Việt Nam học hỏi từ thế giới như thế nào?
MC: Thưa Quý vị và các bạn, sau 1 giờ trao đổi với rất nhiều ý kiến cởi mở, sâu sát, chúng ta đã cùng ông Nguyễn Văn Bình có cái nhìn chân thực hơn về nỗ lực của cơ quan chức năng Việt Nam trong quá trình hội nhập sâu với thế giới và tiệm cận những chính sách an sinh xã hội hiện đại.
Chúng tôi hy vọng nội dung cuộc giao lưu đã cung cấp những thông tin bổ ích cho người lao động, doanh nghiệp, các cơ quan liên quan. Xin trân trọng cảm ơn đại biểu đã tham dự buổi tọa đàm. Cảm ơn khán giả đã quan tâm theo dõi. Chương trình giao lưu trực tuyến của báo Lao Động xin được dừng tại đây. Xin chào và hẹn gặp lại trong những chương trình lần sau.
9h20: Công tác tuyên truyền ở các địa phương về hai công ước nói trên đã được thực hiện cụ thể như thế nào? Đặc biệt với các địa phương vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn?
Ông Nguyễn Văn Bình: Hiện nay công tác tuyên truyền về hai công ước tại các địa phương có sự khác nhau về quy mô, địa bàn. Thời gian qua, một số địa phương đã đề xuất xem xét sáp nhập hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm với mục tiêu làm tinh giản bộ máy. Tuy nhiên, các yêu cầu đặt ra với hệ thống dịch vụ việc làm công có những yêu cầu rất đặc thù. Nên việc sáp nhập như thế có thể không phù hợp.
Yêu cầu của công ước là phát triển một hệ thống dịch vụ việc làm công, được tổ chức từ trên xuống dưới, từ trung ương đến địa phương, kết hợp các ngành nghề, các vùng miền các nhóm lao động với nhau. Phải là một hệ thống chuyên nghiệp, hiện đại, có khả năng đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp vào thời điểm khác nhau, lao động khác nhau.
Các địa phương khác nhau cũng có những nhu cầu khác nhau. Có địa phương có nhu cầu cao, có địa phương lại có nhu cầu thấp. Nó phải đặt trong tổng thể việc thực hiện các chủ trương khác như tinh giảm tổ chức, bộ máy, biên chế… Mỗi địa phương có một cơ chế rà soát riêng, và phù hợp với từng đặc thù.
Hệ thống này phải có khả năng đáp ứng nhu cầu đa dạng khác nhau ở các nhóm khác nhau. Làm được điều này cần phải có những bộ phận chuyên môn để đáp ứng các yêu cầu đó. Có nơi đã có bộ phận chuyên môn đáp ứng được nhu cầu nhưng cũng có nơi thì chưa. Bởi vì nhu cầu thực tế của nó cũng có nhưng không cao, số lượng các bộ biên chế lại hạn chế nên từng đia phương cần phải có những bước đi phù hợp.
Ông Nguyễn Văn Bình: Hiện nay công tác tuyên truyền về hai công ước tại các địa phương: Quy mô, địa bàn, điều kiện khác nhau ở các đia phương. Thời gian qua, một số địa phương cũng đề xuất xem xét sáp nhập hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm với mục tiêu làm tinh giản bộ máy. Tuy nhiên, các yêu cầu đặt ra với hệ thống dịch vụ việc làm công có những yêu cầu rất đặc thù nên việc sáp nhập như thế có thể không phù hợp.
9h15: ILO cam kết đồng hành cùng Việt Nam trong việc triển khai và thực hiện hai công ước nêu trên. Xin ông cho biết, đến nay, ILO đã hỗ trợ chúng ta những công việc, nội dung cụ thể gì?
