Nhiều trạm thu phí không thể triển khai ETC
Theo Bộ Giao thông Vận tải (Bộ GTVT), tại 4 trạm còn lại của giai đoạn 1 chưa triển khai được là các trạm thuộc hệ thống đường cao tốc do Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) đang quản lý thực hiện, do những vướng mắc về do nguồn vốn triển khai, tái cơ cấu các dự án và sự chỉ đạo điều hành của VEC sau khi chuyển về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp việc thực hiện đầu tư, vận hành hệ thống thu phí không dừng chậm và không thể hoàn thành trong năm 2020.
Do tính chất đặc thù các dự án VEC, tại Quyết định 19/2020/QĐ-TTg, Thủ tướng đã chỉ đạo riêng đối với các trạm do VEC quản lý, tiến độ hoàn thành do Bộ Giao thông Vận tải và Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp xem xét, quyết định phù hợp với điều kiện nguồn vốn của của dự án. Để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc nêu trên, Bộ GTVT đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình chỉ đạo, đến nay VEC đang xây dựng giải pháp và báo cáo cấp có thẩm quyền để có căn cứ thực hiện.
Trong tổng số 33 trạm thu phí thuộc giai đoạn 2, có 8 trạm có tính chất đặc thù Bộ GTVT kiến nghị không thực hiện hoặc lùi thời gian thực hiện để đảm bảo hiệu quả gồm 2 trạm thu phí có doanh thu quá thấp (cầu Mỹ Lợi và Thái Hà), 3 trạm chưa được thu phí và đang báo cáo Thủ tướng Chính phủ phương án bố trí vốn ngân sách Nhà nước hoàn trả cho nhà đầu tư (trạm Km1747 đường Hồ Chí Minh, Bờ Đậu - Quốc lộ 3, trạm T2-Quốc lộ 91) và 3 trạm Quốc lộ 51 nên việc triển khai ETC không hiệu quả do thời gian còn lại quá ngắn dưới 3 năm.
Được biết, hiện phương án tài chính tại 5 dự này đang ở tình trạng rất xấu, ảnh hưởng lớn tới các nhà đầu tư và tổ chức tín dụng. Ngoài ra, các dự án này nằm trên các tuyến có lưu lượng giao thông thấp, không ảnh hưởng đến hiệu quả chung của hệ thống ETC trên toàn quốc.
Đối với các trạm thu phí do địa phương quản lý có tổng số 39 trạm, đánh giá từ phía Bộ GTVT cho thấy, cơ bản các địa phương đều cam kết kết hoàn thành đúng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Riêng tỉnh Cà Mau đề xuất không triển khai ETC đối với 4 trạm do tỉnh này quản lý vì các trạm này thu phí các công trình cầu có quy mô nhỏ, xe ôtô qua các cầu không nhiều mà chủ yếu là môtô 2 bánh, việc lắp đặt ETC gặp nhiều khó khăn và không đảm bảo tính khả thi.
Trong tổng số 15 địa phương (không bao gồm tỉnh Cà Mau) với 35 trạm thu phí, hiện có 19 trạm đã triển khai lắp đặt thiết bị, vận hành và kết nối với dự án của Bộ Giao thông Vận tải, 11 trạm đang triển khai thực hiện việc lắp đặt thiết bị và đấu thầu lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ, 5 trạm thuộc các dự án BOT đang thực hiện, sẽ triển khai ETC khi đưa dự án BOT vào vận hành khai thác.
Dừng thu phí nếu không lắp ETC
Từ thực tế trên, để phù hợp với lộ trình và điều kiện thực hiện, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Bộ không triển khai thu phí tự động không dừng tại 3 trạm thu phí hoàn vốn Quốc lộ 51 do có thời gian thu phí còn lại ngắn và 4 trạm do tỉnh Cà Mau quản lý theo đề xuất của tỉnh này.
Ông Nguyễn Văn Huyện - Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, tiến độ triển khai ETC đang được kiểm soát đúng yêu cầu đề ra, đến ngày 31.12.2020 cơ bản các trạm sẽ thu phí tự động không dừng. Tuy nhiên sau thời hạn này, Tổng cục sẽ dừng thu phí nếu trạm BOT nào chậm triển khai lắp đặt theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Cũng theo thống kê của Bộ GTVT, đến nay số lượng phương tiện dán thẻ và tham gia dịch vụ chưa cao, chưa phát huy hết hiệu quả của hệ thống (mới có khoảng gần 1/3,8 triệu phương tiện, chiếm khoảng 25% phương tiện dán thẻ và tham gia dịch vụ).
Đại diện nhà cung cấp dịch vụ giai đoạn 1 dự án thu phí tự động không dừng ông Hồ Trọng Vinh - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH thu phí tự động VETC, cho biết, tỉ lệ nạp tiền sử dụng dịch vụ ETC mới chỉ đạt khoảng 40% (khoảng 400.000 xe) trong tổng số gần 1 triệu xe ôtô đã dán thẻ. Nguyên nhân chính do công tác truyền thông chưa hiệu quả, khách hàng chưa quan tâm, chưa thấy được lợi ích của dịch vụ thu phí tự động không dừng, chỉ những chủ phương tiện nào bị cảnh sát giao thông (CSGT) nhắc nhở mới đi dán thẻ.
Để phát huy hiệu quả đầu tư hệ thống ETC, tạo thuận lợi cho người sử dụng, dự án giai đoạn 1 đã hoàn thành việc kết nối liên thông tài khoản giao thông với tài khoản cá nhân tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV). Hiện hệ thống đang mở rộng triển khai dịch vụ sang các ngân hàng khác. Đối với giai đoạn 2, hiện Viettel đang tổ chức thực hiện liên thông tài khoản ngân hàng thông qua việc sử dụng ví điện tử ViettelPay, dự kiến đưa dịch vụ vào khai thác trước 31.12.2020.
Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam - ông Nguyễn Văn Huyện cho rằng, trong tổng số hơn 70 trạm thu phí do Bộ GTVT quản lý triển khai có 2 nhà cung cấp dịch vụ thu phí tự động không dừng, việc kết nối liên thông giữa hai nhà cung cấp dịch vụ đã thực hiện xong. Điều này giúp chủ phương tiện chỉ sử dụng một thẻ đi qua được tất cả các trạm trong toàn quốc.
Cũng theo ông Huyện, các trạm thu phí cũng sẽ được phân làn rõ ràng, sẽ có làn dành riêng cho thu phí tự động và làn hỗn hợp, chỉ xe dán thẻ và có tiền trong tài khoản mới được phép đi vào làn thu phí không dừng. Xe đi sai làn sẽ bị xử phạt.
Đại diện Tổng cục Đường bộ cũng cho biết, trong tháng 12.2020 đơn vị sẽ phối hợp với Cục CSGT xử phạt xe không dán thẻ đi vào làn thu phí không dừng theo Nghị định 100/2019 với mức phạt từ 1 đến 2 triệu đồng, tước bằng lái xe từ 1 đến 3 tháng cho lỗi đi sai làn. Cùng với đó, sẽ tiến tới xử phạt nguội, thông báo cho chủ phương tiện và sẽ truy thu, xử phạt khi xe ôtô đi đăng kiểm. Xe không dán thẻ sẽ phải chờ kể cả trạm ùn tắc cũng không xả trạm để khuyến khích chủ phương tiện nạp tiền, sử dụng dịch vụ, nâng cao hiệu quả thu phí không dừng.
