Ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động
Đơn cử như việc thực hiện chế độ thai sản trong thực tiễn bộc lộ một số hạn chế như Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2014 đã mở rộng quy định chế độ thai sản đối với trường hợp người mẹ nhờ mang thai hộ, người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng tham gia bảo hiểm xã hội không nghỉ việc chăm sóc con. Điều 6, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã quy định “người lao động (NLĐ) nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi thì được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi. Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia bảo hiểm xã hội đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản quy định tại khoản 2 Điều 31 của luật này thì chỉ cha hoặc mẹ được nghỉ việc hưởng chế độ”. Song, luật lại chưa có quy định đối với trường hợp NLĐ nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng nhưng không nghỉ việc để chăm sóc con.
Hay như quy định để xác định điều kiện hưởng chế độ tai nạn lao động đang không thực sự rõ ràng; việc tổ chức thực hiện không thống nhất. Do đó, luật cần hướng dẫn cụ thể hơn để đảm bảo căn cứ cho việc điều tra, kết luận và giải quyết chế độ đối với NLĐ đảm bảo đúng bản chất của sự việc, cũng như quyền lợi của NLĐ và doanh nghiệp.
Cụ thể: Trường hợp bị tai nạn tại nơi làm việc và trong giờ làm việc nhưng không gắn với thực thi công việc, nhiệm vụ được phân công. Mặc dù trường hợp tai nạn trên xảy ra tại nơi làm việc và trong giờ làm việc nhưng do không gắn với công việc nhiệm vụ của NLĐ được phân công nên theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 45 Luật An toàn, vệ sinh lao động, trường hợp bị tai nạn khi không thực hiện các công việc khác mà Bộ luật Lao động và nội quy của cơ sở sản xuất, kinh doanh cho phép thì không thuộc đối tượng giải quyết.
Hoàn thiện các chế tài xử lý
Trong một cuộc tọa đàm gần đây do Tổng LĐLĐVN tổ chức, sau khi phân tích về những hạn chế của Luật BHXH có ảnh hưởng tới quyền lợi của NLĐ, TS Nguyễn Huy Khoa (Trường Đại học Công đoàn) đã đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chế độ bảo hiểm cho NLĐ. Theo đó, một trong các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để thực hiện cải cách chính sách bảo hiểm là tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về lao động, việc làm, BHXH, BHTN, BHYT và pháp luật có liên quan để thể chế hóa các nội dung cải cách chính sách bảo hiểm trong đó có việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo hiểm nhằm đảm bảo các mục tiêu mà Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23.5.2018 của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII về cải cách chính sách BHXH đã đề ra.
Hoàn thiện các chế tài xử lý vi phạm pháp luật về BH, nhất là đối với các hành vi trốn đóng, nợ đóng, trục lợi BH theo hướng cơ quan quản lý nhà nước về BH và cơ quan quản lý quỹ BH có thẩm quyền xử phạt các doanh nghiệp trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi BH. Đồng thời, các doanh nghiệp và NLĐ có quyền khiếu nại, hoặc khởi kiện cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan quản lý quỹ BH nếu phát hiện có sai phạm trong thực hiện chính sách BH để đảm bảo việc bảo vệ quyền lợi thụ hưởng bảo hiểm của NLĐ.
TS Nguyễn Huy Khoa cũng đề xuất cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật về BH nhằm nâng cao ý thức của các bên trong quan hệ lao động. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động bảo hiểm nhằm giải quyết nhanh chóng các thủ tục. Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ BH ở các cấp. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động thực hiện pháp luật về BH…