Ông Nguyễn Văn Bình: Trong thời gian qua ILO đã tích cực hỗ trợ chúng ta trong quá trình nghiên cứu, triển khai 2 công ước nói trên để chúng ta có hiểu biết chính xác đầy đủ những yêu cầu trong công ước. Đây là một sự hỗ trợ rất quan trọng và tích cực của ILO trong thời gian vừa qua. Bởi chỉ khi nào chúng ta hiểu được hết những yêu cầu và ý nghĩa của công ước thì trên thực tế chúng ta mới làm được. ILO cũng cam kết vẫn sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức nguồn nhân lực.
Trước đây ILO đã có dự án rất lớn về thị trường lao động. Trong đó, có đào tạo dạy nghề để nguồn nhân lực có thể đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động, rồi các thông tin về thị trường lao động, cung – cầu.
Ông Nguyễn Văn Bình: Thị trường lao động vận hành theo các nguyên lý của thị trường, thế nhưng các nước theo thể chế kinh tế thị trường lâu đời công ước này không mới. Các chuẩn mực, tiêu chuẩn được đưa ra trong công ước thực chất không phải quá mới mẻ, đặc biệt với nước xây dựng kinh tế thị trường.
Cái học hỏi được tham khảo kinh nghiệm các nước quan trọng nhất là hướng dẫn về chuyên môn, kĩ thuật, rằng 1 hệ thống dịch vụ việc làm chuyên nghiệp hiện đại đáp ứng yêu cầu cụ thể nào. Nhiều khi chúng ta mong muốn xây dựng hệ thống việc làm hiện đại, chuyên nghiệp, nhưng chúng ta không biết tiêu chí để xây dựng hệ thống việc làm hiện đại, chuyên nghiệp như thế nào? Ở đây, công ước đưa ra những hướng dẫn như vậy để chúng ta biết đâu cái chúng ta đã có cần thực hiện, và đâu là cái thiếu sót bổ sung thêm.
Hoàn thiện chính sách và thể chế của thị trường lao động
9h05: Lâu nay, nỗ lực tạo việc làm cho người khuyết tật đối diện không ít khó khăn. Chúng ta có bước phát triển đáng kể gì thời gian tới?
Ông Nguyễn Văn Bình: Hệ thống dịch vụ cho người khuyết tật đòi hỏi nhiều hơn so với người lao động thông thường. Người khuyết tật cần có những dịch vụ hỗ trợ việc phục hồi. Phục hồi chức năng lao động yêu cầu cao. Nhiều trường hợp sức khỏe tốt những lao động không đảm bảo. Ngược lại có nhiều trường hợp sức khỏe không tốt nhưng về yêu cầu lao động lại không bị ảnh hưởng.
9h: Thưa ông, hệ thống dịch vụ việc làm tại Việt Nam hứa hẹn phát triển theo hướng chuyên nghiệp hơn sau quá trình tham gia và thực hiện 2 công ước 88 và 159. Ông có thể nói rõ hơn về vấn đề này?
Ông Nguyễn Văn Bình: 2 công ước này có điểm chung là cơ bản giải quyết vấn đề việc làm. Công ước 109 đặc thù hơn vì hướng tới giải quyết chức năng lao động cho người khuyết tật, từ đó hỗ trợ đối tượng này gia nhập thị trường lao động. Công ước 88 đòi hỏi hệ thống dịch vụ việc làm công của nhà nước được xây dựng theo hướng chuyên nghiệp. Một trong những yêu cầu theo hướng chuyên nghiệp là: Thứ nhất hệ thống này phải được tổ chức theo cách đạt dưới sự điều phối của một cơ quan chung ở cấp TW.
Hệ thống này cần được tổ chức theo ngành dọc. Để đảm bảo đây là một hệ thống thống nhất, liên kết và chia sẻ thông tin thị trường lao động ở các thị trường lao động với nhau. Đây là hệ thống thống nhất, có khả năng liên kết, thống nhất chia sẻ thông tin việc làm ở các ngành nghề khác nhau.
