TP.Hồ Chí Minh có lẽ sẽ mất nhiều năm nữa mới hy vọng có thể kết thúc điệp khúc “đường biến thành sông” mỗi khi mưa lớn dù cho chống nhập là một trong 7 chương trình đột phá của thành phố.
Chống ngập không hiệu quả, không ai chịu trách nhiệm
Năm 2015 chính quyền TP.Hồ Chí Minh đề ra chương trình đột phá về chống ngập với mục tiêu đến năm 2020 thành phố sẽ giải quyết cơ bản vấn đề ngập nước. Mặc dù vậy, đến nay gần hết chặng đường thực hiện chương trình nhưng tình trạng ngập ngày càng phức tạp hơn. Các nguyên nhân được cơ quan phụ trách chống ngập cho thành phố nêu ra như: mưa vượt tần suất và hệ thống cống thoát nước không đáp ứng, dự án chống ngập lớn triển khai chậm, thiếu vốn... khiến tình trạng ngập vẫn đang còn rất nan giải và người dân thành phố còn phải vất vả với ngập mỗi khi mưa và triều cường dâng cao.
Ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng - Phó ban quản lý Khai thác hạ tầng kỹ thuật (Sở Xây dựng TPHCM) cho rằng, TP.Hồ Chí Minh là một trong 10 thành phố chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. Triều cường có đỉnh năm sau cao hơn năm trước (năm 2018 lên hơn 1,71 mét) nhưng khả năng thoát nước chỉ tính tới trận mưa trong 3 giờ với vũ lượng dưới 100mm nên trận mưa trên 100mm vài năm gần đây rất dày làm hệ thống thoát nước quá tải, ngập liên tục.
Ngoài ra, dân số tăng nhanh khiến khả năng đầu tư hệ thống thoát nước còn khoảng cách rất xa so với nhu cầu, các quận như Hóc Môn, 12, quận 9… nhiều nơi không có cống hễ mưa là ngập. Chưa kể đến hệ thống cống thoát nước chưa đồng bộ, không đáp ứng yêu cầu, mới chỉ đạt khoảng 45% so với yêu cầu thoát nước, hệ thống sông kênh rạch với tổng chiều dài trên 5.000km nhưng nhiều nơi lại bị san lấp, tỉ lệ nạo vét chỉ đạt trên dưới 1%, rác lấp đầy nhiều kênh rạch nên ngập là khó tránh.
Tuy nhiên, vẫn chưa thấy lãnh đạo bất cứ đơn vị nào nhận trách nhiệm chính về mình khiến ngập nước vẫn còn là nỗi ám ảnh của người dân dù tiền bạc, công sức đổ vào các dự án chống ngập cho đến nay không hề nhỏ. Ở đây là trách nhiệm về công tác quy hoạch, triển khai quy hoạch, triển khai các dự án, có đường nhưng không có cống, các công trình chống ngập lớn nhỏ ở thành phố còn chậm triển khai hay vai trò phối hợp giữa cơ quan nhà nước làm công tác chống ngập với các cơ quan, đơn vị khác chưa rõ nét.
Dự án chống ngâp 10.000 tỉ chưa chắc giúp hết ngập
Dự án giải quyết ngập do triều khu vực TP.Hồ Chí Minh có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu - giai đoạn 1 có tổng mức đầu tư 10.000 tỉ đồng được kỳ vọng sẽ trở thành “vị cứu tinh” cho vùng diện tích 570km2 với khoảng 6,5 triệu dân thuộc khu vực bờ hữu sông Sài Gòn và trung tâm TP.Hồ Chí Minh. Thế nhưng khi được hỏi về tác động của dự án sau khi hoàn thành, có thể giúp TP.Hồ Chí Minh hết ngập không, ông Nguyễn Tâm Tiến, Giám đốc Công ty Trung Nam (chủ đầu tư dự án), trả lời: “Có thể có, có thể không”. Ông Tiến cho rằng dự án chống ngập 10.000 tỉ đồng đang làm thuộc Quy hoạch 1547, nhiệm vụ chính là ngăn triều, hỗ trợ tiêu thoát nước. Nếu các dự án theo Quy hoạch 752 chưa hoàn thiện, hệ thống cống, kênh rạch không được khơi thông thì hệ thống cống ngăn triều cũng không thể hoạt động hiệu quả
Ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng cho biết, ngoài nhiệm vụ kiểm soát triều, dự án chống ngập 10.000 tỉ còn giúp giảm mực nước, hỗ trợ thoát nước phía trong thành phố. Tuy nhiên vẫn cần kết hợp với hệ thống thoát nước đô thị tốt, đồng bộ thoát trong, bơm ngoài mới có thể giải quyết bài toán ngập cho TP.Hồ Chí Minh. “Chúng tôi đang tham mưu cho thành phố từng bước thực hiện hoàn thiện các dự án nạo vét kênh rạch, cống thoát nước, xây dựng các khu vực trữ nước nhằm giải quyết bài toán thoát nước mưa, nước mặt, đồng bộ cùng công trình kiểm soát ngập do triều. Các dự án thuộc Quy hoạch 1547 và Quy hoạch 752 đang được triển khai song song, đồng bộ, đảm bảo tương hỗ, bổ trợ cho nhau”, ông Dũng - nói.
