Nghề bà truyền cháu nối
Đến thăm làng nghề gói bánh trạng (bánh ú nước tro) những ngày trước thềm Tết Đoan Ngọ sẽ choáng ngợp vì những chùm bánh treo khắp nhà. Mùi thơm của lá, của bánh và màn khói trắng của những nồi bánh bốc lên như mời gọi thưởng thức món ngon này.
Gia đình bà Nguyễn Thị Hiển, ông Nguyễn Văn Nhớ đã theo nghề hơn 10 năm. Trước đây, đời cha mẹ của ông Nhớ, bà Hiển theo nghề, sau đó truyền lại cho con cháu. Mỗi gia đình có cách làm khác nhau, tuy nhiên phải có những bí quyết riêng để bánh làm ra ngon. Ông Nhớ chia sẻ: “Nghề này cực lắm, mà bỏ không được. Cứ theo vậy riết quen rồi tiếp tục truyền cho con cháu”.
Bà Hiển, vợ ông Nhớ cho biết: Dịp Tết Đoan Ngọ năm nay, riêng gia đình bà đã thuê thêm 10 nhân công để làm từ đêm khuya đến chiều tối mà vẫn không kịp giao cho khách. Năm nay, gia đình bà xuất bán khoảng 30 thiên bánh (30.000 cái bánh) đi các nơi chỉ trong vòng khoảng 5 ngày. Những hộ khác làm bánh cũng tất bật không kém. Bình quân mỗi hộ đều làm trên dưới 25 thiên bánh trong dịp này.
Để bánh đẹp và đều các góc thì người thợ phải thật tỉ mỉ. Từ cách bẻ góc, cách để nếp, nhân sao cho vừa phải rồi gói và cột. Nguyên liệu làm ra bánh khá đơn giản gồm nếp ngâm nước tro, nhân đậu xanh, lá tre để gói. Đặc biệt của bánh không phải phần nhân mà lại là phần vỏ bánh. Vỏ lên màu vừa đẹp vừa trong ăn dẻo, không cứng, không quá nhão, không bị đắng.
Bà Hiển chia sẻ thêm: “Nhà tôi sử dụng các loại cây gỗ như gòn, nhàu... đốt cháy ra lấy tro ủ nếp mới ngon. Bí quyết là ở công đoạn ngâm nếp trong nước tro. Tro mua ở chợ ủ rất dở, bánh sẽ bị đắng và độc hại”.
Trăn trở một thương hiệu
Đến thăm một hộ dân khác cũng làm nghề gói bánh trạng, đó là gia đình bà Trần Thị Nga gần 25 năm trong nghề. Bà Nga cũng như con cháu trong nhà phải thức từ sớm chuẩn bị mọi thứ để kịp gói giao khách. Tờ mờ sáng bà đã cặm cụi ngồi gói bánh. Dù khá mệt vì đã bước sang cái tuổi 65 nhưng cũng không làm bà từ bỏ nghề. Không chỉ bán ở địa phương bánh của bà còn gửi đi bán ở các tỉnh, nhiều nhất là TPHCM.
Nhiều người đặt mua nên nhân công làm bánh cũng kiếm được thu nhập khá. Mỗi ngày, các chị gói nhanh có thể được 1.500 cái. Giá thuê gói 1.000 cái là 250.000 đồng. Mỗi chị em trung bình kiếm được trên dưới 300.000 đồng/ngày và bao ăn, ở. Vừa làm vừa trò chuyện vui vẻ, chị Võ Thị Thúy Hằng kể: “Nghề làm bánh này thì theo thời vụ, dịp mùng 5 tháng 5 này là làm không kịp thở. Ngày thường thì ít mình làm những việc khác. Ở ấp này làm đủ nghề bánh, dịp nào thì có bánh đó. Tất cả đều ngon và sạch lắm”.
Dù mang lại lợi nhuận và thu nhập cao cho bà con nhưng bánh trạng “Trao Tráo” vẫn chưa thực sự có một vị trí xứng đáng. Chị Đỗ Linh Trang - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Thạnh Hòa - tâm sự: “Bản thân và địa phương rất mong mỏi có một cái tên thương hiệu cho bánh. Trước nay người dân chỉ biết làm ra và gọi theo tên địa danh ấp chứ chưa đăng ký thương hiệu gì cả. Sắp tới, xã sẽ đề xuất ý kiến lên trên về vấn đề đăng ký thương hiệu loại bánh này cũng như tương lai thành lập tổ hợp tác hoặc hợp tác xã giúp chị em phụ nữ có nghề nghiệp, không bỏ địa phương đi làm ăn xa”.