Cơ quan điều phối chung, có khả năng kết nối tất cả các thông tin như vậy. Nó đỏi hỏi hệ thống cũng phải có mạng lưới rộng khắp để người sử dụng lao động và người lao động ở các vùng miền tiếp cận được. Nếu chúng ta chỉ có hệ thống ở một số khu phát triển hay thành phố lớn thì khả năng tiếp cận của người lao động và doanh nghiệp còn khó khăn. Vì vậy, hệ thống này phải được tổ chức ở mạng lưới rộng khắp. Bên cạnh đó, hệ thống cần chuyên môn khác nhau, đáp ứng đa dạng khác nhau giữa các nhóm ngành nghề.
8h45': Công ước số 88 với mục đích kết nối cung cầu lao động, giúp người sử dụng lao động tìm kiếm các ứng viên tiềm năng, người lao động; người khuyết tật có cơ hội tìm kiếm việc làm. Việc gia nhập công ước sẽ thúc đẩy việc phát triển và sử dụng nguồn nhân lực hiệu quả tại Việt Nam. Trong khi đó, Công ước số 159 của ILO góp phần tiếp tục hoàn thiện các chính sách và thể chế của thị trường lao động Việt Nam theo hướng hiện đại, đảm bảo quyền của các nhóm yếu thế trong thị trường lao động, khẳng định và triển khai thực hiện chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước Việt Nam đối với người khuyết tật.
Thưa ông Bình, cá nhân ông có đánh giá như thế nào về việc Việt Nam gia nhập hai công ước này của ILO?
Ông Nguyễn Văn Bình: Đúng như các chuyên gia đã nhận định, việc gia nhập 2 công ước thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc hoàn thiện thể chế theo hướng hiện đại và chuyên nghiệp. Tuy nhiên, để thực hiện đầy đủ mục tiêu yêu cầu đặt ra có nhiều khó khăn.
Ví dụ một trong những đòi hỏi được đặt ra như, hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm xây dựng theo hệ thống chuyên nghiệp. Chuyên nghiệp được hiểu theo nghĩa đa dạng ở số lượng, chất lượng nguồn lực, tổ chức bộ máy theo hướng đáp ứng theo nhu cầu việc làm, đa dạng ngành nghề, vùng miền, nhóm lao động. Vì vậy, đòi hỏi sự đầu tư về nhân lực, nguồn lực khác nhau, trong đó, rất nhiều trường hợp đầu tư đó khó khăn.
8h30: Phó Tổng Biên tập Báo Lao Động Nguyễn Đình Chúc tặng hoa cho khách mời ông Nguyễn Văn Bình – Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ LĐTBXH) trước khi chính thức bắt đầu toạ đàm.
Chương trình do Báo Lao động tổ chức, được tường thuật trên Báo Lao Động điện tử tại địa chỉ https://laodong.vn.
Quá trình phát triển, Việt Nam sẽ ngày càng hội nhập sâu rộng vào kinh tế quốc tế, trong đó có việc tham gia và thực hiện các cam kết quốc tế về lao động mà Đảng, Nhà nước Việt Nam đã nhất quán thực hiện trong suốt hơn 30 năm đổi mới nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, năng lực cạnh tranh và hướng tới phát triển bền vững.
Việt Nam đã thể hiện cam kết của mình trong việc tiếp tục gia nhập và thực hiện các tiêu chuẩn lao động của ILO thông qua nhiều văn kiện, kế hoạch, chương trình hành động quốc gia, của các ngành và các địa phương.
Vừa qua, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với Tổ chức Lao động Quốc tế ILO tổ chức Lễ công bố việc Việt Nam gia nhập Công ước số 88 về tổ chức dịch vụ việc làm và Công ước số 159 về tái thích ứng nghề nghiệp và việc làm cho người khuyết tật của ILO.
Sự kiện quan trọng này cho thấy những bước đi cụ thể của Việt Nam trong Việc gia nhập và thực hiện hai Công ước sẽ góp phần thể hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam, giúp tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về lao động, việc làm nói chung, thúc đẩy phát triển hệ thống dịch vụ việc làm theo hướng chuyên nghiệp, bảo đảm quyền lao động khả năng có và duy trì việc làm của người khuyết tật trong thị trường lao động.
