Thu hồi xe máy cũ nát: Trông chờ vào lộ trình bắt buộc xe máy đăng kiểm định kỳ

Xe máy sẽ phải kiểm tra định kỳ

Thông tin về dự thảo Luật Giao thông Đường bộ sửa đổi, bổ sung (dự thảo Luật) Luật Giao thông Đường bộ hiện hành được ban hành năm 2008, bà Hoàng Hồng Hạnh - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế thanh tra (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) cho biết, dự thảo bổ sung và sửa đổi rất nhiều nội dung đáng chú ý so với Luật năm 2008, trong đó có các quy định về đăng kiểm khí thải xe máy và trách nhiệm của chủ phương tiện xe môtô, xe gắn máy. Dự thảo Luật theo đó bổ sung các quy định về trách nhiệm của chủ phương tiện như: Quy định trách nhiệm cụ thể giữa hai kỳ đăng kiểm, kiểm tra định kỳ về khí thải xe môtô, xe gắn máy, trách nhiệm của chủ phương tiện trong việc đảm bảo yêu cầu về điều kiện phương tiện khi tham gia giao thông, giao phương tiện cho người đủ điều kiện điều khiển.

Cụ thể trong quy định về bảo đảm chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới tham gia giao thông đường bộ, dự thảo Luật quy định xe môtô, xe gắn máy tham giao giao thông phải được kiểm tra định kỳ về phát thải khí thải. Việc tổ chức kiểm định, cải tạo xe cơ giới và công tác kiểm tra định kỳ khí thải xe môtô, xe gắn máy cũng như việc kiểm tra, giám sát việc kiểm định, cải tạo xe cơ giới sẽ do cơ quan đăng kiểm thực hiện. Trong trường hợp dự thảo Luật được thông qua, Bộ trưởng Bộ GTVT sẽ quy định chi tiết về trình tự, thủ tục, nội dung kiểm định, cải tạo xe cơ giới cũng như việc tổ chức thực hiện kiểm định, cải tạo xe cơ giới và kiểm tra định kỳ về khí thải xe môtô, xe gắn máy.

Với các quy định như trên, trong trường hợp dự thảo Luật được thông qua, việc kiểm tra, kiểm định về phát thải khí thải với xe môtô, xe gắn máy sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc mang tính định kỳ đối với các chủ sở hữu phương tiện, thay vì chỉ được đăng kiểm ở khâu đầu vào như hiện nay, áp dụng với các nhà sản xuất nội địa và doanh nghiệp nhập khẩu môtô, xe gắn máy. Ban đầu, dự thảo Luật dự kiến được thông qua tại kỳ họp 11 Quốc hội khóa XIV (dự kiến diễn ra vào cuối tháng 3.2021). Tuy nhiên, tại ngày làm việc cuối cùng của kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV vào tháng 11.2020, hơn 52% tổng số đại biểu Quốc hội tham gia bỏ phiếu thống nhất giao Quốc hội khóa mới thông qua tại kỳ hợp thứ 2 (Quốc hội khóa XV).

Xe máy trước và sau 1.1.2017 có tiêu chuẩn riêng

Theo thông tin từ Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT), tại Việt Nam, tiêu chuẩn khí thải mức 4 tương ứng với tiêu chuẩn khí thải Euro 4 chính thức được áp dụng từ ngày 1.1.2018 theo Quyết định 49/2011 của Thủ tướng Chính phủ ban hành về lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với ôtô, xe môtô hai bánh có lắp động cơ nhiệt sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.

Điểm đáng chú ý là trong Quyết định 49/2011, nhằm hạn chế phát thải các khí độc hại gây ô nhiễm không khí, đặc biệt là tại các đô thị lớn để góp phần bảo vệ môi trường, lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe môtô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới được quy định rất rõ. Đây sẽ là cơ sở để Bộ GTVT xây dựng trình tự và các quy định chi tiết về kiểm tra định kỳ về khí thải xe môtô, xe gắn máy.

Với lộ trình được quy định rõ trong Quyết định 49/2011 của Thủ tưởng Chính phủ, các loại xe môtô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 3 (tương ứng Euro 3) từ ngày 1.1.2017. Cụ thể ngay từ đầu năm 2017, tiêu chuẩn mức khí thải cho các loại xe ôtô, xe môtô hai bánh có lắp động cơ nhiệt sẽ bao gồm: Mức tương ứng Euro 2 đối với ôtô, xe máy được đưa vào sử dụng trước ngày 1.1.2017 và mức tương ứng Euro 3 áp dụng cho xe máy đưa vào sử dụng sau ngày 1.1.2017. Từ ngày 1.1.2022, Việt Nam sẽ áp dụng tiêu chuẩn mức khí thải cao nhất tương ứng Euro 5, tuy nhiên lộ trình này chỉ áp dụng với ôtô, trong khi các loại xe môtô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới vẫn áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức tương ứng Euro 3 từ ngày 1.1.2017.

Theo phân tích của ThS Vũ Anh Tuấn - chuyên gia nghiên cứu giao thông đô thị, ngành GTVT hàng năm phát thải hơn 30 nghìn tấn CO2, tương ứng với 16,3% tổng lượng phát thải CO2 của các ngành, với tốc độ tăng phát thải từ ngành GTVT mỗi năm vào khoảng 6-7%. Đáng chú ý, ThS Vũ Anh Tuấn dẫn nghiên cứu từ những đợt khám và bảo dưỡng xe máy trước đây cho thấy, quá trình bảo dưỡng xe máy như thay lọc gió, dầu bôi trơn và bugi mang đến hiệu quả khiến nồng độ CO và HC thử tại chế độ không tải giảm so với trước bảo dưỡng lần lượt là 42% và 45%. Với dữ liệu này, việc bắt buộc các chủ phương tiện phải kiểm định khí thải định kỳ với xe máy được đánh giá sẽ là giải pháp thúc đẩy người dân phải tăng cường kiểm tra và bảo dưỡng phương tiện thường xuyên cũng như thay thế những thiết bị cũ, hỏng, từ đây trực tiếp làm giảm lượng khí thải của phương tiện.