Sau khi nhận phản ánh của người dân, phóng viên Báo Lao Động đã theo dõi, ghi nhận hoạt động đánh bắt hải sản theo hình thức giã cào trái phép dọc một số vùng bờ biển thuộc Khánh Hòa.
Khi lén lút, lúc công khai
Gần 23h khuya 17.9, bầu không khí yên tĩnh tại thôn Ngọc Diêm, xã Ninh Ích, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa bị phá vỡ bởi tiếng nổ máy xình xịch trên đầm Nha Phu. Ở đó có các tàu giã cào đánh bắt từ đêm đến sáng.
Tàu chở nhóm phóng viên lặng lẽ theo sau đoàn tàu giã cào trái phép. Rời khu neo đậu tàu gần 20 phút, chúng tôi phát hiện một đôi tàu giã cào. Sau một hồi di chuyển thăm dò, tàu dừng hẳn. Đây là khu vực đảo Hòn Lăn, nằm trong đầm Nha Phu.
Trên tàu gỗ, người đàn ông mặc chiếc thun, tay cầm cần điều khiển, cạnh đó một thanh niên khác đang hì hục chuẩn bị các dụng cụ lưới đánh bắt hải sản. Tránh bị phát hiện, chủ tàu chỉ thắp bóng đèn nhỏ, sáng leo lét.
Một lúc sau, người này buông cần điều khiển thả lưới. Chiếc lưới dài và rộng, bằng sắt, cắm sâu xuống lòng biển.
Cách đó không xa là khu vực đảo Hòn Nưa, có hai tàu khác với 2-3 người, lặng lẽ thả lưới đã chuẩn bị sẵn trên tàu.
Sau khi thả lưới, tàu sẽ kéo lưới đi một đoạn đường dài. Mất khoảng 30-40 phút cào dưới đáy biển, hàng tạ tôm, cá, ghẹ, sò… từ lớn tới nhỏ nằm gọn trong tấm lưới.
“Loại lưới giã cào trên đầm Nha Phu thường là lưới mắt dày dưới 3cm, nhiều lớp, nhiều chì để giăng bắt cá từ đáy bùn đến mặt nước. Khi tàu giã cào kéo qua, các loài cá nhỏ mới sinh đến cá trưởng thành đều bị thu vào lưới, không thể thoát” - người dân địa phương đi cùng phóng viên cho biết.
Liên tiếp những ngày trong tháng 9, phóng viên bám theo các tàu giã cào trong đầm Nha Phu. Có thời điểm đêm xuống, chúng tôi còn ghi nhận sự xuất hiện của tàu Kiểm ngư thuộc Chi cục Thủy sản Khánh Hòa túc trực nhưng không kiểm tra hoặc ngăn chặn...
Tình trạng tàu giã cào không chỉ có ở đầm Nha Phu, mà còn diễn ra trên vịnh Vân Phong (huyện Vạn Ninh). Từ ngày 3-19.9, gần khu vực các cụm đảo Điệp Sơn, những đội tàu giã cào thi nhau đánh bắt trên mặt biển. Có lúc, trên biển ghi nhận hơn 50 tàu giã cào.
Ông Đ.A - người dân địa phương bức xúc cho biết: Tàu giã cào hoạt động trong thời gian dài, chỉ dừng khai thác vào ngày Rằm hằng tháng.
Ông Đ.A tiết lộ, đây là các loại ghe lớn, ghe nhỏ, giã cào đôi, cào tuýp, cào dép, cào lồng. Các hoạt động này hủy hoại toàn bộ hệ sinh vật biển, không thứ gì có thể sống sót khi tàu kéo lưới đi qua.
“Cabin tàu giã cào thường sơn màu vàng. Tiếng ghe cùng bộ đàm chủ tàu nói chuyện như mắng chửi nhau, vang cả khu vực. Tàu giã cào sục bùn lên mặt biển làm cá nổ mắt chết trắng, tôm hùm nuôi sặc bùn mà ngạt nước – ông Đ.A kể.
Hệ sinh thái biển bị hủy diệt
Trả lời Báo Lao Động, ông Nguyễn Trọng Chánh – Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản thuộc Sở NNPTNT tỉnh Khánh Hòa cho biết từ tháng 6 đến nay, các lực lượng biên phòng, thanh tra Chi cục Thủy sản, chính quyền xã Ninh Ích “nằm vùng” 24/24 giờ trên biển để ngăn chặn hoạt động giã cào trái phép trên đầm Nha Phu.
Thông tin ông Chánh chia sẻ là sự thực, bởi trên khu vực đầm Nha Phu luôn có sự hiện diện của tàu Kiểm ngư Khánh Hòa. Tuy nhiên, lực lượng kiểm ngư có kiểm tra, xử lý hoạt động giã cào hay không là một việc hoàn toàn khác. Điều này, chúng tôi đã dẫn chứng ở trên.
Người đứng đầu Chi cục trưởng Thủy sản cho biết, việc xử lý tình trạng tàu giã cào hiện gặp khó. Dẫn chứng, lực lượng kiểm ngư chỉ có 4 tàu lớn và 4 ca nô. Trong khi đó lại quản lý hơn 300km đường bờ biển Khánh Hòa. Khó khăn nữa là 1 tháng, Nhà nước chỉ cấp nhiên liệu cho tàu hoạt động khoảng 30 tiếng.
Quá trình kiểm tra, người khai thác tìm đủ cách né tránh thậm chí, nhiều người đánh bắt giã cào đã có hành động chống đối, tấn công cán bộ chi cục thủy sản.
Lãnh đạo UBND xã Ninh Ích thì cho rằng, sau thời gian ra quân phối hợp với Đồn biên phòng Vĩnh Lương và Chi cục Thủy sản, đến nay hoạt động giã cào trên đầm Nha Phu chủ yếu hoạt động lén lút nhằm qua mặt cơ quan chức năng.
