Ngưng rửa đường từ năm 2017
Theo Sở GTVT TPHCM, hiện việc vệ sinh 31 tuyến đường trục chính của thành phố với chiều dài hơn 260km chủ yếu là quét hút bụi, cát sỏi bằng phương tiện cơ giới, thực hiện 8 lần/tuyến/tháng.
Nhiều tuyến đường lớn như Quốc lộ 1, Quốc lộ 22, Trường Chinh, Cách Mạng Tháng Tám, Cộng Hòa, Xa lộ Hà Nội… do mật độ phương tiện lưu thông cao, xe chở vật liệu làm vương vãi đất cát nên bụi đất đóng dày 2 bên mép đường. Đây là một trong những nguyên nhân gây tình trạng bụi, ô nhiễm không khí.
Trước năm 2017, TPHCM từng cho tưới rửa đường để giảm bụi nhưng nhiều năm qua việc này bị dừng. Nguyên nhân do Quyết định 3206/2017 của UBND TPHCM về công tác quản lý, vận hành và bảo trì các công trình thuộc lĩnh vực chuyên ngành được phân cấp cho Sở GTVT TPHCM quản lý không còn hạng mục tưới nước rửa đường.
Theo ông Ngô Hải Đường - Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông đường bộ (Sở GTVT TPHCM), để giảm bụi trên đường, thời gian qua, Sở GTVT đã tăng cường tần suất vệ sinh, chấn chỉnh đơn vị, nhà thầu thi công để tránh tình trạng rơi vãi vật liệu.
"Sở đã thường xuyên yêu cầu đơn vị thi công vệ sinh, xịt rửa xe ra vào công trường và khu vực xung quanh công trường. Nếu doanh nghiệp làm tốt quản lý công trường thì sẽ giảm được tình trạng bụi bặm trên đường phố" - ông Đường nói.
Bên cạnh đó, Sở GTVT cũng ban hành các tuyến đường cấm đào và cấm thi công ban ngày lên bản đồ trực tuyến để theo dõi, giám sát.
Kiểm soát khí thải, trồng thêm cây xanh
Theo Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Lê Huy Bá - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học công nghệ và Quản lý môi trường, Trường đại học Công nghiệp TPHCM, trong một số tình huống cấp bách, rửa đường là giải pháp hiệu quả để giảm bụi, trong đó việc phun rửa đường sẽ đẩy được bụi bẩn, đất cát trên đường phố trôi xuống cống rãnh.
Tuy nhiên, do TPHCM đã cắt bỏ rửa đường 5 năm nay, nguồn bụi bẩn sẽ lưu lại trên đường phố, từ đó cuốn vào không khí và cũng là nguồn ô nhiễm.
"Có thể việc cắt giảm rửa đường để tiết kiệm ngân sách, nhưng tác hại từ việc bụi bẩn không được thổi, rửa sạch trên đường, trong không khí thì người dân sẽ chịu ảnh hưởng. Vì vậy, rất cần phải duy trì hoạt động tưới rửa đường phố và phải làm thường xuyên để giảm bụi bẩn" - ông Bá nói.
Song ông Lê Huy Bá cho rằng, về lâu dài phải có phương án căn cơ để giảm khói bụi độc hại. Trong đó, bảo vệ và phát triển cây xanh để lọc không khí là một giải pháp cho lâu dài. Đáng buồn là thời gian qua, hàng nghìn cây cổ thụ đã nhường chỗ cho những công trình giao thông. Quá nhiều nhà cao tầng, chung cư "mọc" lên vắng bóng cây xanh.
“Cần các biện pháp cho việc phát triển cây xanh, mảng xanh đô thị. Các dự án xây dựng phải ưu tiên cho mảng xanh, đánh giá và chấm điểm các công trình, tòa nhà, khách sạn, khu dân cư dựa trên tiêu chí cây xanh. Trồng cây trên đường phố cần chăm sóc và bảo vệ đúng mức, chọn cây phù hợp, ưu tiên khả năng lọc không khí” - ông Bá đề xuất.
Giám đốc Sở GTVT TPHCM Trần Quang Lâm cho rằng, giải pháp căn cơ vẫn là kiểm soát khí thải của các phương tiện tham gia giao thông.
Tho ông Lâm, nếu như ôtô được đăng kiểm định kỳ, siết tiêu chuẩn khí thải theo từng phương tiện, chủng loại thì xe gắn máy vẫn chưa có quy định về khí thải.
Trong thời gian chờ luật Giao thông đường bộ sửa đổi quy định kiểm soát khí thải xe gắn máy, từ ngày 15.5 - 2.9.2020, Sở GTVT TPHCM phối hợp với Hiệp hội xe gắn máy triển khai Chương trình thí điểm kiểm tra khí thải xe máy, hướng tới thí điểm kiểm soát khí thải xe máy đang lưu hành trên địa bàn TPHCM. Trong 6 tháng, gần 11.000 xe được kiểm tra, phần lớn xe sau 5 năm sử dụng không đạt chuẩn khí thải.
Dựa vào kết quả đề án nghiên cứu thí điểm nêu trên, Sở GTVT TPHCM đã báo cáo UBND TPHCM kiến nghị các bộ, ngành sớm ban hành quy định pháp luật cho kiểm soát khí thải xe máy. Đồng thời, đề xuất Bộ GTVT xây dựng lộ trình kiểm định, sửa đổi Luật Giao thông đường bộ.
