Tiêu điều hệ thống bơm tiêu ngàn tỉ ở Phú Thọ

Dân thấy không cần, vẫn cho xây

Như Báo Lao Động đã thông tin, tháng 8.2015, Trạm bơm tiêu Bình Bộ (xã Bình Phú, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ) được khởi công với mức đầu tư 258 tỉ đồng từ nguồn vốn vay nước ngoài. Mục đích để chủ động tiêu úng cho 12 xã, thị trấn trong khu vực.

Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại, trạm bơm kể trên mới chỉ vận hành được vỏn vẹn 72 giờ, và vận hành theo quy trình chạy thử thiết bị chứ chưa bơm tiêu thực sự.

Không những vậy, hiệu quả dài lâu của dự án còn bị nghi ngờ bởi theo phản ánh của nhiều người dân, nơi đặt trạm có địa thế cao, nhiều chục năm không xảy ra ngập úng nặng. Đã thế, vì khô ráo lâu ngày, nên muốn có nước để chạy thử máy bơm, người ta buộc phải đóng chiếc cống cũ lại rồi chờ nước trong đồng dồn lên…

Mặc dù gây bức xúc nhưng những sự việc trớ trêu như ở trạm Bình Bộ lại không hề cá biệt trong hệ thống tươi tiêu trị giá hàng ngàn tỉ đồng của tỉnh trung du này.

Có mặt tại Trạm bơm tiêu Dậu Dương (khu 4, xã Dân Quyền, huyện Tam Nông) một ngày tháng 3.2020, theo quan sát của PV, dù được đầu tư từ những năm 2014 với nguồn vốn khoảng hơn 120 tỉ đồng, nhưng cho đến thời điểm hiện tại, dù đã “cơ bản hoàn thành”, công trình vẫn chưa thể bàn giao.

Cả dự án đồ sộ gồm nhà điều hành, trạm bơm, trạm biến áp và hệ thống cống thoát khô khốc nằm im ỉm sát cạnh trục đường 32C, nhiều chi tiết bằng kim loại đã hoen gỉ, bụi phủ mờ, dấu niêm phong của nhà thầu Tự Lập vẫn bịt kín khắp các ổ khóa… Sát cạnh đó, chiếc cống cũ mở hé, nước ri rỉ chảy ra sông.

Trò chuyện với PV, nhiều người dân địa phương cùng chung thắc mắc: Tại sao Nhà nước lại đầu tư một công trình tốn kém đến như vậy, để làm gì?

Bà Phan Thị Dần, một người dân sống sát trạm bơm, kể: “Tôi sinh ra tại đây, đã hơn 70 tuổi, chỉ có 2 đợt vỡ đê năm 1971 và 1986 là ngập lụt, còn lại chưa thấy có vụ nào nghiêm trọng cả. Nếu có ngập thì cái cống cũ vẫn đáp ứng tốt lắm. Mở cống là nước tự chảy ra sông. Nói chung là Nhà nước lãng phí. Không cần thiết”.

Còn ông Ngô Mạnh Lâm thì bật lên tiếng xót xa: "Giờ thủy điện khắp nơi. Nước đâu nữa mà ngập lụt. Lãng phí quá các chú ạ. Còn bao thứ khác cần thiết hơn, cấp bách hơn thì không làm".

Thậm chí nhiều người còn khẳng định, sở dĩ công trình chưa thể bàn giao vì không có nước để vận hành thử máy. Việc thiếu nước, theo phản ánh, trực quan nhất là câu chuyện của một bộ phận cư dân sống bằng nghề đánh cá buộc phải chuyển hoạt động sang khu vực khác.

Trước mắt không hiệu quả

Trò chuyện với PV, một cán bộ xã Dân Quyền chia sẻ: "Kể từ đợt vỡ đê cũng không ngập úng lắm. Ở đây bình thường không thấy ngập úng. Mùa mưa lũ hàng năm, nước từ trên cao theo hệ thống ngòi đổ về khu vực cống cũ, lại có một số công nhân đến mở cống ra, rất hiệu quả".

Nữ cán bộ này cũng cho biết thêm, ngày trước, do ngập úng nên người dân chỉ có thể trồng được một vụ lúa trong năm. Nhưng từ nhiều năm nay, người dân đã tính toán, kết hợp thêm một vụ nuôi cá vào mùa mưa. Việc nhiều hộ dân đắp bờ ngăn nước nuôi cá vụ cũng khiến cho tình trạng ngập úng chung giảm hẳn. Thực tế, nhu cầu thực tế của nhiều người dân là cần giữ nước lại.

Trao đổi với PV, ông Đoàn Văn Lực, Phó Chủ tịch UBND xã Dân Quyền nghi ngại: "Không biết về lâu dài hay khi có sự cố bất ngờ thì như thế nào, chứ trước mắt, chúng tôi chưa thấy sự khả thi vì nơi này ít nước".

Cách Trạm bơm tiêu Dậu Dương chừng 15km, tọa lạc tại khu 4, xã Bảo Yên, huyện Thanh Thủy, dự án Trạm bơm tiêu Đoan Hạ với tổng mức đầu tư 134 tỉ đồng đang rầm rộ thi công những hạng mục cuối. Cả công trường ngổn ngang vật liệu, người ra kẻ vào nườm nượp.

Đây cũng là công trình gặp phải nghi ngại về tính hiệu quả bởi theo tâm sự của ông Lương Trung Tuyền - Giám đốc HTX nông nghiệp xã Bảo Yên - thì kể từ khi có đập thủy điện sông Đà, hiện tượng lũ lụt đã không còn là mối lo ngại của người dân nữa.

“Tương lai, có thể Trạm bơm tiêu Đoan Hạ sẽ hiệu quả khi không may xảy ra sự cố bất thường. Chứ giờ thì chưa cần lắm" - ông Tuyền thẳng thắn nói.