc, mật độ xây dựng cao, nếu không sớm có kế hoạch chuẩn bị đất, sau này không có đường cho phương tiện kết nối thì hiệu quả khai thác sẽ rất thấp” - ông Sơn cảnh báo.
Toàn tuyến metro số 2 dài hơn 11km với 9 ga ngầm, một ga trên cao và một depot Tham Lương. Tổng mức đầu tư dự án gần 47.900 tỉ đồng. Công trình khi hoàn thành sẽ kết nối metro số 1 tại ga Bến Thành (quận 1) và tương lai là các tuyến metro số 5, 3b, 4 và 6, thuận lợi để trung chuyển khách theo trục Đông - Tây vào trung tâm TPHCM.
